Adipati Bandar Subali
Adipati Bandar Subali iku adipati (bupati) ing Kadipaten Grathi. Pawakane gagah pidegsa, cakrak (katon bagus mbranyak), digdaya sekti mandraguna. Tokoh iki mung tinemu ing wayang krucil lakon Kebo Marcuet.
Garwane Adipati Bandar Subali, asmane Dewi Jinggawati. Putri sulistya ing warna. Nalika iku pinuju garbini (meteng) patang sasi. Pinuju gedhening sih-sinisihan (tresna tinresnanan) klawan kakunge. Bebasan renggang gula kumepyur pulut.
Ngraman menyang Majapait
[besut | besut sumber]Saking pintere Sang Adipati anggone mranata kadipaten sarta kawulane, Grathi dadi kadipaten sing makmur. Murah sandhang, murah pangan. Temahan tuwuh niyate Adipati Bandar Subali; balela (mbangkang marang prentah, ngraman) marang Kraton Majapait.
Dewi Jinggawati tansah asung pemut, supaya Sang Adipati tetep sowan ing Majapait saben taune, paring bulubekti sarta glondhong pangareng-areng . Nanging Adipati Bandar Subali ora maelu (nggatekake marang) ature garwane. Kacarita wus telung taun anggone ora sowan ing Majapait.
Adipati Ragajampi teka menyang Grathi
[besut | besut sumber]Sawijining dina, ana utusan saka Majapait. Nakyinake (mriksa) lan njaluk katrangan, apa sababe wis telung taun Adipati Bandar Subali ora sowan ing Kraton Majapait. Utusan mau asmane Adipati Ragajampi (adipati ing Lumajang).
Adipati Grathi asung wangsulan yen lagi lara.
"Mbok aja goroh. Daksawang katon seger waras kaya ngono kok ngaku lara. Banjur lara apa?" pitakone Adipati Ragajampi.
"Lara dhasar," wangsulane Adipati Bandar Subali.
" Lara dhasar? Lara apa kuwi?" pitakone Adipati Ragajampi.
" Ya dhasar ora gelem sowan ing Majapait."
" O, dadi katrangane arep balela marang Majapait? Aku teka ing Grathi iki dadi duta mrantasi, kang wis kinanthenan purba lan wasesa. Yen kowe ora gelem sowan ing Majapait, bakal dakpeksa!"
" Klakon kowe nyowanake aku ing Majapait, yen wis entek budiku!".
Adipati Lumajang lumawan Adipati Grathi
[besut | besut sumber]Ing alun-alun Grathi, Adipati Ragajampi tandhing yuda mungsuh Adipati Bandar Subali. Kekarone padha digdayane. Nanging suwening suwe, Adipati Ragajampi kuwalahan, wasana gugur ing paprangan. Para prajurit pandhereke Adipati Ragajampi bubar mawut, bali ing Majapait.
Jagoning Majapait
[besut | besut sumber]Sedane Adipati Ragajampi dadi penggalihan ing Majapait. Sabanjure Prabu Brawijaya paring dhawuh marang Patih Maudara supaya golek jago, kanggo nyirep balelane Adipati Bandar Subali.
Patih Maudara entuk jago, wujude manungsa endhase kebo, aran Kebo Marcuet. Ya Kebo Marcuet iki kang bisa mateni Adipati Bandar Subali
Kapethik Saking
[besut | besut sumber]- Mulyantara, tokoh wayang asesirah "Adipati Bandar Subali" wonten ing samak majalah Jaka Lodhang