Deleng sumberé Nya (aksara Bali)

{{AksaraBali infobox
| Nama = Nya
| Image = Bali Nya.png
| Warga = talawya
| Gantungan = Gantungan Nya.png
| Latin = Nya; Ña
| Fonem = [ɲ]
| Aksara = Bali
}}
'''Nya''' inggih punika salah satunggal ''[[aksara Bali|aksara wianjana]]'' (aksara [[konsonan]]) ing sistem panyeratan [[aksara Bali]] ingkang nglambangaken {{IPA|/ɲ/}}. Manawi "Nya" ing aksara Bali dipunserat wonten ing [[aksara Latin]], pramila sinerat "nya" utawi "ñ".

== Fonem ==
Nya dipunpocapaken kados aksara "ny" utawi "ñ" ing tetembungan "nyobi" ([[basa Jawi]]), "nyamuk" ([[basa Indonesia]]), ''pañcan'' ([[basa Sansekerta]]), ''nyama'' ([[basa Bali]]).

== Panganggenipun ==
{| class="infobox"
|-
! bgcolor="white"|''Dantya'' (waja)
|-
| bgcolor="white"|[[Gambar:Dental.png|Center|180px]]
|-
|
|-
! bgcolor="white"|''Talawya'' (langit-langit)
|-
| bgcolor="white"|[[Gambar:Palataal.JPG|center|180px]]
|}
Nya sinerat kanggé tetembungan ingkang gadhah swanten {{IPA|/ɲ/}}. Panganggenipun sami kaliyan ञ (ña) ing [[aksara Dewanagari]]. Nya boten dipun-ginakaken ing tetembungan ingkang gadhah konsonan dobel "ny" ingkang boten dipunpocapaken {{IPA|/ɲ/}}. Tuladhanipun tembung "Abimanyu". Konsonan {{IPA|[nj]}} ing tembung kasebat boten dipunklempak supados dados swanten sengau kados dwiasara "ny" ing tembung "<u>ny</u>obi". Manawi dipuneja miturut wandanipun, tembung Abimanyu dipuneja "A – bi – man – yu", sanès "A – bi – ma – nyu". Pramila punika, aksara Nya boten dipun-ginakaken.

Wonten ing sistem panyeratan mawi [[aksara Latin]] (kajawi ing nagari ingkang migunakaken aksara Latin tetambahan, mawi tandha sandhangan), tetembungan ingkang gadhah swanten nasal {{IPA|/n/}} ingkang dipunsusul déning {{IPA|/c/}} sinerat "nc", sawatawis manawi dipunsusul déning swanten {{IPA|/ɟ/}} lajeng dipunserat "nj". Upaminipun tembung: "panjang", "pancing", "manja", "manca", lan sapanunggalanipun. Ing kawruh panyeratan mawi aksara Bali, manawi swanten [[nasal]] (sengau) waja {{IPA|/n/}} dipunsusul déning swanten {{IPA|/c/, /tʃ/}}<ref name="palatal">Swanten langit-langit ingkang wonten ing [[basa Melayu]].</ref>, {{IPA|/dʒ/}}<ref name="palatal"/> saha {{IPA|/ɟ/}}, lajeng swanten nasal katelah éwah dados swanten nasal (sengau) langit-langit {{IPA|/ɲ/}}. Perkawis punika dipunasbabi amargi miturut kawruh panyeratan aksara Bali, {{IPA|/n/}} dipunpocapaken mawi [[konsonan waja|ndemekaken waja inggil]], sawatawis {{IPA|/ɲ/}} dipunpocapaken mawi [[konsonan langit-langit|nedhakaken salira lidhah dhumateng langit-langit]] , migunakaken methode ingkang sami kaliyan manawi nalika mocapaken {{IPA|/c/}} ugi {{IPA|/ɟ/}}. Pramila, aksara N ing tembung "panjang", "pancing", "manja", "manca", lsp. dipunserat nganggé aksara Nya manawi dipunsalin dhumateng aksara Bali. Amargi, aksara N ing tetembungan kasebat boten dipunpocapaken mawi nedhakaken pucuk ilat kanthi ndemek suku waja inggil, nanging mawi nedhakaken salira lidhah dhumateng langit-langit lathi, kados mocapaken "ca", "ja", utawi "nya". Perkawis punika nandhakaken tansah dipunpatrapaken ukum "regresif" ing panyeratan [[aksara Bali]], suraosipun lambang swanten ing wingkingipun ({{IPA|/c/, /ɟ/}}) mrabawani dhumateng ingkang wonten ing ngajengipun ({{IPA|/n/}}).<ref name="aturan"/> Kanthi makaten, {{IPA|/n/}} nyrawung piyambak kaliyan [[laladan artikulasi]] {{IPA|/c/}} lan {{IPA|/ɟ/}}, dados {{IPA|/ɲ/}}.<ref name="aturan">[http://www.babadbali.com/aksarabali/books/cckpab.htm Aturan penulisan aksara Bali]</ref>

Ing [[IAST]], aksara Nya dipunalihaksaraken minangka aksara N nganggé tandha [[tilda]] ing inggilipun (Ñ). Mila, manawi anyerat [[basa Sansekerta]] (utawi [[basa Kawi|Kawi]]) nganggé [[aksara Latin]], aksara N ingkang dipunsusul déning aksara C saha J dipun-gantos kaliyan aksara Ñ. Tuladhanipun: ''pañca, sañca, pañjara, sañjivanī,'' lsp.

== Ugi pirsani ==
* [[Na kojong]]
* [[Alfabet Fonetis Internasional]]

== Cathetan suku ==

{{reflist}}

== Réferènsi ==

* Tinggen, I Nengah. 1993. ''Pedoman Perubahan Ejaan Basa Bali dengan Huruf Latin dan Huruf Bali.'' Singaraja: UD. Rikha.
* Surada, I Made. 2007. ''Kamus Sanskerta-Indonesia.'' Surabaya: Penerbit Paramitha.
* Simpen, I Wayan. ''Pasang Aksara Bali.'' Diterbitkan olèh Dinas Pendidikan dan Kebudayaan Provinsi Laladan Tingkat I Bali.

== Pranala njaba ==
* [http://www.babadbali.com/aksarabali/books/cckpab.htm ''Celah-celah Kunci ''Pasang Aksara'' Bali''. Oleh: I Nengah Tinggen.]

{{Aksara Bali}}

[[Kategori:Aksara Bali]]
[[Kategori:Artikel mawa basa krama]]