Deleng sumberé Gula

[[Gambar:Zucker.jpg|thumb|Kristal gula]]

'''Gula''' (''ngoko'') utawa '''gendhis''' (''krama'') iku ing [[basa Latin]] diarani ''sacharose'' / ''sucrose''.<ref name="internet1"/> Gula iku bahan sing dienggo nggawé [[legi]] utawa ngawètaké panganan.<ref name="internet1">[http://regional.kompas.com/read/2011/05/03/15305817/67.Persen.Gula.Pasir.Kalbar..Ilegal regional.kompas.com](dipunundhuh tanggal 4 Mèi 2011)</ref> Gula iku lumrahé ana telung warna:<ref name="internet1"/>
# [[gula Jawa]]
# gula [[bit]]
# gula [[tebu]]

[[Gambar:Sacharose.png]]

== Gula Rafinasi ==
Gula [[rafinasi]] iki mèh padha kaya gula pethak nanging mbebayani tumrap [[kaséhatan]].<ref name="internet2"/> Gula rafinasi iki regané luwih murah tinimbang gula [[pethak]] biyasa.<ref name="internet2"/> Gula rafinansi iki ora layak dikonsumsi.<ref name="internet2"/> Supaya bisa dikonsumsi, gula rafinasi kudu diolah manèh amarga gula iki rupané rada coklat lan ana uga kang rupané [[ireng]], lan gulané [[alus]] banget.<ref name="internet2"/> Yén gula iki langsung dicampur ing [[tèh]] utawa [[kopi]] bisa ngganggu kaséhatan amarga gula iki maragaké [[kanker]].<ref name="internet2"/> Gula rafinansi iki lumrahé gula kang diimpor saka manca nagara.<ref name="internet2">[http://www.tempointeraktif.com/hg/ekbis/2005/06/01/brk,20050601-61828,id.html www.tempointeraktif.com](dipunundhuh tanggal 4 Mèi 2011)</ref>

== Gula Bit ==
Gula bit bisa dikembangaké ing [[Indonésia]], awit nagara [[Indonésia]] kalebu nagara [[tropis]].<ref name="internet3"/> Umur tuwuhan saka gula [[bit]] nganti panén kurang luwih [[4,5]] nganti [[11]] [[sasi]].<ref name="internet3"/> [[Tuwuhan]] gula bit ora mbutuhaké akèh [[banyu]].<ref name="internet3"/> Tuwuhan iki luwih ngirit banyu kira-kira [[30]] [[persén]] tinimbang tuwuhan [[tebu]].<ref name="internet3"/>
Tuwuhan gula bit bisa urip ing warna-warna jinis [[lemah]], malah bisa uga [[urip]] ing lemah kang kandhutan uyah tanahé akèh banget.<ref name="internet3"/> [[PH]] kang cocog kanggo urip tuwuhan [[bit]] rata-rata pH > 5,5.<ref name="internet3">[http://ditjenbun.deptan.go.id/budtansim/index.php?option=com_content&view=article&id=36:dem-plot-gula-bit-tropis-akan-dicoba-di-ptpn-x-dan-p3gi&catid=8:inventaris-berita&Itemid=30 http://ditjenbun.deptan.go.id] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120111065839/http://ditjenbun.deptan.go.id/budtansim/index.php?option=com_content&view=article&id=36:dem-plot-gula-bit-tropis-akan-dicoba-di-ptpn-x-dan-p3gi&catid=8:inventaris-berita&Itemid=30 |date=2012-01-11 }}(dipunundhuh tanggal 4 Mèi 2011)</ref>

Bit (''Beta vulgaris'')kalebu famili ''Chenopodiaceae''.<ref name="internet4"/> ''Varietas'' tuwuhan iki kang paling misuwur ya iku ''beetroot'' utawa ''garden beet'' kang rupané [[abang]] utawa ungu.<ref name="internet4"/> ''Varietas'' saka budidaya bit liyané ya iku [[sayuran]] kang wujud [[godhong]] kang diarani ''chard'' lan ''spinach beet''.<ref name="internet4"/> Saliyané iku ana sayuran kang ana [[oyot]]é kang diarani gula bit.<ref name="internet4"/>

Tuwuhan bit wernané [[abang]] rada [[wungu]].<ref name="internet4"/> Tuwuhan bit ngandhut [[serat]] kang akèh lan uga ngandhut [[zat besi]].<ref name="internet4"/> Kanggoné para [[vegetarian]] utawa [[vegan]] bisa ngonsumsi bit supaya ora kurang [[zat besi]]ne.<ref name="internet4"/> Zat besi lumrahé tinemu ing [[daging]] kang [[seger]].<ref name="internet4"/>

Amarga kandhutan bit ngandhut serat kang akèh ing [[oyot]] lan godhongé, bangsa [[Romawi]] Kumo nggunakaké dadi [[obat]] [[sembelit]].<ref name="internet4"/>
Bit uga bisa dadi pewarna abang kang alami.<ref name="internet4"/> Pewarna saka bit bisa kanggo nggawé [[kuwé pepe]] utawa [[lapis sagu]].<ref name="internet4"/> Nalika sepisanan nggawé [[Red Velvet Cake]] dadi simbul ''kuwé'' [[Amérika]] pérangan Selatan isih nggunakaké jus bit dudu pewarna [[abang]] gawéan.<ref name="internet4">[http://www.food-info.net/id/products/sugar/prodbeet.htm www.food-info.net](dipunundhuh tanggal 4 Mèi 2011)</ref>
Gula iku olèhé ana kudu karo prosès [[kimia]].<ref name="internet4"/>
Gula bit kang dikasilaké wernané [[putih]].<ref name="internet5">[http://goorme.com/article/mengenal-tanaman-bit-sebagai-sumber-gula-pewarna-alami-dan-serat http://goorme.com](dipunundhuh tanggal 4 Mèi 2011)</ref> Gula iki bisa digunakaké ing kulawarga utawa ing [[pabrik]] utawa indhustri kanggo nggawé ombénan.<ref name="internet5"/> Kaya gula kang isih mentah, gula kang isih ngandhut jus diolah lan duwé produk samping kang diarani ''molase bit''.<ref name="internet5"/>' 'Molase bit'' bisa dadi pakan ratu-kaya lan dikirim ing pabrik [[fermentasi]] tuwuhan kaya ta pabrik penyulingan [[alkohol]].<ref name="internet5"/>

== Gula Jawa ==
{{main|Gula Jawa}}
Gula jawa uga diarani gula [[abang]] utawa gula [[arén]].<ref name="internet6"/> Gula jawa iki cara nggawéné luwih alami saéngga zat-zat kang ana ing gula iki ora nganggu kaséhatan apa manéh ngrusak awak.<ref name="internet6"/> Gula jawa uga ora mbutuhaké prosés ''penyulingan'' kang bola-bali lan ora nggunakaké tambahan bahan kimia kanggo gawé murni.<ref name="internet6"/>
Gula jawa duwé ''aji'' ''indèks'' [[glikemik]] luwih cendhèk saéngga ora nggawé gula darah mundhak.<ref name="internet6"/> Kanthi alasan iku mau, gula jawa uga kena digunakaké wong kang lara [[diabétes]] amarga [[nutrisi]] kang ana ing gula iki luwih akèh.<ref name="internet6"/>

Saliyané kandhutan gula kang luwih sithik, gula iki uga ngandhut [[senyawa]]-senyawa liyané kang akèh manfaaté kaya ta [[thiamine]],[[riboflavin]], [[asem askorbat]], [[protéin]] lan uga [[vitamin]] [[C]].<ref name="internet6">[http://health.detik.com/read/2011/01/11/075447/1543689/766/kenapa-gula-aren-lebih-sehat-dari-gula-pasir http://health.detik.com](dipununundhuh tanggal 4 Mèi 2011)</ref>

== Gula Tebu ==
Gula [[tebu]] uga diarani gula [[pasir]].<ref name="internet7"/> Diarani gula tebu amarga bahané digawé saka tebu.<ref name="internet7"/> Diarani gula pasir amarga dhapuré butiran cilik-cilik mirib pasir.<ref name="internet7">[http://www.tropicanaslim.com/tentang-tropicana-slim/pelengkap-masakan/gula-tebu-rendah-kalori http://www.tropicanaslim.com](dipunundhuh tanggal 4 Mèi 2011)</ref>
Gula tebu bisa kanggo campuran yèn nggawé wédang tèh utawa wédang kopi.<ref name="internet8"/> Saliyané iku gula tebu uga bisa kanggo [[masak]] lan nggawé [[sirup]].<ref name="internet8">[http://www.antaranews.com/berita/1267170998/petani-tebu-tak-pernah-rasakan-manisnya-gula http://www.antaranews.com](dipunundhuh tanggal 4 Mèi 2011)</ref>

== Gladri ==
<gallery>
Gambar:Gula kelapa.jpg|Gula abang
Gambar:Gula aren.JPG|Gula aren
Gambar:Gula kelapa Malioboro Yogyakarta.JPG|Gula klapa

Gambar:Raw sugar.jpg|Gula pasir
Gambar:Sugar 2xmacro.jpg|butiran gula
Gambar:Sa brownsugar.jpg|Gula coklat
Gambar:Granos de azúcar.JPG|gula
Gambar:White cane sugar.JPG|gula putih
Gambar:Sugar White.jpg|Gula alus

</gallery>

== Cathetan suku ==
{{reflist}}

[[Kategori:Gula]]