Deleng sumberé Basa Afrikaans

{{Infobox language
| name = Basa Afrikaans
| pronunciation = {{IPA-af|ɐfriˈkɑːns|}}
| states = [[Afrika Kidul]], [[Namibia]]
| speakers = 7,1 yuta
| date = 2011
| ref = e18
| speakers2 = 10,3 yuta [[panyatur L2]] ing Afrika Kidul (2002)<ref>Webb, Vic. 2002. "Language in South Africa: the role of language in national transformation, reconstruction and development." ''Impact: Studies in language and society,'' 14:78</ref>
| familycolor = Indo-European
| fam2 = [[Kulawarga basa Jermanik|Jermanik]]
| fam3 = [[Kulawarga basa Jermanik Kulon|Jermanik Kulon]]
| fam4 = [[Kulawarga basa Frankonia Ngisor|Frankonia Ngisor]]
| fam5 = [[Kulawarga basa Nèderlan|Nèderlan]]
| script = {{ublist|class=nowrap |[[Aksara Latin|Latin]] nganggo [[alfabèt Afrikaans]] |[[Braille Afrikaans]]}}
| sign = [[Basa Isarat Afrikaans]]<ref>Aarons & Reynolds, "South African Sign Language" in Monaghan (ed.), ''Many Ways to be Deaf: International Variation in Deaf Communities'' (2003).</ref>
| nation = {{RSA}}
| agency = [[Die Taalkommissie]]
| minority = {{NAM}}
| iso1=af
| iso2=afr
| iso3=afr
| glotto=afri1274
|glottorefname= Afrikaans
| lingua=52-ACB-ba
| map = Idioma afrikáans.png
| mapcaption = Tlatah warna biru tuwa iki nuduhaké tlatahé panyatur basa Afrikaans
| notice=IPA
}}
'''Afrikaans''' iku salah sawijining basa Jermanik Kulon kang dipituturaké ing nagara [[Afrika Kidul]], [[Namibia]] lan, kanthi cacah panyatur luwih sithik, ing nagara [[Botswana]] lan [[Zimbabwe|Zimbabwé]].

Basa iki asal mulané saka cangkriman basa Walanda cara Hollandik Kidul kang dadi basané padinan warga Éropa mligi kang asalé saka [[Walanda]] awit abad angka 17-18. Basa Afrikaans suwi-suwi awit jaman semono dadi béda karo basa asalé. Mulané, kadhang kala basa Afrikaans diarani turunané [[basa Walanda]]. Basa iki dadi basa tuturané asli wong Afrikaner lan wong kulit warna ing [[Afrika Kidul]].

Tembung-tembung kang ana ing basa Afrikaans iki 95%-é asalé saka basa Walanda. Turahané silihan saka basa-basa kaya ta [[Basa Portugis|Portugis]], [[Basa Malayu|Malayu]], Bantu, Khoisan, [[Basa Jerman|Jerman]], lan sapanunggalané. Dadiné, panyatur basa Afrikaans karo basa Walanda bisa mangertèni siji karo liyané sanajan ana béda sithik ing pangucapan lan paramasastrané (gramatiké).

Basa Afrikaans duwé panyatur asli kira-kira wong 7 yuta utawa 13,5%-é warga Afrika Kidul utawa basa nomer telu kang paling akèh dipituturaké. Basa iki salah siji saka sawelas basa resmi ing nagara iku. Liyané Afrika Kidul, basa iki dadi ''lingua franca'' ing nagara [[Namibia]] saemper karo [[basa Inggris]] lan Jerman, mligi ing wewengkon Kutha [[Windhoek]]. Sanajan basa Inggris dadi basa resmi siji-sijiné ing [[Namibia]], basa Afrikaans lan Jerman tetep diakoni minangka basa enggonan.

Gunggungé panyatur basa Afrikaans ana kira-kira wong 15 nganti 23 yuta.

==Sajarah==
===Asal-usul===
Basa Afrikaans Tmula ana ing Koloni Landa ing laladan Cape (Tanjung), lumantar nyempal saka dhialèk Landa Eropa, sajeroning abad 18.<ref name="omniglot.com">{{cite web |url=http://www.omniglot.com/writing/afrikaans.htm |title=Afrikaans |work=Omniglot |access-date=22 Sèptèmber 2010 }}</ref><ref>{{cite encyclopedia |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/8437/Afrikaans-language |title=Afrikaans language |encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]] |access-date=22 Sèptèmber 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100831105055/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/8437/Afrikaans-language|archive-date=31 Agustus 2010 <!--DASHBot-->|url-status=live }}</ref> Ing pramila abad 18 lan nganti abad 20, Basa Afrikaans ing Basa Landa dianggep kanthi "kitchen language" utawa Basa Pawonan ({{lang-af|kombuistaal|links=no}}), lan kurang géngsiné, uga diarani basa ngisoré Basa Landa kang umum ''{{lang|nl|Kaaps Hollands}}'' ("Cape Dutch," i.e. Afrikaans) ''{{lang|nl|geradbraakt}}," ''{{lang|nl|gebroken}}'' anf ''{{lang|nl|onbeschaafd Hollands}}'' ("Basa Landa Ndhésa"), saliyané diarani  ''{{lang|nl|verkeerd Nederlands}}'' ("Basa Landa Salah").<ref>Alatis, Hamilton, Ai-Hui Tan (2002). ''Georgetown University Round Table on Languages and Linguistics 2000: Linguistics, Language and the Professions: Education, Journalism, Law, Medicine, and Technology." Washington, DC: University Press. ISBN 978-0-87840-373-8, p. 132.</ref><ref>Keith Brown and Sarah Ogilvie, eds. (2008). ''Concise Encyclopedia of Languages of the World." Oxford, UK: Elsevier. ISBN 978-0-08-087774-7, p. 8.</ref> Kira-kira  90 nganti 95% tetembungan Basa Afrikaans mula saka Basa Landa,<ref>{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=aIivedw-oZYC |title=Language and Social History: Studies in South African Sociolinguistics |access-date=23 Agustus 2008 |first=Rajend |last=Mesthrie |publisher=New Africa Books |page=214 |year=1995 }}</ref><ref>{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=GeUUAAAAIAAJ |title=The Dutch Language: A Survey |page=132 |first=Pierre |last1=Brachin |first2=Paul |last2=Vincent |publisher=Brill Archive |access-date=3 Novèmber 2008 |year=1985 }}</ref><ref>{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=cqaGb_SEQHUC |title=Language in South Africa |page=205 |access-date=18 Mèi 2010 |first=Rajend |last=Mesthrie |publisher=[[Cambridge University Press]] |year=2002 }}</ref> lan ana pambédha ing tetembungan antaraning rong basa iki;<ref>{{harvnb|Sebba|1997|p=161}}</ref> nanging Afrikaans duwé morpologi kang luwih katon,<ref name="holm"/> paramasastra lan éjan.<ref name="sebba">{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=bRT_jZl39AMC |title=Contact languages: pidgins and creoles |access-date=19 Mèi 2010 |first=Mark |last=Sebba |publisher=[[Palgrave Macmillan]] |year=1997 }}</ref> Ana tataran silihmangertèn utawa [[mutual intelligibility]] antara rong basa mau,<ref name="holm">{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=PcD7p9y3EIcC |title=Pidgins and Creoles: References survey |access-date=19 Mèi 2010 |first=John A. |last=Holm |publisher=[[Cambridge University Press]] |page=338 |year=1989 }}</ref><ref name="baker">{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=YgtSqB9oqDIC |title=Encyclopedia of bilingualism and bilingual education |access-date=19 Mèi 2010 |first1=Colin |last1=Baker |first2=Sylvia |last2=Prys Jones |publisher=Multilingual Matters Ltd. |page=302 |year=1997}}</ref><ref>{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=z7zlUp5Xuc8C |title=Language change: contributions to the study of its causes |access-date=19 Mèi 2010 |first1=Leiv |last1=Egil Breivik |first2=Ernst |last2=Håkon Jahr |publisher=[[Walter de Gruyter]] |page=232 |year=1987 }}</ref> mligané ing panulisan.<ref name="sebba"/><ref name="sebba2">{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=JHgsfADZF9IC |title=Spelling and society: the culture and politics of orthography around the world |access-date=19 Mèi 2010 |first=Mark |last=Sebba |publisher=[[Cambridge University Press]] |year=2007 }}</ref><ref name="gooskens"/>

Basa Afrikaans olèh njupuk silihan tetembungan lan paramasastra saka basa-basa liyané kaya ta acquired [[Basa Melayu]],  [[Basa Khoisan]], [[Basa Portugis]],<ref name="deumert">{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=8ciimg5gGqQC |title=Language Standardization and Language Change: The Dynamics of Cape Dutch |access-date=10 Novèmber 2008 |work=Ana Deumert |publisher=John Benjamins Publishing Company |year=2004 |page=22 }}</ref> lan [[Basa-basa Bantu]],<ref name="niesler">{{cite book |url=http://academic.sun.ac.za/su_clast/documents/SALALS2005.pdf |first1=Thomas |last1=Niesler |first2=Philippa |last2=Louw |first3=Justus |last3=Roux |year=2005 |title=Phonetic analysis of Afrikaans, English, Xhosa and Zulu using South African speech databases |journal=Southern African Linguistics and Applied Language Studies |volume=23 |issue=4 |pages=459–474}}</ref> and Afrikaans has also been significantly influenced by [[South African English]].<ref>{{cite web |url=http://www.lycos.com/info/afrikaans--standard-afrikaans.html |title=Afrikaans: Standard Afrikaans |publisher=Lycos Retriever |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111120182430/http://www.lycos.com/info/afrikaans--standard-afrikaans.html |archive-date=20 Novèmber 2011 }}</ref> Nanging, panyatur Basa Landa kerep ngadhepi luwih sithik kebingungan yèn ngrungokaké panyatur basa Afrikaans tinimbang kosok baliné.<ref name="gooskens"/><!--see page 460--> Silihpangertèn iki ora sepadan, amarga panyatur Basa Landa luwih bisa reti Afrikaans tinimbang sewaliké.<ref name="gooskens">{{cite journal |url=http://www.let.rug.nl/gooskens/pdf/publ_JMMD_2007.pdf |title=The Contribution of Linguistic Factors to the Intelligibility of Closely Related Languages |first1=Charlotte |last1=Gooskens |journal=Journal of Multilingual and Multicultural Development |volume=28 |issue=6 |date=November 2007 |pages=445–467 |publisher=[[University of Groningen]] |access-date=19 Mèi 2010 |archive-date=2022-10-09 |archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20221009/http://www.let.rug.nl/gooskens/pdf/publ_JMMD_2007.pdf |url-status=dead }}</ref><!--see page 464--> Lumrahé, silihpangertèn antaraning Landa lan Afrikaans luwih gedhé tinimbang Landa lan [[Basa Frisia]]<ref name="thije">{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=8gIEN068J3gC |title=Receptive Multilingualism: Linguistic analyses, language policies and didactic concepts |access-date=19 Mèi 2010 |first1= Jan D. |last1=ten Thije |first2=Ludger |last2=Zeevaert |publisher=John Benjamins Publishing Company |page=17 |year=2007}}</ref> utawa antaraning [[Basa-Basa Jermanik Lor]] kaya ta [[Basa]] lan [[Basa Swèdhen]].<ref name="gooskens"/><!--see page 463--> Panulis lan juru gurit Afrika Kidul ya iku Breyten Breytenbach, njajal nggambaraké adoh-adohing basa kanthi [[Dunya Panyatur Inggris]] lan nemu yèn bédhané Basa Landa Baku lan Afrikaans mèh padha karo antaraning Basa Inggris Baku [[Receive Pronunciation]] lan [[Basa Inggris Amérikah Sarékat Kidul]].<ref>S. Linfield, interview in Salmagundi; 2000.</ref>

===Pangembangan===
Akèh-akèhané para pamanggon pramila kang cukilé saiki diarani wong [[Afrikaner]] asalé saka  [[Republik Pitung Provinsi Walanda]] kang saiki dadi [[Walanda]] lan [[Flander]],<ref name="zastudy">{{cite book|title=Area Handbook for the Republic of South Africa|last=Kaplan|first=Irving|pages=46–771}}</ref> sanajan seperenemé uga saka Prancis, mligané  [[Huguenot]] lan seperpitu saka Jérman.<ref name="Britannica1933">{{cite encyclopedia|year=1933|title=Cape Colony|encyclopedia=[[Encyclopædia Britannica]]|editor=James Louis Garvin}}</ref>

Buruh lan buruh tukon kang uga ngembangaké basa Afrikaans ya iku [[Wong Asia|Asia]] (mligané wong [[Melayu]] lan wong [[Malagasi]], saliyané wong [[Khoi]], [[Wong San]], lan [[Wong Bantu]] kang uga manggon ing laladan iku. Wong Kréol ing pramula abad 18—kaya kang kacatet ing kasusé Hendrik Bibault lan para [[Oude Ram Afrikaner|Oude Ram]] — iku kang paling pramula ngundhang dhèwèké ''Afrikaner'' (Wong Afrika). Nembé ing tengah-tengahing abad 19 {{dubious|Boer identity merge with Afrikaners|date=October 2015}} wong [[Boer]] uga njupuk tembung iku.<ref>{{cite web|url=http://cape-slavery-heritage.iblog.co.za/category/new-creole-identities/page/4/|title=The Orlams Afrikaners – the Creole Africans of the Garieb|publisher=Cape Slavery Heritage|access-date=8 Juli 2010}}</ref> Wong Khoi lan wong-wong blasteran padha-padha diarani  'Coloureds' utawa 'warna'.<ref name="Slavery">{{cite web|url=http://slaveryinstitute.wordpress.com/slavery-in-the-cape/|title=Slavery in the Cape|publisher=Institute for the Study of Slavery and its Legacy – South Africa|access-date=8 Juli 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100610194604/http://slaveryinstitute.wordpress.com/slavery-in-the-cape/|archive-date=10 Juni 2010 <!--DASHBot-->|url-status=live}}</ref>

Awit taun 1815, Basa Afrikaans ngganthèni basa Melayu dadi basa pangajaran ing sekolah-sekolah Islam [[Afrika Kidul]], mula ditulis ing [[Abjad Arab]]: dheleng [[Arabic Afrikaans]]. Sabanjuré, Basa Afrikaans kang ditulis ing aksara Latin, mula ana ing layang kabar, lan panulisan-panulisan agama lan pulitik awit 1850.<ref name="omniglot.com" />

Ing taun  1875, sak wong panyatur basa Afrikaans saka Cape ngadhekaké kumpulan jenengé''{{lang|af|[[Genootskap van Regte Afrikaners|Genootskap vir Regte Afrikaanders]]}}'' ("Society for Real Afrikaners"),<ref name="omniglot.com"/> lan nerbitaké rena-rena buku ing basa Afrikaans, kalebu paramasastra, bausastra, sajarah lan buku-buku bab agama. Ing taun 1825, Afrikaans diakoni pamaréntah dadi basa kang hakiki, tinimbang salah sawijining dhialèk basa Landa.<ref name="omniglot.com"/>

===Pangakon===
Mulané Afrikaans dianggep pérangan dhialèk Basa Landa ing Afrika Kidul nganti pramila abad 20, nalika basa iki diakoni dadi basa kang séjé ing undhang-undhang Afrika Kidul, bebarengan karo Basa Landa baku, kang akiré Afrikaans ngganthèni dadi salah sawijining basa resmi.<ref>{{cite web |url=http://www.keylanguages.com/new_english/afrikaans.html |title=Afrikaans Language Courses in London |publisher=Keylanguages.com |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070812185524/http://www.keylanguages.com/new_english/afrikaans.html |archive-date=12 Agustus 2007 |date= |access-date=22 Sèptèmber 2010 }}</ref>

Sadurungé [[Perang Boer]] (1880-1881 lan1899-1902), "lan pirang taun sakbaré, basa Afrikaans dianggep ora patut kanggo pandhdikan. Malahan dianggep kaya ‘basa pawonan’ utawa ‘basa kasar’, kang pantes dadi sesambungan antaraning wong Boers menyang." <ref name=":0">{{Cite web|url=http://site.ebrary.com/lib/emoryac/detail.action?docID=10096117|title=Language Planning & Policy S.: Language Planning and Policy in Africa: Botswana, Malawi, Mozambique and South Africa|last=Kaplan and Baldauf|first=Robert B. and Richard B.|url-status=|access-date=March 30, 2017}}</ref>  Nanging, 23 taun sawisé Perang Boer Kapindo babar ing taun 1902, lan uga amarga upayané Gerakan Basa Afrikans (the Afrikans Language Movement)<ref name=":0" />  ing tanggal  8 Mèi 1925, Undhang-Undang Basa Resmi  No 8 taun 1925 (the Official Languages of the Union Act No 8 of 1925) diloloské ing parembugan Déwan Rakyat lan Sènat,<ref>{{Cite web|url=http://www.sahistory.org.za/dated-event/afrikaans-becomes-official-language-union-south-africa|title=Afrikaans becomes the official language of the Union of South Africa|last=|first=|date=16 Maret 2011|website=South African History Online|url-status=|access-date=March 30, 2017}}</ref> lan wayah iku Basa “Landa" dilebokaké dadi salah sawijining basa resmi kalebu uga Afrikaans.  Nanging, ing  Undhang-Undhang Dhasar Afrika Selatan taun 1961 ngganthi posisi Afrikaans lan Landa, akiré Basa Inggris lan Afrikaans dadi basa resmi  najan uga nglebokaké Basa Landa. Nanging tembung Basa Landa ora karan manèh ing Undhang-Undhang Dhasar anyar taun 1983.

====Monumèn====
[[File:AfrikaanseTaalmonumentSlogan.jpg|thumb|left|Slogan ing ngarepe Monumen Basa Afrikaans, cedhak Paarl, Afrika Kidul. Yèn diterjemahke tegesé kurang luwih "Iki wigati kanggo awake dhéwé", utawa yèn diterjemahke harpiah dadi, "Iki seriuse awake dhéwé"{{Citation needed|reason=Does 'ons' not mean 'to us' instead here?|date=January 2017}} or "This is our cause"{{Citation needed|reason=Seems more like a loose translation|date=January 2017}}]]

[[Monumèn Basa Afrikaans]] (''{{lang|af|Afrikaanse Taalmonument}}'') manggon ing sawijining gumuk kang ngadhep kutha [[Paarl]], [[Western Cape Province]], [[Afrika Kidul]]. Resmi dibuka kanggo umum ing tanggal  10 Oktober 1975,<ref name="Botha-speech">{{cite web|url=http://www.info.gov.za/speeches/2005/05111709451003.htm |title=Speech by the Minister of Art and Culture, N Botha, at the 30th anniversary festival of the Afrikaans Language Monument |date=10 Oktober 2005 |publisher=[[South African Department of Arts and Culture]] |language=Afrikaans |access-date=28 Novèmber 2009 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110604111627/http://www.info.gov.za/speeches/2005/05111709451003.htm |archive-date=4 Juni 2011 |df=dmy }}</ref> tugu iki dibangun kanggo mendhaki 50 taun Afrikaans diakoni dadi salah siji basa resmi ing Afrika Kidul kang bédha karo Basa Landa. Tugu iki dibangun ing  Paarl ing pringatan 100 taun ngadhegé ''{{lang|af|[[Genootskap van Regte Afrikaners]]}}'' (Society of Real [[Afrikaner]]s), salah sawiji pakumpulan kang nguri-uri jatining Afrikaner lan kabungahan ing basané dhéwé.<ref>{{cite journal |author=Charles S. B. Galasko |title=The Afrikaans Language Monument |location=Paarl |journal=Spine |date=1 Novèmber 2008 |volume=33 |issue=23 }}</ref>

===Standarisasi===
[[File:Pretoriase kunsmuseum 1.jpg|thumb|Sisih Musium Seni Pretoria (Pretoria Art Musiyum) ing Arcadia, Pretoria, nganggo aba-aba ing Basa Afrikaans.]]
Ahli basa Paul Roberge njelasaké yèn tulisan ‘Afrikaans asli’ kang paling pramila iku [[doggerel|serat doggerel]] saka taun 1795 lan guneman kang ditulisaké déning musapir Landa 1825. Tulisan cithak pramila antaraning Afrikaner mung nganggo basa Landa Éropa. Nanging ing tengahing abad 19, luwih akèh ditulis ing Afrikaans, kang nalika semono isih dianggep dhialèk enggon-enggonan.

Ing 1861, L.H. Meurant nerbitaké buku kang judhulé ''{{lang|af|Zamenspraak tusschen Klaas Waarzegger en Jan Twyfelaar}}'' ("Guneman antaraning  Claus Truthsayer lan John Doubter"), kang dianggep tulisan basa Afrikaans kang bener. {{citation needed|date=January 2013}} Sawetara, [[Abu Bakr Effendi]] uga nulis buku pedoman Islam ing panulisan [[Arab Afrikaans]] ing taun 1862 nganti 1869, nanging nembé diterbitaké lan disebaraké ing taun 1877. Bausastra lan buku paramasastra pratama basa Afrikaans diterbitaké taun 1875 déning ''{{lang|af|[[Genootskap vir Regte Afrikaners]]}}'' ("Society for Real Afrikaners")ing kutha [[Cape Town]].{{citation needed|date=January 2013}}

[[File:Graham Maclachlan - Gevaar Slagysters.jpg|thumb|left|Tetenger ing Afrikaans: ''{{lang|af|Gevaar Slagysters}}'' utawa "Awas jeglongan"]]
Bausastra pratama basa Afrikaans ''{{lang|af|[[Woordeboek van die Afrikaanse Taal]]}}'' (WAT) (''Dictionary of the Afrikaans Language''), kang durung pepeg, nanging ana bausastra sak volume kang digawé padinan ya iku ''{{lang|af|[[Verklarende Handwoordeboek van die Afrikaanse Taal]]}}'' (HAT). Sawetara panulisan resmi Afrikaans iku''{{lang|af|Afrikaanse Woordelys en Spelreëls}}'', kang disusun déning {{lang|af|[[Die Taalkommissie]]}}.

===Kitab Injil Pertalan Afrikaans===
{{Kaca Utama|Pertalan Injil ing Basa Afrikaans}}
Tetenger utama  pangembangané basa iku ya iku dipertalanaké kitab [[injil]] ing basa Afrikaans. Sadurungé, panyatur basa Afrikaans-Landa Cape kudu maca injil ing basa Landa {{lang|nl|[[Statenbijbel]]}}. Perkara iku ana pranalané {{lang|nl|[[Statenvertaling]]}} karo  [[Sinode Dordrecht]] taun 1618 kang wujud wujud kunaning Basa. Amarga iku, panyatur basa Landa lan Landa Cape angèl silih mangertèn, lan tambah ora diweruhi déning panyatur basa Afrikaans..

C. P. Hoogehout, [[:af:Arnoldus Pannevis|Arnoldus Pannevis]], lan [[Stephanus Jacobus du Toit]] wong-wong kang pramula mertalaké injil ing basa Afrikaans the first. Panenger pertalan injil ing basa iku ing taun  1878 saka pertalané  C. P. Hoogehout's translation of the ''{{lang|af|Evangelie volgens Markus}}'' ([[Injil Markus]], kang maksudé. Injil miturut Markus); nanging pertalan iku ora diterbitaké lan kasimpen ing Perpustakan Nasional Afrika Kidul (the South African National Library), Kutha Cape Town.

Pertalan sampurna injil ing basa Afrikaans terbit ing taun 1933 déning [[J. D. du Toit]], E. E. van Rooyen, J. D. Kestell, H. C. M. Fourie, lan [[BB Keet]].<ref>{{cite web |url=http://www.enigstetroos.org/bybelstudie.htm |title=Bybelstudies |access-date=23 Sèptèmber 2008 |last=Bogaards |first=Attie H. |language=af |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081010173208/http://www.enigstetroos.org/bybelstudie.htm |archive-date=10 Oktober 2008 <!--DASHBot-->| url-status= live}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.bybelgenootskap.co.za/afr/bybelgenootskap/jongste_nuus.asp |title=Afrikaanse Bybel vier 75 jaar |access-date=23 Sèptèmber 2008 |date=25 Agustus 2008 |publisher=Bybelgenootskap van Suid-Afrika |language=af |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080609161131/http://www.bybelgenootskap.co.za/afr/bybelgenootskap/jongste_nuus.asp |archive-date=9 Juni 2008 |url-status=dead |df=dmy }}</ref> Karya iki dadi tetenger kang ndadikaké basa Afrikaans  ''{{lang|af|'n suiwer en oordentlike taal}}'', ya iku " basa kang tepak lan pantes" kanggo kaperluan agama, mligané antarané panyatur basa Afrikaans kang agamané [[Calvinist]] lan ora yakin karo [[pertalan injil]] kang rena-rena saka vèrsi Landa kang digawé cekelan sadurungé.

Ing  1983, pertalan anyar mangayubagyani 50 taun pertalan injil taun 1933 lan ngapiki versi kang butuh dibesuti. Besutan akir èdisi iki digarap déning  E. P. Groenewald, A. H. van Zyl, P. A. Verhoef, J. L. Helberg lan W. Kempen.

==Princèn Basa==
[[File:West Germanic languages (simplified).png|thumb|300px|The simplified relation between the West Germanic languages.]]
* [[Basa Indo Éropa]]
** [[Basa-basa Jérmanik|Jérmanik]]
*** [[Basa-basa Jérmanik Kulon|Jérmanik Kulon]]
**** [[Basa-basa Frankonia Ngisor|Frankonia Ngisor]]
***** [[Basa Landa|Landa]]
****** Afrikaans, [[Basa Kréol Landa]]

Afrikaans kalebu sub kelompok dhéwé ing  [[Basa-basa Jérmanik Kulon|Jérmanik Kulon]] lan kalebu [[Basa-basa Frankonia Ngisor|Frankonia Ngisor]]. Basa Afrikaans akèh silihmangertèn karo [[Basa Landa]]. Basa-basa liyané kang sadhulur ya iku [[Basa Jérman]], [[Basa Inggris]], [[Basa Frisia]], basa-basa [[Jérman Ngisor]] lan [[Yiddish]].

==Laladan Pasebaran==
===Cacah Jiwa===
{| class="wikitable sortable"
|-
! Negara !! Panyatur !! Persèntase !! Taun !! Rujukan
|-
| {{flag|Ostrali}} || 35.030 || 0,16% || 2011 || <ref name="undata">{{cite web|title=Population by language, sex and urban/rural residence |url=http://data.un.org/Data.aspx?d=POP&f=tableCode%3a27%3bareaCode%3a0%3bsexCode%3a0&c=2,3,5,7,9,11,13,14,15&s=_vcvv2:asc,_countryEnglishNameOrderBy:asc,refYear:desc&v=1 |publisher=UNdata |access-date=13 Oktober 2015}}</ref>
|-
| {{flag|Botswana}} || 8.082 || 0,39% || 2011 || <ref name="undata"/>
|-
| {{flag|Mauritius}} || 36 || 0,002% || 2011 || <ref name="undata"/>
|-
| {{flag|Namibia}} || 180.029 || 8,7% || 2011 || <ref name="undata"/>
|-
| {{flag|Niu Selan}} || 21.123 || 0,52% || 2006 || <ref name="undata"/>
|-
| {{flag|Afrika Kidul}} || 6.855.082 || 13,4% || 2011 || <ref name="undata"/>
|}

===Sosiolinguistik===
[[File:South Africa Afrikaans speakers proportion map.svg|thumb|upright=1.2|Laladan pasebaran panyatur basa Afrikaans ing Afrika Kidul: proporsi pendhudhuk kang mitutur Afrikaans ing omah.
{{colbegin|2}}
{{legend|#EDF8E9|0–20%}}
{{legend|#BAE4B3|20–40%}}
{{legend|#74C476|40–60%}}
{{legend|#31A354|60–80%}}
{{legend|#006D2C|80–100%}}
{{colend}}]]
Sanajan nyebutaké ''Afrikaners'', iku ngarahé ing bebrayan, tetembungan ''{{lang|af|Afrikaanses}}'' utawa''{{lang|af|Afrikaanssprekendes}}'' (lit. Panyatur Afrikaans) kuduné nyebutaké wong-wong ora pandheng asal mulané kang nyatur basa Afrikaans dadi basa ibuné. Jatiné basa durung nyatakaké endhi-endhi tetembungan kang tepak, lan telung tetembungan iku lumrah ing sesambungan padinan.<ref>{{cite web |url=http://vryeafrikaan.co.za/lees.php?id=115 |title=Die dilemma van 'n gedeelde Afrikaanse identiteit: Kan wit en bruin mekaar vind? |trans-title=The dilemma of a shared African identity: Can white and brown find each other? |author=Wessel Visser |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121222101806/http://vryeafrikaan.co.za/lees.php?id=115 |archive-date=22 Dhésèmber 2012 |date=3 Fèbruari 2005 |access-date=3 Fèbruari 2017 |language=af }}</ref> Kelompok panyatur Afrikaans saka kulit putih mula diarani "The Boere". Sawetara tetembungan ''{{lang|af|boerseun}}'' lan ''{{lang|af|boeremeisie}}'' (kang artiné bocah tani) dadi tetembungan kang populèr antaraning Afrikaner kulit putih kanggo ngungkapké rasa bungah, ora masalah dhèwèké pancèn wong tani utawa dudu.
[[File:Distribution of Afrikaans in Namibia.png|thumb|left|Laladan pasebaran panyatur basa Afrikaans ing Namibia.]]
[[File:South Africa Afrikaans speakers density map.svg|thumb|upright=1.2|Laladan pasebaran panyatur basa Afrikaans ing Afrika Kidul kang nganggo basa iki dadi basa padinan: Kepadetan panyatur basa Afrikaans ing omah.
{{refbegin|2}}
{{legend|#ffffcc|&lt;1&nbsp;/km<sup>2</sup>}}
{{legend|#ffeda0|1–3&nbsp;/km<sup>2</sup>}}
{{legend|#fed976|3–10&nbsp;/km<sup>2</sup>}}
{{legend|#feb24c|10–30&nbsp;/km<sup>2</sup>}}
{{legend|#fd8d3c|30–100&nbsp;/km<sup>2</sup>}}
{{legend|#fc4e2a|100–300&nbsp;/km<sup>2</sup>}}
{{legend|#e31a1c|300–1000&nbsp;/km<sup>2</sup>}}
{{legend|#bc0026|1000–3000&nbsp;/km<sup>2</sup>}}
{{legend|#800026|&gt;3000&nbsp;/km<sup>2</sup>}}
{{refend}}]]
Basa Afrikaans uga dipituturaké ing Namibia. Sadurungé mardika, Afrikaans statusé padha karo Basa Jerman dadi salah sawijining basa resmi. Nanging awit kamardikan Namibia ing taun 1990, basa Afrikaans diakoni dadi salah sawiji basa enggon-enggon, nanging dudu basa resmi manèh.<ref>{{cite book |last=Frydman |first=Jenna |editor-last=Bokamba |editor-first=Eyamba G. |chapter=A Critical Analysis of Namibia's English-only language policy |title=Selected proceedings of the 40th Annual Conference on African Linguistics — African languages and linguistics today |year=2011 |publisher=Cascadilla Proceedings Project |location=[[Somerville, Massachusetts]] |isbn=978-1-57473-446-1 |pages=178–189 |url=http://www.lingref.com/cpp/acal/40/paper2574.pdf |format=PDF }}</ref><ref>{{cite book |last=Willemyns |first=Roland |title=Dutch: Biography of a Language |year=2013 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-985871-2 |page=232 |url=https://books.google.com/books?id=Xo2MGkyEfbMC }}</ref> Ana uga cacah cilik panyatur basa Afrikaans antaraning warga kulit putih Zimbabwé, amarga akèh kang metu saka nagara iku awit taun 1980. Basa Afrikaans uga dadi basa pedoman pandhidhikan sekolah-sekolah ing [[Bophuthatswana]], lan [[Bantustan]].<ref>{{cite web |title=Armoria patriæ – Republic of Bophuthatswana |url=http://www.geocities.com/haigariep/BopE.html |work= |archiveurl=http://www.webcitation.org/5kmVdolSf?url=http%3A%2F%2Fwww.geocities.com%2Fhaigariep%2FBopE.html |archive-date=25 Oktober 2009 |url-status=dead |df=dmy }}</ref>

Akèh wong Afrika Kidul kang manggon lan makarya ing nagara Bèlgi, Walanda, Inggris, Irlandia, Australia, Niu Selan, Kanada, Amérikah Sarékat lan Kuwait, lan akèh kang panyatur basa Afrikaans. Dhèèwké andhuwèni  aksès ing situs-situs basa Afrikaans, situs pawartos kaya ta [http://www.netwerk24.com/ Netwerk24.com] lan [http://www.sake24.com/ Sake24] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160125135919/http://www.sake24.com/ |date=2016-01-25 }}, lan uga giyaran lumantar jejaring kaya ta saka [[Radio Sonder Grense]] lan [[Radio Pretoria]].

Basa Afrikaans uga duwé pangaruh ing [[Basa Inggris Afrika Kidul]]. Akèh tetembungan Basa Inggris kana kang dijupuk saka Afrikaans, kaya ta ''{{lang|af|[[bakkie]]}}'' ("truk bukaan"), ''{{lang|af|[[braai]]}}'' ("panggangan"), ''{{lang|af|[[naartjie]]}}'' ("jeruk keprok"), ''{{lang|af|tekkies}}'' (Ing Amèrika "sneakers", ing Inggris "trainers", ing Kanada "runners" kang artiné sepatu kèts). Ana sawatara tembung ing basa Inggris baku uga wod saka basa Afrikaans, kaya tuladha, ''[[aardvark]]'' (lit. "babi lemah"), ''[[trekking|trek]]'' ("lelana pambuka", maksud asliné "narik" nanging uga artiné "pindahan"), ''spoor'' ("dalan tikus"), ''{{lang|af|veld}}'' ("latar" ing Afrikaans. "lapangan"), ''commando'' from saka tembung Afrikaans ''{{lang|af|kommando}}'' kang artiné unit tarung cilik, ''{{lang|af|boomslang}}'' ("ula uwit") lan ''{{lang|af|[[apartheid]]}}'' ("pisahan").

Ing taun 1976, para siswa SMA ing kutha [[Soweto]] pramula [[haruhara Soweto]] amarga pamarèntah mutusaké yèn basa Afrikaans didadèkaké basa prèntah kanggo separuh wulangan kang diajarké ing sekolah-sekolah dudu kulit (turahé nganggo basa Inggris).  Sanajan basa Inggris mung dadi basa asliné 8,2% pendhudhuk, nanging paling akèh direti lan basa kaloro mayoritas wong Afrika Kidul.<ref>[http://www.sagoodnews.co.za/public_sector/govt_info_available_online_in_all_official_languages.html Govt info available online in all official languages – South Africa – The Good News<!-- Bot generated title -->] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304032342/http://www.sagoodnews.co.za/public_sector/govt_info_available_online_in_all_official_languages.html |date=2016-03-04 }}.</ref> Basa Afrikaans luwih akèh dipituturaké tinimbang Inggris ing provinsi Cape Kulon lan Cape Lor, atusan kilomèter saka Soweto.  Panolakan wong kulit ireng menyang basa Afrikaans lan luwih milih Basa Inggris malih ditegesaké samubare pamarèntah ngethokaké kebijakan sak sasi sawisé huru hara iku. Asilé: 96% sekolah-sekolah kulit ireng milih nganggo basa Inggris (tinimbang Afrikaans utawa basa asli liyané) dadi basa ater-ateré.<ref>Black Linguistics: Language, Society and Politics in Africa and the Americas, by Sinfree Makoni, p. 120S.</ref> Iku amarga basa Afrikaans uga dipandheng nalika basa  penindas kanggo sawatara wong, dhesekan dilancaraké kanggo mbusek basa Afrikaans dadi basa pangajaran ing universitas-universitas Afrika Kidul, kang nggarai protes mahasiswa kang anggegirisi ing taun 2015.<ref>{{cite web |url=http://www.stamfordadvocate.com/news/world/article/South-Africa-Protesting-students-torch-6853287.php |title=South Africa: Protesting students torch university buildings |author=Lynsey Chutel |agency=[[Associated Press]] |work=[[The Advocate (Stamford)|Stamford Advocate]] |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305040206/http://www.stamfordadvocate.com/news/world/article/South-Africa-Protesting-students-torch-6853287.php |archive-date=5 Maret 2016 |date=25 Fèbruari 2016 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://diepresse.com/home/politik/aussenpolitik/4933544/Studentenunruhen_Konflikte-zwischen-Schwarz-und-Weiss |title=Studentenunruhen: Konflikte zwischen Schwarz und Weiß |trans-title=Student unrest: conflicts between black and white |work=[[Die Presse]] |date=25 Fèbruari 2016 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://de.euronews.com/2016/02/26/suedafrika-unerklaerliche-gewaltserie-an-universitaeten/ |title=Südafrika: "Unerklärliche" Gewaltserie an Universitäten |trans-title=South Africa: "Unexplained" violence at universities |work=[[Euronews]] |date=25 Fèbruari 2016 }}</ref>

Ing[[Undhang-Undhang Dhasar Afrika Kidul]] taun 1996, Afrikaans tetep dadi salah sawiji basa resmi saliyané basa Inggris lan sangang basa liyané. Artiné, kebijakan anyar iki ngalongi Afrikaans lan luwih milih basa Inggris, utawa kanggo ngakomodir basa-basa resmi liyané. Tuladhané ing taun 1996, [[South African Broadcasting Corporation]] ngelongi cacah siyaran télévisi ing basa Afrikaans, sawatara maskapé [[South African Airways]] ngilangi jeneng Afrikaans ''{{lang|af|Suid-Afrikaanse Lugdiens}}'' saka awak pesawaté.  Pada karo liyané, misi diplomatik Afrika Kidul mung nampilaké tetenger nagara ing basa Inggris lan basa nagara panggonané, ora ning Afrikaans.

Sanajan kaanan ngono, basa Afrikaans tetep kuwat. Rena-rena layang kabar lan kalawarti ing baasa Afrikaans tetep diterbitaké ing cacah kang akèh. Salah sawijiné kalawarti umum kanggo kulawarga ''{{lang|af|[[Huisgenoot]]}}'' ing basa Afrikaans iki duwé paling akèh pawacan sakindhenging nagara.<ref>{{Cite web |url=http://www.superbrands.com/za/pdfs/HUISGENOOT.pdf |title=Superbrands.com, visited on 21 March 2012. |access-date=28 April 2017 |archive-date=24 September 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924111839/http://www.superbrands.com/za/pdfs/HUISGENOOT.pdf |url-status=dead }}</ref> Saliyané iku, salah sawiji saluran TV berbayar ing basa Afrikaans kang jenengé [[KykNet]] uga nyiar awit taun 1999, lan saluran musik Afrikaans music channel, [[MK (channel)|MK]] (''{{lang|af|Musiek kanaal}}'') (Saluran Musik), ing taun 2005. Buku-buku basa Afrikaans isih uga diterbitaké saben taun, mligané déning penerbit Human & Rousseau, {{lang|af|Tafelberg Uitgewers}}, {{lang|af|Struik}}, lan {{lang|af|Protea Boekhuis}}. Trilogi film Afrikaans kang judhulé ''{{lang|af|[[Bakgat]]}}'' (ditayangké taun 2008) nggarai bangkité indhustri film basa Afrikaans (kang wis mandheg awit tengah-tengah taun 1990an) lan lagu pramilané penyanyi kalairan Bèlgi ya iku Karen Zoid kang judhulé "{{lang|af|[[Afrikaners is Plesierig]]}}" (rilis ing tau 2001) uga dadi sebab bangkité manèh indhustri musik basa Afrikaans saliyané ing jinis musik Rock.

Basa Afrikaans andhuwé rong tugu kang dibangun kanggo pangurmatan. Tugu pramila dibangun ing {{lang|af|[[Burgersdorp]]}}, Afrika Kidul, ing taun 1893, lan tugu kapindho, kang luwih apik lan dibangun déning [[Afrikaans Language Monument]] (''{{lang|af|Afrikaanse Taalmonument}}''), ana ing  [[Paarl]], Afrika Kidul, ing taun 1975.

Nalika kalawarti desain asal Inggris ya iku ''[[Wallpaper (magazine)|Wallpaper]]''<!--"Wallpaper" per WP:MOSTM--> nggambarké basa Afrikaans dadi salah sawiji ‘’basa paling èlèk sakdunya’’ ing artikelé ing èdisi September 2005 bab [[Monumen Basa Afrikaans]],<ref>[https://web.archive.org/web/20060216042054/http://business.iafrica.com/news/657706.htm Rupert snubs mag over Afrikaans slur], Business Africa, 5 December 2005.</ref> Milyarder Afrika Kidul ya iku [[Johann Rupert]] (pimpinan [[Richemont|Richemont Group]]), njawab karo narik kabèh iklan-iklané kaya ta [[Cartier SA|Cartier]], [[Van Cleef & Arpels]], [[Montblanc (pens)|Montblanc]] lan [[Alfred Dunhill]] saka kalawarti iku.<ref>[http://www.iol.co.za/news/south-africa/afrikaans-stars-join-row-over-ugly-language-1.261058 Afrikaans stars join row over 'ugly language'] ''[[Cape Argus]]'', 10 December 2005.</ref> Panulisé, Bronwyn Davies iku wong Afrika Kidul panyatur [[Basa Inggris Afrika Kidul]].

Basa Landa Modern lan Afrikaans duwé 90 persèn tetembungan kang padha. Panyatur Afrikaans bisa reti lan sinau basa Landa mung sedhiluk. Panyatur basa Landa malah luwih rikat manèh yèn nyinaoni basa Afrikaans, amarga paramasastrané kang ringkes, nanging yèn mangertèni basa guneman rada suwé. Sawetara panyatur basa Afrikaans bisa sinau pangucapan basa Landa lumantar cara gladhèn sedhiluk. Iku kang nggampangaké perusahaan-perusahaan saka Walanda lan Bèlgia mbukak pusat télépon ing Afrika Kidul..<ref>[http://www.eprop.co.za/news/item/4489-SA-holds-its-own-in-global-call-centre-industry.html "SA holds its own in global call centre industry"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121030213628/http://eprop.co.za/news/item/4489-SA-holds-its-own-in-global-call-centre-industry.html |date=2012-10-30 }}, eProp Commercial Property News in South Africa.</ref>

== Rujukan ==
{{Reflist|2}}

[[Kategori:Artikel Wiki Mrebawani II]]
[[Kategori:Artikel Wiki Mrebawani II kalamangsa 1]]