Deleng sumberé Kasunanan Surakarta

{{refimprove}}

{{Infobox Former Country
|conventional_long_name = Nagari Kasunanan Surakarta Hadiningrat
ꦟꦒꦫꦶꦑꦱꦸꦤꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦯꦸꦫꦏꦂꦠꦲꦢꦶꦤꦶꦁꦫꦠ꧀
|common_name            = Kasunanan Surakarta
|continent              = Asia
|region                 = Asia Kidul-Wétan
|country                = Indonésia
|religion               = mayoritas [[Islam]]
|p1                     = Kasunanan Kartasura
|s1                     = Karésidhènan Surakarta
|year_start             = 1745
|year_end               = saiki
|date_start             = 
|date_end               = 19 Agustus
|date_post              = 16 Juni 1946
|event_start            = Hadeging Nagari Surakarta (berdiri)
|event_end              = Pendirian [[Dhaérah Istiméwa Surakarta]]
|event_post             = Pengundangan Penetapan Pemerintah No. 16/SD Tahun 1946 (pembekuan)
|flag_s1                =
|s2                     = Praja Mangkunagaran
|flag_s2                = Flag of Mangkunegaran.svg
|s3                     = Kutha Surakarta
|flag_s3                = Flag of Indonesia.svg
|image_flag             = Flag of Sunanate of Surakarta.svg 
|symbol_type            = ''Sri Radya Laksana'', Lambang Kasunanan Surakarta
|image_coat             = Radyalaksana The Emblem of Surakarta Kingdom.svg
|image_map              = Mataram Baru 1830.png
|image_map_caption      = Wewengkon Kasunanan Surakarta ing taun 1830 (werna abang tuwa ing sisih lor)
|capital                = Kutha Surakarta
|common_languages       = [[Jawa]]
|government_type        = Monarki
|title_leader           = Susuhunan (Sunan)
|leader1                = SISKS [[Pakubuwana II]]
|year_leader1           = 1745–1749
|leader2                = SISKS [[Pakubuwana XII]]
|year_leader2           = 1945–1946 (status diturunkan); w. 2004
|leader3                = SISKS [[Pakubuwana XIII]]
|year_leader3           = 2004-petahana
|currency               = 
|footnotes              = 
}}


[[Gambar:COLLECTIE TROPENMUSEUM Toegangspoort tot de kraton van Solo TMnr 60031942.jpg|thumb|right|225px|Gerbang Kraton Kasunanan Surakarta (''foto antara 1880-1920'')]]
'''Kasunanan Surakarta Hadiningrat''' ([[Hanacaraka]]: ꦑꦯꦸꦟꦤ꧀ꦤꦤ꧀ꦯꦸꦫꦑꦂꦡꦲꦢꦶꦟꦶꦁꦫꦠ꧀) iku karajan ing [[Jawa Tengah]] kang madeg taun [[1745]] minangka terusan saka [[Kasunanan Kartasura]].

== Latar wuri ==
[[Kasultanan Mataram]] bubar jalaran pambrontakan [[Trunajaya]] taun [[1677]]. Kutha krajané dipindhah déning [[Sunan Amral]] menyang [[Kartasura]]. Ing jaman [[Pakubuwana II]],  Kasunanan Kartasura bubar jalaran pambrontakan wong-wong [[Tionghoa]] kang olèh panjurung saka wong-wong Jawa anti [[VOC]] taun [[1742]]. Kutha [[Kartasura]] kasil direbut manèh déning [[Cakraningrat IV]], panguwasa ing Medura Kulon, sekuthu VOC nanging kahanané wis rusak banget. Pakubuwana II kang nyingkir menyang [[Panaraga]] mutusaké kanggo miyasa pura anyar ing désa Sala, kang bakal dadi kutha krajaning [[Kasultanan Mataram]] kang anyar lan diwastani "Karaton Surakarta".

Wangunan Karaton Kartasura kang wus remuk, lan dianggep rusak wis ora pantes manèh. Mula saka iku Tumenggung Hanggawangsa, [[Tumenggung Mangkuyudha]], lan J.A.B Hohendorff diutus déning [[Pakubuwana II]] kanggo golèk papan kanggo ngadegaké karaton kang anyar. Nuli karaton anyar diwangun ing pinggiré Kali Bengawan Sala, ing Désa Sala ing taun 1745. Karaton diyasa klawan kayu [[jati]] saking Alas Kethu, kang ana ing laladan [[Wanagiri]]. kayuné dikèlikaké lumantar Kali [[Bengawan Sala|Bengawan Sala.]] Karaton resmi ngadeg ing [[17 Fèbruari]] [[1745]], utawa Rebo Pahing 14 Sura 1670.

Jalaran [[Prejanjèn Giyanti|Prajanjian Giyanti]] [[13 Fèbruari]] [[1755]], Surakarta dadi kutha krajané Kasunanan Surakarta, klawan Ratu [[Pakubuwana III]]. Déné Ngayogyakarta uga yasa karatone dhéwé ing taun 1755, kalawan Ratu [[Hamengkubuwana I]]. Ing [[Prajanjèn Salatiga]], taun [[1757]] wewengkon Kasunanan Surakarta ing sisih lor diwènèhaké menyang Pangéran Sambernyawa ([[Mangkunagara I]]).

== Pangrembakan ==
Kasunanan Surakarta minangka terusan saka [[Kasunanan Kartasura]] banjur ngadhepi kraman [[Hamengkubuwana I|Pangeran Mangkubumi]] rayi dalem [[Pakubuwana II]] ing taun [[1746]]. Ing satengahing prang, Pakubuwana II séda jalaran gerah ing taun [[1749]]. Nanging, panjenengané masrahaké kadhaulatan nagara [[Jawa]] marang [[VOC]] kang diwakili déning [[Baron von Hohendorff]]. Wiwit iku, mung VOC kang duwé hak nglantik ratu-ratu turunané [[Mataram]].

Ing tanggal [[13 Fèbruari]] [[1755]] VOC kang nembé nemahi bangkrut kasil ngajak Pangéran Mangkubumi rukun. Prajanjian Giyanti kang ditapakasmani déning [[Pakubuwana III]] ngakoni kadhaulatan Pangéran Mangkubumi minangka ratu Mataram kang nguwasani separo saka wewengkon Kasunanan Surakarta kanthi wastana [[Hamengkubuwana I]]. Sairingan karo lumakuning wektu, nagari Mataram kang dipanggedhèni déning Hamengkubuwana I banjur luwih misuwur kanthi jeneng Kasultanan Ngayogyakarta.

Sabanjuré, wewengkon Kasunanan Surakarta tansaya suda jalaran separo saka wewangkoné diwènèhaké marang [[Mangkunagara I]] lumantar Prajanjèn Salatiga taun [[1757]]. Wewengkon [[Surakarta]] tansaya suda manèh sawisé [[Perang Dipanagara]] rampung taun [[1830]] jalaran laladan-laladan mancanagara direbut peksa déning [[Walanda]].

== Mangsa Kamardikan ==
Ing wiwitan mangsa kamardikan [[Républik Indonésia]] ([[1945]]-[[1946]]), Kasunanan Surakarta bebarengan karo  [[Praja Mangkunagaran]] tau dadi [[Dhaérah Istiméwa Surakarta|Laladan Istiméwa Surakarta]]. Nanging amarga gègèran lan agitasi pulitik nalika iku, ing tanggal [[16]] [[Juni]] [[1946]] Pamaréntah Indonésia ngowahi statusé dadi [[Karésidhènan Surakarta]], nyawiji sajeroning wewengkon [[Indonésia|Nagara Kesatuan Républik Indonésia]].

== Pratélan Sunan Surakarta ==
{{main|Pratélan ratu Jawa#Mataram Anyar}}

== Uga delengen ==
*Sajarah Nuswantara
* [[Kasultanan Yogyakarta|Kasultanan Ngayogyakarta]]
* [[Kadipatèn Pakualaman]]
* [[Praja Mangkunagaran]]

{{kotak wiwit}}
{{kotak suksesi
|kalungguhan=Kasunanan Surakarta
|taun=1742-1755
|pendahulu=[[Kasunanan Kartasura]]
|pengganti=Kasunanan Surakarta{{br}}[[Kasultanan Yogyakarta|Kasultanan&nbsp;Yogyakarta]]
}}
{{kotak suksesi
|kalungguhan=Kasunanan Surakarta
|taun=1755-1757
|pendahulu=Kasunanan Surakarta
|pengganti=Kasunanan&nbsp;Surakarta{{br}}[[Praja Mangkunagaran]]
}}
{{kotak suksesi
|kalungguhan=Kasunanan Surakarta{{br}}[[Praja Mangkunagaran]]
|taun=1757-1945
|pendahulu=Kasunanan Surakarta
|pengganti=[[Dhaérah Istiméwa Surakarta]]
}}
{{kotak rampung}}

{{Karajan ing Jawa}}

[[Kategori:Kasunanan Surakarta| ]]
[[Kategori:Kutha Surakarta]]