Deleng sumberé Amérika Lor

{{artikel ing krama}}
[[Gambar:North America satellite orthographic.jpg|jmpl|200px|Gambar satelit Amérika Lèr]]
[[Gambar:Langs N.Amer.png|jmpl|200px|Basa-basa pribumi ing Amérika Lèr]]
'''Amérika Lèr''' inggih punika [[bawana|buwana]] ing wilahan [[bumi]] pérangan lèr. Sisih lèr buwana punika kawatesi déning Segantun Arktik, ing sisih wétan déning [[Samodra Atlantik|Samodra Atlantik Lèr]], ing sisih kidul déning [[Laut Karibia|Saganten Karibia]], lan ing sisih kilèn déning [[Samodra Pasifik|Samodra Pasifik Lèr]]. Buwana punika njangkep wewengkon kanthi wiyar 24.500.000&nbsp;km² utawi kirang langkung 4,8% saking lumah bumi.

Wiwit Juli 2002, pendhudhukipun kinten-kinten langkung saking 514.600.000. Buwana punika buwana nomer tiga ingkang paling ageng miturut wiyar, sasampunipun [[Asia]] lan [[Afrika]], lan nomer sekawan miturut pendhudhuk sasampunipun Asia, Afrika, lan [[Éropa]]. Amérika Lèr lan Kidul dipunparingi asma miturut [[Amerigo Vespucci]], inggih punika tiyang Éropa kapisan ingkang nglontaraken gagasan bilih Amérika boten sami kaliyan [[Hindia Timur]]. Piyambakipun punika tiyang Éropa kapisan ingkang manggihi '[[Dunia Baru]]'.

Gandhènganipun siti saking Amérika Lèr tumuju [[Amérika Kidul]] namung tanah genting Panama. (Kanggé alasan geopulitik, sadaya Panama – kalebet wétan pérangan [[Terusan Panama]] asring dipunanggep dados sapérangan Amérika Lèr ugi). Miturut sapérangan nimpuna, Amérika Lèr wiwit boten ing tanah genting Panama nanging ing tanah genting Tehuantepec, kanthi laladan ngalangi dipunanggep Amérika Tengah lan kasandhar ing lèmpèngan Caribbean.

Kathah tiyang langkung nganggep Amérika Tengah dados laladan Amérika Lèr amargi tiyang-tiyang kasebat gadhah pendhapat bilih Amérika Tengah langkung alit manawi dados buwana piyambak. [[Grunlan]], éwadéné dados pérangan Amérika Lèr kanthi géografis lan ing nginggil lèmpèngan tektonik ingkang sami (lèmpèngan Amérika Lèr), nanging boten dipunanggep pérangan buwana punika kanthi politis.

== Ékan regional ==
Amérika Lèr, punika satunggaling ékan [[regio]]nal. Nagari-nagari ingkang kalebet ing Amérika Lèr inggih punika:
* [[Kanadha]]
* [[Amérika Sarékat]]
* [[Meksiko|Mèksiko]]

Kadhangkala Amérika Lèr, dipunanggep dados [[bawana|buwana]] piyambak, kapisah saking [[Amérika Kidul]]. Watesan Amérika Lèr lan [[Amérika Kidul]] punika ing [[Panama]].

== Pambagéyan wewengkon kanthi pulitik ==
<br />
{| align=center border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="border:1px solid #aaa; border-collapse:collapse"
|-bgcolor="#ECECEC"
! Entitas pulitik
! Kawasan{{ref|region}}
! [[Pratélan nagari miturut wiyar wewengkon|Wewengkon]]<br />(km²)
! [[Pratélan nagari miturut cacahing pendhudhuk|Pendhudhuk]]<br />(perk. 2002)
! [[Pratélan nagari miturut kepadhetan pendhudhuk|Kepadhetan]]<br />(per km²)
! [[Ibu kitha]]
|-
| [[Gambar:Flag of the United States.svg|25px]] [[Amérika Sarékat]]{{ref|USHawaii}}
| Amérika Lèr
| align="right" | 9.629.091
| align="right" | 295.734.134 
| align="right" | 30,7
| [[Washington, DC]]
|-
| [[Gambar:Flag of Anguilla.svg|25px]] [[Anguilla]] ([[Karajan Manunggal]])
| [[Karibia]]
| align="right" | 102
| align="right" | 13.254 
| align="right" | 129,9
| [[The Valley, Anguilla|The Valley]]
|-
| [[Gambar:Flag of Antigua and Barbuda.svg|25px]] [[Antigua lan Barbuda]]
| Karibia
| align="right" | 443
| align="right" | 68.722 
| align="right" | 155.1
| [[St. John's, Antigua lan Barbuda|St. John's]]
|-
| [[Gambar:Flag of the Netherlands Antilles.svg|25px]] [[Antillen Walanda]] ([[Walanda]]){{ref|two}}
| Karibia
| align="right" | 960
| align="right" | 219.958 
| align="right" | 229,1
| [[Willemstad, Antillen Walanda|Willemstad]]
|-
| [[Gambar:Flag of Aruba.svg|25px]] [[Aruba]] (Walanda){{ref|two}}
| Karibia
| align="right" | 193
| align="right" | 71.566 
| align="right" | 370,8
| [[Oranjestad, Aruba|Oranjestad]]
|-
| [[Gambar:Flag of the Bahamas.svg|25px]] [[Bahama]]
| Karibia
| align="right" | 13.940
| align="right" | 301.790 
| align="right" | 21,6
| [[Nassau, Bahama|Nassau]]
|-
| [[Gambar:Flag of Barbados.svg|25px]] [[Barbados]]
| Karibia
| align="right" | 431
| align="right" | 279.254 
| align="right" | 647,9
| [[Bridgetown]]
|-
| [[Gambar:Flag of Belize.svg|25px]] [[Belize]]
| [[Amérika Tengah]]
| align="right" | 22.966
| align="right" | 279.457 
| align="right" | 12,2
| [[Belmopan]]
|-
| [[Gambar:Flag of Bermuda.svg|25px]] [[Bermuda]] (Karajan Manunggal)
| Amérika Lèr
| align="right" | 53
| align="right" | 65.365 
| align="right" | 1.233,3
| [[Hamilton, Bermuda|Hamilton]]
|-
|[[Kapuloan Cayman]] (Karajan Manunggal)
| Karibia
| align="right" | 262
| align="right" | 44.270 
| align="right" | 169
| [[George Town, Kepulauan Cayman|George Town]]
|-
| [[Gambar:Flag of Dominica.svg|25px]] [[Dominika]]
| Karibia
| align="right" | 754
| align="right" | 69.029 
| align="right" | 91,6
| [[Roseau]]
|-
| [[Gambar:Flag of the Dominican Republic.svg|25px]] [[Républik Dominika]]
| Karibia
| align="right" | 48.730
| align="right" | 8.950.034 
| align="right" | 183,7
| [[Santo Domingo]]
|-
| [[Gambar:Flag of El Salvador.svg|25px]] [[El Salvador]]
| Amérika Tengah
| align="right" | 21.040
| align="right" | 6.704.932 
| align="right" | 318,7
| [[San Salvador]]
|-
| [[Gambar:Flag of Greenland.svg|25px]] [[Grunlan]] ([[Dhènemarken]])
| Amérika Lèr
| align="right" | 2.166.086
| align="right" | 56.375 
| align="right" | 0,026
| [[Nuuk]]
|-
| [[Gambar:Flag of Grenada.svg|25px]] [[Grenada]]
| Karibia
| align="right" | 344
| align="right" | 89.502 
| align="right" | 260,2
| [[St. George's, Grenada|St. George's]]
|-
| [[Gambar:Flag of France.svg|25px]] [[Guadeloupe]] ([[Prancis]])
| Karibia
| align="right" | 1.780
| align="right" | 448.713
| align="right" | 252,1
| [[Basse-Terre]]
|-
| [[Gambar:Flag of Guatemala.svg|25px]] [[Guatemala]]
| Amérika Tengah
| align="right" | 108.890
| align="right" | 14.655.189 
| align="right" | 134,6
| [[Guatemala City]]
|-
| [[Gambar:Flag of Haiti.svg|25px]] [[Haiti]]
| Karibia
| align="right" | 27.750
| align="right" | 8.121.622
| align="right" | 292,7
| [[Port-au-Prince]]
|-
| [[Gambar:Flag of Honduras (2008 Olympics).svg|25px]] [[Honduras]]
| Amérika Tengah
| align="right" | 112.090
| align="right" | 6.975.204 
| align="right" | 62,2
| [[Tegucigalpa]]
|-
| [[Gambar:Flag of Jamaica.svg|25px]] [[Jamaika]]
| Karibia
| align="right" | 10.991
| align="right" | 2.731.832 
| align="right" | 248,6
| [[Kingston, Jamaika|Kingston]]
|-
| [[Gambar:Flag of Canada.svg|25px]] [[Kanadha]]
| Amérika Lèr
| align="right" | 9.984.670
| align="right" | 32.805.041 
| align="right" | 3,3
| [[Ottawa]]
|-
| [[Gambar:Flag of Costa Rica.svg|25px]] [[Costa Rica]]
| Amérika Tengah
| align="right" | 51.100
| align="right" | 4.016.173 
| align="right" | 78,6
| [[San José, Costa Rica|San José]]
|-
| [[Gambar:Flag of Cuba.svg|25px]] [[Kuba]]
| Karibia
| align="right" | 110.860
| align="right" | 11.346.670 
| align="right" | 102,4
| [[Havana]]
|-
| [[Gambar:Snake Flag of Martinique.svg|25px]] [[Martinique]] (Prancis)
| Karibia
| align="right" | 1.100
| align="right" | 432.900 
| align="right" | 393,5
| [[Fort-de-France]]
|-
| [[Gambar:Flag of Mexico.svg|25px]] [[Meksiko|Mèksiko]]
| Amérika Lèr
| align="right" | 1.972.550
| align="right" | 106.202.903 
| align="right" | 53,8
| [[Mexico City]]
|-
| [[Gambar:Flag of Montserrat.svg|25px]] [[Montserrat]] (Karajan Manunggal)
| Karibia
| align="right" | 102
| align="right" | 9.341 
| align="right" | 91,6
| [[Plymouth, Montserrat|Plymouth]]; [[Brades, Montserrat|Brades]]{{ref|Montserrat}}
|-
| [[Gambar:Flag of the United States.svg|25px]] [[Pulo Navassa]] ([[Amérika Sarékat]])
| Karibia
| align="right" | 5
| align="right" | —
| align="right" | —
| —
|-
| [[Gambar:Flag of Nicaragua.svg|25px]] [[Nikaragua]]
| Amérika Tengah
| align="right" | 129.494
| align="right" | 5.465.100 
| align="right" | 42,2
| [[Managua]]
|-
| [[Gambar:Flag of Panama.svg|25px]] [[Panama]]{{ref|two}}
| Amérika Tengah
| align="right" | 78.200
| align="right" | 3.039.150 
| align="right" | 38,9
| [[Panama City]]
|-
| [[Gambar:Flag of Puerto Rico.svg|25px]] [[Puerto Riko]] (AS)
| Karibia
| align="right" | 9.104
| align="right" | 3.916.632 
| align="right" | 430,2
| [[San Juan, Puerto Riko|San Juan]]
|-
| [[Gambar:Flag of Saint Kitts and Nevis.svg|25px]] [[Saint Kitts lan Nevis]]
| Karibia
| align="right" | 261
| align="right" | 38.958 
| align="right" | 149,3
| [[Basseterre]]
|-
| [[Gambar:Flag of Saint Lucia.svg|25px]] [[Saint Lucia]]
| Karibia
| align="right" | 616
| align="right" | 166.312 
| align="right" | 270
| [[Castries]]
|-
| [[Gambar:Flag of Saint-Pierre and Miquelon.svg|25px]] [[Saint-Pierre lan Miquelon]] (Prancis)
| Amérika Lèr
| align="right" | 242
| align="right" | 7.012 
| align="right" | 29
| [[Saint-Pierre, Saint-Pierre lan Miquelon|Saint-Pierre]]
|-
| [[Gambar:Flag of Saint Vincent and the Grenadines.svg|25px]] [[Saint Vincent lan Grenadines]]
| Karibia
| align="right" | 389
| align="right" | 117.534 
| align="right" | 302,1
| [[Kingstown]]
|-
| [[Gambar:Flag of Trinidad and Tobago.svg|25px]] [[Trinidad lan Tobago]]{{ref|two}}
| Karibia
| align="right" | 5.128
| align="right" | 1.088.644 
| align="right" | 212,3
| [[Port-of-Spain]]
|-
| [[Gambar:Flag of the Turks and Caicos Islands.svg|25px]] [[Kapuloan Turks lan Caicos]] (Karajan Manunggal)
| Karibia
| align="right" | 430
| align="right" | 20.556 
| align="right" | 47,8
| [[Cockburn Town]]
|-
| [[Gambar:Flag of the United States Virgin Islands.svg|25px]] [[Kapuloan Virgin Amérika Sarékat]] (AS)
| Karibia
| align="right" | 352
| align="right" | 108.708 
| align="right" | 308,8
| [[Charlotte Amalie, Kapuloan Virgin Amérika Sarékat|Charlotte Amalie]]
|-
| [[Gambar:Flag of the British Virgin Islands.svg|25px]] [[Kapuloan Virgin Karajan Manunggal]] (Karajan Manunggal)
| Karibia
| align="right" | 153
| align="right" | 22.643 
| align="right" | 148
| [[Road Town]]
|-style=" font-weight:bold; "
| Total
| 
| align="right" | 24.506.524
| align="right" | 514.684.479
| align="right" | 21
|}

Catatan:<br />
1.<small>{{note|region}} Panglompokan kawasan ingkang dhasaripun [[:Gambar:United Nations geographical subregions.png|peta PBB]].</small><br />
2.<small>{{note|USHawaii}} Njangkep Nagari Pérangan [[Hawaii]] ingkang papanipun ing kawasan [[Oceania]].</small><br />
3.{{note|two}}, 4, 6 lan 7.<small>&nbsp;Gumantung dhefinisinipun, [[Aruba]], [[Antillen Walanda]], [[Panama]], lan [[Trinidad lan Tobago]] gadhah salah satunggal utawi kalih wewengkon ing Amérika Lor lan [[Amérika Kidul|Kidul]].</small><br />
5.<small>{{note|Montserrat}} [[Gunung Soufriere Hills]] ingkang wiwit aktif kawit taun 1995 ngancuraken sapérangan ageng [[Plymouth, Montserrat|Plymouth]], ibu kitha ''de jure'' [[Montserrat]]. Kantor-kantor pamréntahan. Ibu kitha ''de facto'' papanipun ing [[Brades, Montserrat|Brades]].</small>

== Ugi pirsani ==
* [[Bawana Amérika|Buwana Amérika]]
* [[Karibia]]
* [[Amérika Tengah]]
* [[Amérika Kidul]]

{{Commons category|North America}}
{{Artikel Dhasar}}

{{Wanwa}}
{{Tlatah ing donya}}

[[Kategori:Amérika Lèr| ]]
[[Kategori:Artikel mawa basa krama]]