Deleng sumberé Zoonosis

{{rapèkaké}}
[[Gambar:Siklus hidup taenia.jpg|thumb|right|250px|Siklus hidup cacing ''Taenia'' (penyebab lelara zoonotik: taeniasis/sistiserkosis) menunjukkan bahwa lelara dapat menular dari hewan ke manungsa atau sebaliknya]]

'''Zoonosis''' inggih punika infèksi ingkang dipuntularakè ing antawisipun [[kèwan]] [[vertebrata]] lan [[manungsa]] utawa sakwalikè <ref name=Soe>{{cite book |last=Soejodono |first= Roso|authorlink= |title=Zoonosis |year=2004 |publisher=Laboratorium Kesmavet Fakultas Kedhokteran Hewan IPB |location=Bogor |id= }}</ref>. Zoonosis angsal perhatian kanthi [[global]] ing pintén-pintén [[taun]] ing pungkasan saé ngagem [[epidemiologi]], mékanismé transmisi [[lelara]] saking kéwan ing manungsa, diagnosa, pencegahan lan kontrol <ref name=Acha>{{cite book |last=Acha |first=PN |authorlink= |coauthors=Szyfres B |title=Zoonoses and Communicable Diseases Common to Man and Animals 3rd Edition Volume III Parasitoses |year=2003 |publisher=Pan American Health Organization |location=Washington |id= }}</ref>.

== Jinis ==
=== Adedasar Reservoir ===
Wonten tigang jinis zoonosis dhedhasar panampinipun <ref name=Soe/><ref>{{cite book |last=Krauss,  |first= H |authorlink= |coauthors= A. Weber, M. Appel, B. Enders, A. v. Graevenitz, H. D. Isenberg, H. G. Schiefer, W. Slenczka, H. Zahner|title= Zoonoses. Infectious Diseases Transmissible from Animals to Humans 3rd Edition, 456 pages|year=2003 |publisher=American Society for Microbiology |location=Washington DC |id= ISBN 1-55581-236-8}}</ref>
# '''[[Antropozoonosis]]''': lelara ingkang saged kanthi bébas ngerembag ing antawisipun [[alam]] ing antawisipun [[kéwan]] [[alasan]] utawi [[domestik]]. manungsa namung kadang terinfeksi lan badhé dados titik pungkasan saking infeksi. ing jinis punika, manungsa boten saged nularaken kaliyan kéwan utawa manungsa sanès. pinten-pinten lelara ingkang mlebet ing golongan punika inggih punika [[Rabies]], [[Leptospirosis]], [[tularemia]], lan [[hidatidosis]].<ref name=Soe/>
# '''[[Zooantroponosis]]''': zoonosis igkang kalangsung kanthi bébas ing manungsa utawi merupakan lelara manungsa lan namung kadang-kadang ugi menyerang kéwan dados titik pungkasan. kalebet ing golongan punika inggih punika tuberkulosis tipe humanus dipunsebabken déning ''[[Mycobacterium tubercullosis]]'', amebiasis lan [[difteri]].<ref name=Soe/>
# '''[[Amphixenosis]]''': zoonosis ing pundi manungsa lan hkwan sami-sami punika reservoir ingkang jumbuh kaliyan agen penyebab lelara lan infeksi ajeg berjalan kanthi bébas manawi tanpa keterlibatan grup sanès (manungsa utawi kéwan).tuladhanipun: [[Staphylococcosis]], [[Streptococcosis]].<ref name=Soe/>

=== Adhedhasar Kedadosanipun ===
Owah-owahan-owah-owahan ageng [[donya]] ing wekdal punika kadadosan sampun langkung micu kedadosanipun '''''emerging''''' lan '''''re-emerging''''' zoonosis <ref name=Brown/>. '''''Emerging''''' zoonosis gadhah pangertosan ingkang kanthi umum nyangkup salah [[satunggaling]] saking [[tiga]] kaanan [[lelara]] zoonotik kados ta
# agen [[patogen]] ingkang sampun dipunmangertosii muncul ing suatu [[area]] énggal <ref name=Brown/>
# agen patogen ingkang sampun dipunmangertosi utawi ingkang berkerabat cerak kadadosan ing [[spésies]] ingkang boten peka utawi peka<ref name=Brown/>
# agen patogen ingkang boten utawi dèrèng terdeteksi kanggé kawiwitan <ref name=Brown>{{cite journal
 | last = Brown
 | first = C
 | authorlink = 
 | year = 2004
 | title = Emerging Zoonoses and Pathogens of Public Health Significance-an overview
 | journal = Re Sci Tech Off Int Epiz
 | volume = 23
 | issue = 2
 | pages = 435-442
 | doi =
 | id = 
 | url =
 | format = 
 | accessdate = 
 }}</ref>.
nanging '''''re-emerging zoonoses''''' inggih punika suatu [[lelara]] zoonotik ingkang naté [[wabah|mewabah]] lan sampun ngalami penurunan intensitas kadadosan namung wiwit nunjuaken peningkatan ugi <ref name=Morse>{{cite journal
 | last = Morse
 | first = SS
 | authorlink = 
 | year = 2004
 | title = Factors and Determinants of Disease Emergence
 | journal = Rev. Sci. Tech. Office Internationale de Epizootica 
 | volume = 23
 | issue = 
 | pages = 443-451
 | doi =
 | id = 
 | url =
 | format = 
 | accessdate = 
 }}</ref>. Faktor-faktor yang memicu ''emerging'' dan ''re-emerging'' zoonosis ya iku <ref name=Morse/>
# owah-owahan [[ékologi]]
# owah-owahan [[demografi]] lan perilaku [[manungsa]]
# lelampahan lan perdagangan [[internasional]]
# kemajuan [[teknologi]] lan [[indhustri]]
# [[adhaptasi]] lan owah-owahan [[mikroorganisme]]
# penurunan perhatian ing tindakan-tindakan [[keséhatan]] [[masarakat]] lan pengendalian
# owah-owahan ing [[individu]] [[inang]], tuladhané imunodefisiensi.

== Penularan Zoonosis ==
Penularan zoonosis antawisipun sanès kadadosan mngelampahi [[makanan]] (''foodborne''), udara (''airborne'') lan kontak langsung kaliyan [[kéwan]] [[sakit]] <ref name=Soe/>. Bahaya biologis pangan ingkang angsal menyebabkan zoonosis inggih punika:
* [[Bakteri]]: ''Bacillus anthracis'', ''Brucella abortus'', ''Brucella melitensis'', ''Mycobacterium bovis'', ''[[Salmonella]] typhi'', ''Salmonella paratyphi''.<ref name=Soe/><ref name=Cliver/>
* [[Virus]]: Hepatitis A Virus, Hepatitis E Virus.<ref name=Cliver>Cliver, D. O., S. M. Matsui, dan M. Casteel. 2006. Infections with Viruses and Prions. Di dalam: H. P. Riemann dan D. O. Cliver, Editor. Foodborne Infections and Intoxications. Amsterdam: Elsevier. Halaman 367-416.</ref>
* [[Parasit]]: [[Taenia (cacing pita)|''Taenia saginata'']], [[Taenia (cacing pita)|''T. solium'']], [[Taenia (cacing pita)|''T. asiatica'']], ''Trichinella spiralis'', [[''Toxoplasma'']], [[''Echinococcus granulosus'']], ''E. multilocularis''.<ref name=Kusuma>Kusumamihardja, S. 1992. Parasit dan Parasitosis padha Hewan Ternak Piaraan di Indonesia. Bogor: Pusat Antar Universitas Bioteknologi Institut Pertanian Bogor</ref>.
* [[Prion]]: ''Bovine Spongioform Encephalopath''y (BSE).<ref name=Cliver/>

== Cathetan suku ==
{{Reflist}}

== Réferènsi ==
{{reflist}}

== Pranala njaba ==
* [http://www.medical-microbiology.de/Dateien/zoo_eng.html Situs Medical Microbiology]

[[Kategori:Zoonosis| ]]
[[Kategori:Kedhokteran Kewan]]
[[Kategori:Kedhokteran]]