Deleng sumberé Paus biru

{{Taxobox
| name = Paus biru<ref name=msw3>{{MSW3 Mead | pages = 725}}</ref>
| status = EN
| status_system = iucn2.3
| status_ref = <ref>{{IUCN2006|assessors=Cetacean Specialist Group|year=1996|id=2477|title=Balaenoptera musculus|downloaded=11 Mèi 2006}} Entri basis data mencakup yustifikasi panjang mengapa spésies ini terancam</ref>
| image = Bluewhale877.jpg
| image_width = 240px
| image_caption = Paus biru diwasa di Samodra Pasifik.
| image2 = Blue_whale_size.svg
| image2_width = 240px
| image2_caption = Perbandingan ukuran paus biru dengan manungsa.
| regnum = [[Animalia]]
| phylum = [[Chordata]]
| classis = [[Mammalia]]
| ordo = [[Cetacea]]
| subordo = [[Mysticeti]]
| familia = [[Balaenopteridae]]
| genus = ''[[Balaenoptera]]''
| species = '''''B. musculus '''''
| binomial = ''Balaenoptera musculus ''
| binomial_authority = ([[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758)
| range_map = cetacea_range_map_Blue_Whale.PNG
Lsksmismsjis
| range_map_width = 240px
| range_map_caption = Penyebaran baus biru
}}
'''Paus Biru''' (''Balaenoptera musculus'') inggih punika [[mamalia]] [[laut]] ingkang kalebet ing subordo [[paus balin]]. Panjangipun saged langkung saking 33&nbsp;[[mèter]] saha gadhah bobot 181 [[ton]] metrik utawi saged ugi langkung. Kéwan punika dipunpercaya minangka kéwan ingkang paling ageng ingkang naté wonten.<ref>{{Cite web | url = http://nationalzoo.si.edu/Animals/AnimalRecords/ | title = Animal Records | publisher = Smithsonian National Zoological Park | accessdate = 2012-12-08 | archive-date = 2016-08-01 | archive-url = https://web.archive.org/web/20160801110718/https://nationalzoo.si.edu/Animals/AnimalRecords/ | url-status = dead }}</ref><ref>{{cite web | url = http://science.howstuffworks.com/question687.htm | title = What is the biggest animal ever to exist on Earth? | publisher = How Stuff Works | accessdate = 2012-12-08}}</ref>

Dawa lan langsing, badanipun Paus Biru saged manéka macem kateduhan klawu saemu birunipun.<ref name="factsheet" /> SAkedhikipun wonten tiga pambéda subspesies: ''B. m. musculus'' [[Atlantik]] lèr lan [[Pasifik]] lèr, ''B. m. intermedia'', [[Samodra]] kidul lan ''B. m. brevicauda'' (ugi diunkenl minangka [[paus biru kerdil]]) kapanggihaken ing [[Samodra Hindia]] lan [[Samodra Pasifik|Samodra Pasifik Selatan]]. ''B. m. indica'' kapanggihaken ing Samodra Hindia, kadospun dados subspesies sanès. Kados déné [[paus balin]] sanès, pola nedhinipun ingkang pokok [[crustacea]] alit ingkang ugi dipunkenal minangka [[krill]], ingkang saénipun sami kaliyan [[iwak]] alit lan [[nus]].

Paus biru  kathah sanget, saged kapanggihaken saben samodra dumugi abad [[20]]. Kirang langkung 40 taun [[paus]]-[[paus]] mau dipunburu dumugi nyaketi angka [[cures|kepunahan]], kanthi wntenipun perburuan [[paus]], [[paus]] sapunika dipunlindungi déning komunitas internasional wiwit taun [[1966]]. Sawijining palaporan ing taun [[2002]] ngira-ngira wonten 5.000 dumugi 12.000 paus biru ing saintering dunya<ref name=pop>{{cite web|url=http://www.wildwhales.org/cetaceans/blue/sr_blue_whale_e.pdf.pdf|publisher=Committee on the Status of Endangered Wildlife in Canada|date=2002|title=Assessment and Update Status Report on the Blue Whale ''Balaenoptera musculus''|accessdaymonth=14 November 2012|access-date=14 December 2012|archive-date=14 June 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070614101326/http://www.wildwhales.org/cetaceans/blue/sr_blue_whale_e.pdf.pdf|url-status=dead}}</ref> ingkang lokasinipun kapérang paling sakedhik gangsal kelompok. Kathah-kathahipun riset sapunika maringi kawigatosan tumraping subspesies paus biru kerdil ingkang mungkin sampun ing ngandhap prakiran.<ref name=BBC_pop>{{Cite web| author = Alex Kirby, BBC News | year = 2003 | title = Science seeks clues to pygmy whale | url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3003564.stm | access-date = 14 Novèmber 2012}}</ref> Sadèrèngipun perburuan [[paus]], populasi paling ageng dumunung ing tlatah [[Antartika]], kanthi cacah kinten-kinten 239.000 (saged 202.000 dumugi 311.000).<ref name = Ant>{{cite journal | title = Evidence for increases in Antarctic blue whales based on Bayesian modelling | author = T.A. Branch, K. Matsuoka and T. Miyashita | journal = Marine Mammal Science | volume = 20 | pages = 726–754|year = 2004}}</ref> Sisanipun ingkang naumung sapérangan alit (antawis 2.000) mengkonsentrasaikan ing saben kelompok [[Samodra Pasifik|Pasifik]] timur laut, [[Antartika]], lan [[Samodra Hindia]]. Wonten langkung saking kalih kelompok ing [[Samodra Atlantik]] lèr lan sakedhikipun kalih ing Sisih kidul.

== Taksonomi ==
{{Deleng uga|Evolusi Cetacea}}
Paus biru minangka [[rorqual]] (famili [[Balaenopteridae]]), famili ingkang wonten ing salebeting inggih punika [[Paus bungkuk]], [[Paus sirip]], [[Paus Bryde]], [[Paus Sei]] lan [[Paus Minke]].Famili [[Balaenopteridae]] dipunpitadosi gadhah bedanipun kaliyan famili [[paus]] sanès saking subordo [[Mysticeti]] ingkang sami dangunipun kaliyan pertengahan [[Oligocene]]. Éwadéné makaten, bab punika boten dipunmangertosi éwadéné kelompok famili mau bènten kaliyan sanèsipun. Paus biru limrahipun dipunklasifikasikaken minangka salah satunggal saking pitung spésies [[paus]] ing [[génus]] ''Balaenoptera''; satunggal otoritas ingkang mapanaken [[paus]] punika ing [[génus]] monotypic kapisah ''Sibbaldus'',<ref>{{cite book | author= Barnes LG, McLeod SA. |editor= Jones ML et al. |title= The Gray Whale |year= 1984|publisher= Academic Press |location= Orlando, Florida|language= English | isbn = 0123891809|pages=3-32 |chapter= The fossil record and phyletic relationships of gray whales.}}</ref> ananing boten dipunsarujuki ing papan sanès.<ref name=msw3/> Analisis karuntut [[DNA]] nedahaken bilih paus biru kanthi Filogenetik caket aliyan [[Paus bungkuk]] (''Megaptera'') lan [[Paus Kelabu]] (''Eschrichtius'') lajeng kaliyan spésies ''Balaenoptera'' sanès. Manawi panalitén ingkang langkung saged mengkonfirmasi wontenipun kekerabatan, mbok manawi badhé dipunbetahaken saperlu mengkalsifisasikaken ulang rorqual.
[[Berkas:Rorqual phylogenetic tree.svg|ki|jmpl|250px|[[Pohon filogenetik]] hewan yang berhubungan dengan paus biru.]]

Sekedhikipun wonten 11 dokumetasi kasus persilangan paus biru / [[paus sirip]] diwasa ing alam alasan. Aranson lan Gullberg ngandharaken jarak genetik antawis paus biru lan [[paus sirip]] minangka kesamaan kados ta antawising manungsa lan [[gorila]].<ref>{{cite journal | author = A. Arnason and A. Gullberg | title = Comparison between the complete mtDNA sequences of the blue and fin whale, two species that can hybridize in nature | journal = Journal of Molecular Ecology | year = 1993 | volume = 37|pages = 312–322}}</ref> Persilangan paus biru / [[paus bungkuk]] ugi dipunmangertosi.

Nama spesifik ''musculus'' minangka [[basa Latin]] lan saged ateges "berotot", nanging ésaged ugi dipuntafsiraken minangka "tikus alit".<ref>{{cite book  | last = Simpson  | first = D.P.  | title = Cassell's Latin Dictionary  | publisher = Cassell Ltd.  | date = 1979   | edition = 5 | location = London  | pages = 883  | id = ISBN 0-304-52257-0}}</ref> [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], ingkang nyukani nama spésies punika wonten seminaripun ''[[Systema Naturae]]'' taun [[1758]],<ref>{{LA}} {{cite book  | last=Linnaeus | first=C | authorlink=Carolus Linnaeus  | title=Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata. | publisher=Holmiae. (Laurentii Salvii). | date=1758| pages=824 | url=http://dz1.gdz-cms.de/index.php?id=img&no_cache=1&IDDOC=265100}}</ref> mbok manawi sampun mangeértosi punika lan mbok manawi kanthi maksud [[entendre ganda|pengertian ganda]] ingkang ironis.<ref>{{cite web|url=http://www.dec.ny.gov/animals/9367.html|title=Blue Whale Fact Sheet|publisher=New York State Department of Environmental Conservation|access-date=29 Juni 2007|archive-date=2017-01-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20170118122623/http://www.dec.ny.gov/animals/9367.html|url-status=dead}}</ref> Spesies punika ugi dipunsebut '''Dasar-Sulfur''' déning [[Herman Melville]] wonten novelipun  ''[[Moby-Dick]]'' ingkang gegayutan kaliyan sakedhik coklat oren utawi kuning ing bagéyén andhap saking filem [[diatom]] ing kulitipun. Nama umum sanès kanggéé paus biru kados ta '''Rorqual Sibbald''' (sabibaring [[Robert Sibbald|Sir Robert Sibbald]]), '''paus biru raksasa''' lan '''rorqual utara raksasa'''. Nama mau sampun dipuntilar lan boten dipunanggé malih ing satunggal dékade sapunika.

Otoritas mengklasifikasikaken [[spésies]] punika ing salebeting tiga utawi sekawan subspesies: ''B. m. musculus'', [[paus biru utara]] kasungsun saking populasi Atlantik utara lan Pasifik utara, ''B. m. intermedia'', [[paus biru selatan]] [[Samodra Selatan]], ''B. m. brevicauda'', [[paus biru kerdil]] kapanggihaken ing [[Samodra Hindia]] lan [[Pasifik Selatan]],<ref>Ichihara T. (1966). The pygmy blue whale ''B. m. brevicauda'', a new subspecies from the Antarctic in ''Whales, dolphins and porpoises'' Page(s) 79-113.</ref> lan ''B. m. indica'', [[Rorqual Hindia Besar]] ingkang langkung prakawis, ugi kapanggihaken ing [[Samodra Hindia]] lan éwadéné kababar langkung wiwitan mbok manawi dados subspesies ingkang sami minangka ''B. m. brevicauda''.<ref name=msw3/>

== Cathetan suku ==
{{reflist|3}}

[[Kategori:Megafauna]]
[[Kategori:Paus Balin]]