Omah Markas Sandi TB. Simatupang

Omah Markas Sandi TB. Simatupang kalebu cagar budaya ing Kabupatén Kulon Praga Provinsi D.I Yogyakarta. Bangunan omah sandi kasebut dununge ana ing Dukuh Dukuh, Desa Purwoharjo, Kecamatan Samigaluh, Kabupaten Kulon Praga. Ambané bangunan kasebut udakara 118 m2, kanthi jembar lahan 1190 m2. Omah Sandi kalebu loro bangunan sing digabung dadi siji, yaiku bangunan ngarep lan mburi. Bangunan ngarep minangka bangunan sing dibangun ing taun 1970, déné bangunan mburi yaiku bangunan lawas sing digunakaké dadi omah Sandi.

Sejarah

18 Dèsember 1948 Walanda nyerang Yogyakarta nalika semana dadi ibukutha Republik Indonésia lan ngumumake manawa ora bakal kaiket manéh karo Perjanjian Renville. Ing serangan kasebut dikenal minangka Agresi Militer Walanda II utawa Aksi Polisionil kanthi jeneng Operatie Kraai (Operasi Gagak), Walanda kasil nguwasai Yogyakarta. Sawetara bangunan penting uga dikuasai dening Walanda, salah sawijiné yaiku bangunan ing Jalan Batanawarsa 32 sing nalika semana dadi kantor sing nangani kegiyatan komunikasi TNI kanthi kode. Walanda uga nyekel lan mbuwang pimpinan Republik Indonesia, Soekarno lan Mohammad Hatta. Sanajan pimpinan republik kasebut dicekel, pamrentah Republik Indonesia isih ana kanthi nyipta Pamrentah Darurat Republik Indonesia sing mapan ing Sumatra. Pasukan TNI ing Yogyakarta uga nganakake perang gerilya sing dipimpin langsung dening Komandan TNI, Jenderal Sudirman. Pasukan TNI duwe sawetara markas pertahanan, kalebu ing sekitar Yogyakarta kayata ing Bibis, Bantul lan Banaran, Kulonprogo. Banaran dipilih dadi pangkalan amarga dunungé ing Pegunungan Menoréh. Wilayah Pegunungan Menoreh dhewe uga digunakake dadi markas Pangeran Diponegoro nalika Perang Jawa (1825-1830). Nalika ngadhepi basis liyané, TNI nggunakaké kurir kanggo ngirim pesen lan radio karo pemancar cilik. Markas Besar T.B. Simatupang ing Banaran, radio kanthi pemancar cilik dipasang dening Kaptén Dartojo wiwitan taun 1949 (T.B. Simatupang: 1981: 49). Pemancar radio iki digunakaké kanggo menehi informasi menyang stasiun liyané sing luwih gedhe ing Playen, Gunungkidul lan Balong, Karanganyar. Saka Playen lan Balong, informasi kasebut bakal diterusaké menyang Radio Rimba Raya lan Pamréntah Darurat Republik Indonésia ing Sumatra lan perwakilan republik ing New Delhi.

Deskripsi

Bangunan omah iki madhep mangidul kanthi bentuk omah tradisional Jawa, yaiku Joglo. Umumé, bangunan asliné kalebu loro Joglo, yaiku Joglo ing ngarep minangka pendapa lan Joglo ing mburi minangka Dalem Ageng sing ana gandhengané karo pringgitan, uga bangunan kanthi atap piramida ing sisih wétan yaiku digunakaké minangka pawon. Ing Dalem Ageng ana telung senthong, loro yaiku senthong tengen lan senthong tengah, digunakake dening Jenderal T.B. Simatupang. Sawisé dipugar dening Pusat Pelestarian Warisan Arkéologi Yogyakarta ing Oktober 2009.