Basa Kutai

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Cithakan:Infobox Language/IPA notice
Basa Kutai
Dituturaké ing Indonésia
Wilayah Kalimantan Wétan (Indonésia)
Gunggung panutur 500.000
Rumpun basa Cithakan:Infobox Language/genetic2
Sistem tulisan Latin, Jawi
Kodhe basa
ISO 639-1 -
ISO 639-2 -
ISO 639-3 either:
vkt – Kutai Tenggarong
mqg – Kutai Kota Bangun

Basa Kutay (Ind: Bahasa Kutai) ya iku basa kang kegolong basa Malayik (basa Malayuwangsa) atawa carabasa Melayu lan dituturaken karong wong Kutai ning Provinsi Kalimantan Wétan. Miturut Monografi Daerah Kabupatén Kutai (1968:2)[1]. Tembung “kutay” asalé sing basa Cina kho dan thai kang tegesé nagara gedhé[2]. Miturut pangira-irané, ana ing urip padinan wong Kalimantan Wétan iku nganggo basa Melayu minangka basa antara atawa lingua franca. Basa melayu ngembang ning Kutay toli (Ind: Kutai toli) diwanuh minangka basa Kutai. Nganti saiki durung bisa dikira-kira kapan basa Melayu awit dienggo ning wewengkon iki amarga durung ana panalitèn atawa pituduh bab iku. Basa iki uga kanggo basa kandhawara (Ind: komunikasi) antaraning wong Banjar, Dayak, Kutay lan wong anyar ning Tênggarong lan ulu Mahakam (Ind: hulu Mahakam) (Fudiat et.al, 1978:17)[1]. Miturut Ethnologue, basa Kutay ana rong carabasa yaiku carabasa Kutay Tênggarong lan carabasa Kotah Bangun (Ind: Kota Bangun)[3][4].

Penelitan jaman Welanda[besut | besut sumber]

Penelitian bab basa Kutai wis ana sing awit jaman Welanda. Ya iku ana CA. Mees kang wis nulis disertasi dumasar sastra tulis Kutai sesirahé De Kroniek van Koetei. Disertasi iki ngemot pratélan tembung basa Kutai. Disertasi iku ditinjau déning W. Kern. TBG (1937). H. Witkamp ning karangané Een Bezoek aan eenige Oudheden in Koetei TNAG (1914) ngrembug dhialek Muara Ancalung lan nyatet 75 tembung dhialék iku. Ning karangané kang séjén De Kedang Rantau (OBomeo) TNAG (1928) Witkamp ngrembug gegayutan antara dhialék Bendang lan dhialék Pantun. S.C. Knappert nulis Beschrijving van de Onderafdeeling Koetei kemot ning BKI 58 (1905). Ning gancarané iku, liyané nulis basa-basa, Witkamp ngrembug sedurungé ana keding bahas dhialèk Melayu Kutai lan pratélan tembung basa Jawa ning basa Kutai[1].

Conto tembung[besut | besut sumber]

Basa Jawa Cerbon Basa Banjar Basa Kutai Tenggarong Basa Kutai Kota Bangun
Adus Mandi Mendi (Melusu) Mendi
Dalan Jalan Jelan Jelan
Getih Darah Derah Derah
Kelambi Baju Beju Beju
Dukun Balian Belian Belian
Basa Bahasa Bahasa Behesa
Becik Baik Beik Beik

Rujukan[besut | besut sumber]

  1. a b c Suryadikara, Fudiat; Ibrahim, Sjahrial SAR; Lambut, M. P (1984). MORFOLOGI DAN SINTAKSIS BAHASA KUTAI. Jakarta: PUSAT PEMBINAAN DAN PENGEMBANGAN BAHASA DEPARTEMEN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN.
  2. Suryadikara, Fudiat; Kawi, Djantera; Dursid, Durdje; Ismail, Abdurachman (1979). Bahasa Kutai. Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa Departemen Pendidikan dan Kebudayaan. kc. 1.
  3. "Malay, Kota Bangun Kutai". Dibukak ing September 25, 2017.
  4. "Malay, Tenggarong Kutai". Dibukak ing September 25, 2017.