Deleng sumberé Basa madya

'''Basa madya''' (saiki kaaran '''basa krama madya''') iku [[basa Jawa]] kang nganggo [[tembung madya]] mawa [[ater-ater]] saha [[panambang]] ngoko. 

Miturut unggah-ungguh Jawa kang lawas, basa madya dumunung ing antaraning [[Ngoko (basa)|basa ngoko]] lan [[Krama (basa)|basa krama]]. Kala samana, péranganing basa madya ana telu: madya ngoko, madyantara, lan madya krama.{{sfn|Suwadji|2013|pp=12}}{{sfn|Padmosoekotjo|1953|pp=13-15}} Ing unggah-ungguh Jawa kang anyar, basa madya ora kaanggo manèh; ora madeg dhéwé kang séjé saka basa ngoko lan basa krama. Ing samangko, basa madya sok kaanggep péranganing basa krama minangka basa krama kang ora alus{{sfn|Suwadji|2013|pp=12}} lan ora baku, mula kaaran basa krama madya.

== Pérangan ==
[[File:Javanese speech levels (old).png|thumb|300px|Unggah-ungguh Jawa kang lawas: basa madya ana ing antaraning basa ngoko lan basa krama.]]
Duk nguni, péranganing basa madya ana telu: madya ngoko, madya krama, lan madyantara. Mangokoa, sawenèh pustaka ora sarujuk anggoné mratélakaké madya krama lan madyantara.

Cathetan: mungguh ing conto, tembung ngoko dikandelaké lan digarisi sor, tembung krama dikandelaké, déné tembung krama inggil digarisi sor.

=== Madya ngoko ===
Basa madya ngoko iku basa madya kang nganggo tembung madya lan [[tembung ngoko]] mawa ater-ater lan panambang ngoko.{{sfn|Suwadji|2013|pp=12}}{{sfn|Padmosoekotjo|1953|pp=13-15}}{{sfn|Prajapustaka|1925|pp=5-6}}<ref name=":1">{{Cite magazine|last=|first=|date=1903-08-09|title=Antya basa lan basa antya|url=https://www.sastra.org/koran-majalah-dan-jurnal/sasadara/543-sasadara-radya-pustaka-1903-08-1808?k=madyantara|magazine=Sasadara|doi=|pmid=|access-date=}}</ref> Madyama purusané nganggo tembung ''dika,'' déné pratama purusané nganggo tembung ''kula''. Panganggoning basa madya ngoko padatané ing guneming bakul marang bakul.{{sfn|Padmosoekotjo|1953|pp=13-15}} Ing sor iki conto ukara kang nganggo basa madya ngoko.

# ''Mang '''<u>madhang</u>''' '''<u>sega</u>''' '''<u>abang</u>'''.''<ref name=":1" />
# ''Dika '''<u>kok</u>''' '''<u>sajak</u>''' '''<u>kesusu</u>''' '''<u>ngajak</u>''' '''<u>mulih</u>''' kula. Onten '''<u>prelu</u>'''né napa, '''<u>ta</u>'''?''{{sfn|Padmosoekotjo|1953|pp=13-15}}
#''Dika napa '''<u>arep</u>''' '''<u>mangan</u>''' '''<u>iwak</u>''' '''<u>wedhus</u>'''?''{{sfn|Prajapustaka|1925|pp=5-6}}

=== Madya krama ===
Basa madya krama iku basa madya kang nganggo tembung madya lan [[tembung krama]] mawa ater-ater lan panambang ngoko (Panemu 1).{{sfn|Prajapustaka|1925|pp=5-6}}<ref name=":1" /> Ana panemu liya manawa basa madya krama uga ngemu tembung krama inggil (Panemu 2).{{sfn|Suwadji|2013|pp=12}}{{sfn|Padmosoekotjo|1953|pp=13-15}} Panganggoning basa madya krama padatané ing guneming wong wadon marang bojoné.{{sfn|Padmosoekotjo|1953|pp=13-15}} Ing sor iki conto ukara kang nganggo basa madya krama.

# ''Mang '''nedha''' '''sekul''' '''abrit'''.''<ref name=":1" /> (Panemu 1)
# ''Pakné, '''wanci''' ngèten kok empun ajeng <u>tindak</u> teng kantor. Napa '''kathah''' '''padamelan'''?''{{sfn|Padmosoekotjo|1953|pp=13-15}} (Panemu 2)
#''Samang napa ajeng '''nedha''' '''ulam''' '''menda'''?''{{sfn|Prajapustaka|1925|pp=5-6}} (Panemu 1)

=== Madyantara ===
Basa madyantara iku basa madya kang nganggo tembung madya, tembung krama, [[tembung krama inggil]] kanthi ater-ater lan panambang ngoko (Panemu 1).{{sfn|Prajapustaka|1925|pp=5-6}}<ref name=":1" /> Ana panemu liya manawa basa madyantara mung ngemu tembung madya lan tembung krama (Panemu 2).{{sfn|Suwadji|2013|pp=12}} Panemu liya manèh ngarani basa madyantara padha karo basa madya ngoko, mung béda ing madyama purusa kang nganggo tembung ''mang'', ''samang'', utawa ''sampéyan'' ing basa madyantara (Panemu 3)''.{{sfn|Padmosoekotjo|1953|pp=13-15}}'' Panganggoning basa madyantara padatané ing guneming wong wadon marang bojoné<ref name=":1" />, priyayi cilik marang priyayi cilik, lan priyayi marang saduluré kang pangkat luwih cendhak.{{sfn|Padmosoekotjo|1953|pp=13-15}} Ing sor iki conto ukara kang nganggo basa madyantara.

# ''Mang <u>dhahar</u> '''sekul''' '''abrit'''''.<ref name=":1" /> (Panemu 1)
# ''Sampéyan rak empun '''<u>duwé</u>''' '''<u>tumbak</u>''' sing '''<u>luwih</u>''' '''<u>apik</u>''', '''<u>ta</u>'''?''{{sfn|Padmosoekotjo|1953|pp=13-15}} (Panemu 2)
#''Sampéyan napa <u>kersa</u> <u>dhahar</u> '''ulam''' '''ménda'''?''{{sfn|Prajapustaka|1925|pp=5-6}} (Panemu 1)

== Cathetan sikil ==
{{reflist|2}}

== Rujukan ==
*{{Cite book|url=https://www.sastra.org/katalog/judul?ti_id=1180|title=Ngéngréngan Kasusastran Djawa I|last=Padmosoekotjo|first=S.|publisher=Toko Buku Hien Ho Sing|year=1953|isbn=|location=Ngayogyakarta}}
*{{Cite book|url=https://www.sastra.org/katalog/judul?ti_id=165|title=Kawruh Basa|last=Prajapustaka|first=Mas Ngabèi|publisher=N. V. Mardi Mulya|year=1925|isbn=|location=Ngayogyakarta}}
* {{Cite book|url=https://archive.org/details/ngoko-krama|title=Ngoko Krama|last=Suwadji|first=|publisher=Balai Bahasa Provinsi Daerah Istimewa Yogyakarta|year=2013|isbn=9786027777620|edition=|location=Yogyakarta|oclc=890814963}}

{{Unggah-ungguh Jawa}}

[[Kategori:Unggah-ungguh basa Jawa]]