Aksara Lao

Aksara Lao
Aksara Lao;
Jinis	Abugida
Basa	Lao Thai lan liyané
Kala	c. 1350–saiki
Aksara babon	Cithakan:Hipotesis abjad Aram-Brahmi Aksara Pallawa Aksara Khmer Aksara Thai Aksara Lao; ; ; ;
Arah nulis	Kiwa manengen
ISO 15924	Laoo, 356
Jeneng Unicode	Lao
Larik Unicode	U+0E80–U+0EFF
	Artikel iki ngandhut lambang fonètis AFI. Tanpa piranti pamaca sing trep, kadeleng bisa mung tandha-pitakon, kothak-kothak, utawa lambang liyané, dudu pralambang Unicode.

Aksara Lao utawa Akson Lao (Lao: ອັກສອນລາວ [ʔáksɔ̌ːn láːw]), ya iku aksara utama kang dipigunakaké kanggo nyerat basa Laos lan basa minoritas in nagara Laos. Aksara iku turunané aksara Brahmi lan dumadi saka 27 aksara konsonan (ພະຍັນຊະນະ [pʰāɲánsānā]), 7 aksara konsonan ligatur (ພະຍັນຊະນະປະສົມ [pʰāɲánsānā pá sǒm]), 33 aksara swara (ສະຫລະ [sálā]) lan 4 pratandha ton (ວັນນະຍຸດ [ván nā ɲūt]). Miturut Artikel 89 saka Konstitusi Amandemen 2013 Républik Dhémokratik Rakyat Laos utawa Laos, aksara Lao iku sanadyan mulané dipigunakaké mirunggan kanggo nyerat basa Lao, nanging uga bisa kanggo nyerat basa minoritas liyané.

Tabel konsonan[besut | besut sumber]

Aksara	Jeneng		Posisi purwa				Posisi wasana				Unicode	Ton
Aksara	Jeneng		IPA	BGN/PCGN	LC	RTSG	IPA	BGN/PCGN	LC	RTSG	Unicode	Ton
ກ	ກ ໄກ່	kāi, pitik	/k/	k			/k/	k			KO	tengah
ຂ	ຂ ໄຂ່	kʰāi, endhog	/kʰ/	kh			/k/	k			KHO SUNG	dhuwur
ຄ	ຄ ຄວາຍ	kʷʰáːj, kebo	/kʰ/	kh			/k/	k			KHO TAM	ngisor
ງ	ງ ງົວ utawa ງູ	ŋúə, sapi utawa ŋúː, ula	/ŋ/	ng			/ŋ/	ng			NGO	ngisor
ຈ	ຈ ຈອກ	tɕɔ̏ːk, gelas	/tɕ/	ch			/t/	t			CO	tengah
ສ	ສ ເສືອ	sɯ̌ːə, macan	/s/	s			/t/	t			SO SUNG	dhuwur
ຊ	ຊ ຊ້າງ	sâːŋ, gajah	/s/	x	s		/t/	t			SO TAM	ngisor
ຍ	ຍ ຍຸງ	ɲúŋ, lemut	/ɲ/	gn	ny	y	–	–			NYO	ngisor
ດ	ດ ເດັກ	dék, anak	/d/	d			/t/	t			DO	tengah
ຕ	ຕ ຕາ	tàː, mata	/t/	t			/t/	t			TO	tengah
ຖ	ຖ ຖົງ	tʰǒŋ, stocking	/tʰ/	th			/t/	t			THO SUNG	dhuwur
ທ	ທ ທຸງ	tʰúŋ, gendéra	/tʰ/	th			/t/	t			THO TAM	ngisor
ນ	ນ ນົກ	nōk, manuk	/n/	n			/n/	ne	n		NO	ngisor
ບ	ບ ແບ້	bɛ̑ː, wedhus	/b/	b			/p/	p			BO	tengah
ປ	ປ ປາ	paː, iwak	/p/	p			/p/	p			PO	tengah
ຜ	ຜ ເຜິ້ງ	pʰɤ̏ŋ, tawon	/pʰ/	ph			–	–			PHO SUNG	dhuwur
ຝ	ຝ ຝົນ	fǒn, udan	/f/	f			/p/	p			FO TAM	dhuwur
ພ	ພ ພູ	pʰúː, gunung	/pʰ/	ph			/p/	p			PHO TAM	ngisor
ຟ	ຟ ໄຟ	fáj, geni	/f/	f			/p/	p			FO SUNG	ngisor
ມ	ມ ແມວ	mɛ́ːw, kucing	/m/	m			/m/	m			MO	ngisor
ຢ	ຢ ຢາ	jaː, obat	/j/	y			–	–			YO	tengah
ຣ	ຣ ຣົຖ utawa ຣະຄັງ	rōt, montor utawa rākʰáŋ, loncèng	/r/,/l/	r			/n/	ne	n		LO LING	ngisor
ລ	ລ ລີງ	líːŋ, kethèk	/l/	l			/n/	ne	n		LO LOOT	ngisor
ວ	ວ ວີ	víː, kipas	/ʋ/,/w/	v	v,w		–	–			WO	ngisor
ຫ	ຫ ຫ່ານ	hāːn, angsa	/h/	h			–	–			HO SUNG	dhuwur
ອ	ອ ໂອ	ʔòː, mangkok	/ʔ/	–			–	–			O	tengah
ຮ	ຮ ເຮືອນ	hɯ́ːən, omah	/h/	h			–	–			HO TAM	ngisor

Dwiaksara lan ligatur konsonan[besut | besut sumber]

Aksara	Posisi purwa				Unicode	Ton
Aksara	IPA	BGN/PCGN	LC	RTSG	Unicode	Ton
ຫງ	/ŋ/	ng			ng	dhuwur
ຫຍ	/ɲ/	gn	j	ny	ny	dhuwur
ໜ utawa ຫນ	/n/	n			n	dhuwur
ໝ utawa ຫມ	/m/	m			m	dhuwur
ຫຼ utawa ຫຣ	/r/,/l/	r			r	dhuwur
ຫຼ utawa ຫລ	/l/	l			l	dhuwur
ຫວ	/ʋ/,/w/	v	v,w		w	dhuwur

Aksara swara[besut | besut sumber]

Swara cendhek						Swara dawa
Aksara	IPA	BGN/PCGN	LC	RTSG	Unicode	Aksara	IPA	BGN/PCGN	LC	RTSG	Unicode
-ະ, -ັ	/a/	a			a	-າ	/aː/	a	ā	a	aa
-ິ	/i/	i			i	-ີ	/iː/	i	ī	i	ii
-ຶ	/ɯ/	u	ư	ue	y	-ື	/ɯː/	u	ư̄	ue	yy
-ຸ	/u/	ou	u	u	u	-ູ	/uː/	ou	ū	u	uu
ເ-ະ, ເ-ັ	/e/	é	e	e	ເ-	/eː/	é	ē	e	e
ແ-ະ, ແ-ັ	/ɛ/	è	æ	ae	ແ-	/ɛː/	è	ǣ	ae	ei
ໂ-ະ, -ົ	/o/	ô	o	o	ໂ-	/oː/	ô	ō	o	o
ເ-າະ, -ັອ-	/ɔ/	o	ǫ	o	-ໍ, -ອ-	/ɔː/	o	ǭ	o
ເ-ິ	/ɤ/	eu	œ	oe	ເ-ີ	/ɤː/	eu	œ̄	oe
ເ-ັຍ, -ັຽ-	/iə/	ia			ເ-ຍ, -ຽ-	/iːə/	ia	īa	ia
ເ-ຶອ	/ɯə/	ua	ưa	uea	ເ-ືອ	/ɯːə/	ua	ư̄a	uea
-ົວະ, -ັວ-	/uə/	oua	ua	ua	-ົວ, -ວ-	/uːə/	oua	ūa	ua
ໄ-, ໃ-^*, -ັຍ	/aj/	ai			ai utawa ay	-າຍ	/aːj/	ay	āi	ai
ເ-ົາ	/aw/	ao
-ຳ	/am/	am

Angka[besut | besut sumber]

Angka Hindhu-Arab	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	20
Angka Lao	໐	໑	໒	໓	໔	໕	໖	໗	໘	໙	໑໐	໒໐
Jeneng Lao	ສູນ	ນຶ່ງ	ສອງ	ສາມ	ສີ່	ຫ້າ	ຫົກ	ເຈັດ	ແປດ	ເກົ້າ	ສິບ	ຊາວ
Angka Thai	๐	๑	๒	๓	๔	๕	๖	๗	๘	๙	๑๐	๒๐
RTGS	sun	nueng	song	sam	si	ha	hok	chet	paet	kao	sip	sao
Transliterasi	soun	nung	song	sam	si	ha	hok	chet	pèt	kao	sip	xao

Rujukan[besut | besut sumber]