Pitulung:Nulis Aksara Jawa

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Indonesia: Ini adalah petunjuk cara menulis aksara Jawa. Untuk petunjuk cara menampilkan aksara Jawa di Wikipedia bahasa Jawa, kunjungi Bantuan:Aksara Jawa.
Jawa (Latin): Iki arupa pituduh cara nulis aksara Jawa. Kanggo pituduh cara nampilaké aksara Jawa ing Wikipédia abasa Jawa, delengen Pitulung:Aksara Jawa.
Jawa (Carakan): ꦲꦶꦏꦶ​ꦲꦫꦸꦥ​ꦥꦶꦠꦸꦢꦸꦃ​ꦕꦫ​ꦤꦸꦭꦶꦱ꧀​ꦲꦏ꧀ꦱꦫ​ꦗꦮ꧉​ꦏꦔ​ꦥꦶꦠꦸꦢꦸꦃ​ꦕꦫ​ꦤꦩ꧀ꦥꦶꦭ꧀ꦭꦏꦺ​ꦲꦏ꧀ꦱꦫ​ꦗꦮ​ꦲꦶꦁ​ꦮꦶꦏꦶꦥꦺꦢꦶꦪ​ꦲꦧꦱ​ꦗꦮ꧈​ꦢꦼꦊꦔꦼꦤ꧀​ꦥꦶꦠꦸꦭꦸꦁ:ꦲꦏ꧀ꦱꦫ​ꦗꦮ
English: This is a help page for writing Javanese script. For help page for rendering Javanese script font, see Help:Aksara Jawa.

ꦥꦶꦠꦸꦭꦸꦁ:ꦤꦸꦭꦶꦱ꧀ꦲꦏ꧀ꦱꦫꦗꦮ[besut | besut sumber]

Indonesia: Bantuan ini dibuat dengan tujuan akhir untuk memungkinkan penulisan artikel ensiklopedia dalam bahasa Jawa, dan oleh karenanya mencakup kemungkinan penulisan nama-nama tokoh dan tempat asing, dan istilah-istilah yang kemungkinan belum ada padanannya dalam bahasa Jawa. Panduan ini hanya berlaku di situs-situs MediaWiki yang menggunakan Ekstensi Narayam. Saat ini yang sudah menggunakan antara lain: Meta, Incubator, MediaWiki, Test, Wikidata, Wikisource, Translatewiki, dll.
Jawa:
English: This help page is made with the end purpose of enabling writing articles in Javanese encyclopedia, and therefore includes the possibilities of writing foreign names of people and places, and other foreign terms which doesn't necessarily have a translation in Javanese language. This guide only works on MediaWiki sites that installed Narayam extension. Right now there's several sites that already install this extension, for example: Meta, Incubator, MediaWiki, Test, Wikidata, Wikisource, Translatewiki, etc.

Bahasa Indonesia[besut | besut sumber]

Cara menulis Aksara Jawa sangat mudah, yaitu seperti menulis Latin. Hanya dua huruf Latin yang tidak ada dalam aksara Jawa, yaitu "x" dan "q". Keduanya digunakan untuk fungsi lain: "x/X" untuk menulis "ê/Ê" (pêpêt) dan "q/Q" untuk menulis karakter-karakter istimewa.

  • Konsonan (aksara nglegena & aksara murda) adalah ꦏ, ꦐ, ꦑ, ꦒ, ꦓ, ꦔ, ꦕ, ꦖ, ꦗ, ꦘ, ꦙ, ꦚ, ꦛ, ꦜ, ꦝ, ꦞ, ꦟ, ꦠ, ꦡ, ꦢ, ꦣ, ꦤ, ꦥ, ꦦ, ꦧ, ꦨ, ꦩ, ꦪ, ꦫ, ꦬ, ꦭ, ꦮ, ꦯ, ꦰ, ꦱ, dan ꦲ.
  • Konsonan tengah (sanḍangan wyanjana/mandraswara) adalah ꦾ PENGKAL, ꦿ CAKRA, dan ꦽ CAKRA KERET.
  • Konsonan akhir (sanḍangan panyigeging wanda) adalah ꦀ PANYANGGA, ꦁ CECAK, ꦂ LAYAR, dan ꦃ WIGNYAN, ꧀ pangkon, ꦳ cecak telu, aksara rekan:  ꦒ꦳  ꦥ꦳ ꦏ꦳  ꦱ꦳   ꦗ꦳.
  • Vokal (sanḍangan swara) adalah ꦴ, ◌ꦵ, ꦶ, ꦷ, ꦸ, ꦹ, ꦺ, ꦻ, dan ꦼ (tarung, tolong, wulu, wulu melik, suku, suku mendut, taling, ai, pêpêt).
  • Vokal mandiri (aksara swara) adalah ꦄ, ꦅ, ꦆ, ꦇ, ꦈ, ꦌ, ꦍ, dan ꦎ (A, I Kawi, I, Ī , U, E, Ai, dan O), aksara ganten: ꦉ PA CEREK, ꦊ NGA LELET, dan ꦋ NGA LELET RASWADI.
  • Angka adala ꧐ ꧑ ꧒ ꧓ ꧔ ꧕ ꧖ ꧗ ꧘ ꧙ (0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9)
  • Tanda baca (pada/tanda wacan) adalah ꧅, ꧄, ꧃, ꧋, ꧊, ꧌, ꧍, ꧈, ꧉, ꧇, ꧆, ꧞, ꧟, ꧏ, ꧅ꦟ꧀ꦢꦿ꧅, ꧅ꦧ꧀ꦖ꧅, ꧅ꦆ꧅, ꧋꧐꧋, ꧉꧐꧉, (pada luhur, pada madya, pada andhap, pada adeg-adeg, pada adeg, pada piseleh kiwa, pada piseleh tengen, pada lingsa, pada lungsi, pada pangkat, pada windu, pada tirta tumetes, pada isen-isen, pangrangkep, madyapada, purwapada, wasanapada, pada guru, pada pancak), ꧁   ꧂  (rerenggan)

Aksara Latin[besut | besut sumber]

HL H Carakan P Contoh HK H Carakan P Contoh
D T B Latin Carakan D T Latin Carakan
a 99(ha) h+a arek-arek ꦫꦺꦏ꧀ꦫꦺꦏ꧀ A 99A Swara A
b 18ba      ◌꧀ꦧ ꦧ꧀ b bakul bathik ꦏꦸꦭ꧀ꦛꦶꦏ꧀ B 18Ba Murda      ◌꧀ꦨ B Babad Banyuwangi ꦧꦢ꧀​ꦚꦸꦮꦔꦶ
c 03ca      ◌꧀ꦕ 3 c calon camat ꦭꦺꦴꦤ꧀ꦩꦠ꧀ C 03Ca Murda      ◌꧀ꦖ C Cacuk Cahyono ꦕꦸꦏ꧀ꦃꦪꦺꦴꦤꦺꦴ
d 06da      ◌꧀ꦢ ꦢ꧀ d dados damêl ꦢꦺꦴꦱ꧀ꦩꦼꦭ꧀ D 06Da Mahaprana      ◌꧀ꦣ D Damien Dematra ꦩꦶꦪꦺꦤ꧀ꦺꦩꦠꦿ
e 99taling ꦲꦺ h+e/e enak-enak ꦲꦺꦤꦏ꧀ꦲꦤꦏ꧀ E 99E Swara E
f 99pa+cecak telu ꦥ꦳      ◌꧀ꦥ꦳ ꦥ꦳꧀ f F 99(tidak resmi) ꦦ꦳      ◌꧀ꦦ꦳ F
g 17ga      ◌꧀ꦒ ꦒ꧀ g gagak galak ꦒꦒꦏ꧀ꦒꦭꦏ꧀ G 17Ga Murda      ◌꧀ꦓ G Gugun Gondrong ꦓꦸꦒꦸꦤ꧀ꦓꦺꦴꦤ꧀ꦢꦿꦺꦴꦁ
h 01ha/wignyan      ◌꧀ꦲ h huk-huk ꦲꦸꦏ꧀ꦲꦸꦏ꧀ H 01 ꦲ꦳      ◌꧀ꦲ꦳ H
i 99wulu ꦲꦶ h+i/i ikêt-ikêtan ꦲꦶꦏꦼꦠ꧀ꦲꦶꦏꦼꦠ꧀ꦠꦤ꧀ I 99I Swara ꦆ (ꦅ) I (I+q)
j 13ja      ◌꧀ꦗ ꦗ꧀ j janggêl jagung ꦗꦁꦒꦼꦭ꧀ꦗꦒꦸꦁ J 13Ja Mahaprana      ◌꧀ꦙ J Julius Jati ꦙꦸꦭꦶꦪꦸꦱ꧀ꦙꦠꦶ
k 05ka      ◌꧀ꦏ ꦏ꧀ k kapuk kapas ꦏꦥꦸꦏ꧀ꦏꦥꦱ꧀ K 05Ka Murda      ◌꧀ꦑ K Kabupaten Kudus ꦑꦧꦸꦥꦠꦺꦤ꧀ꦑꦸꦢꦸꦱ꧀
l 10la      ◌꧀ꦭ ꦭ꧀ l lamuk lanang ꦭꦩꦸꦏ꧀ꦭꦤꦁ L 10
m 16ma      ◌꧀ꦩ ꦩ꧀ m manuk manyar ꦩꦤꦸꦏ꧀ꦩ​ꦚꦂ M 16
n 02na      ◌꧀ꦤ ꦤ꧀ n nanêm nanas ꦤꦤꦼꦩ꧀ꦤꦤꦱ꧀ N 02Na Murda      ◌꧀ꦟ N Nurman Natanegara ꦟꦸꦂꦩꦤ꧀ꦟꦠꦤꦼꦒꦫ​
o 99taling tarung ꦲꦺꦴ ꦺꦴ h+o/o ombèn-ombèn ꦲꦺꦴꦩ꧀ꦧꦺꦤ꧀ꦲꦺꦴꦩ꧀ꦧꦺꦤ꧀ O 99O Swara O
p 11pa      ◌꧀ꦥ ꦥ꧀ p panen pari ꦥꦤꦺꦤ꧀ꦥꦫꦶ P 11Pa Murda      ◌꧀ꦦ P Pangeran Puger ꦦꦔꦺꦫꦤ꧀ꦦꦸꦒꦼꦂ
q 99(ka sasak) (ꦐ)      ◌꧀ꦐ (ꦐ꧀) q+q Q 99 ‍‍
r 04ra/layar ꦿ / ◌꧀ꦫ r ragad rabi ꦫꦒꦢ꧀ꦫꦧꦶ R 04Ra Agung      ◌꧀ꦬ R Raden Rahmat ꦬꦢꦺꦤ꧀ꦬꦃꦩꦠ꧀
s 08sa      ◌꧀ꦱ ꦱ꧀ s sabên sasi ꦱꦧꦼꦤ꧀ꦱꦱꦶ S 08Sa Murda      ◌꧀ꦯ S Slamet Suryanto ꦯ꧀ꦭꦩꦼꦠ꧀ꦯꦸꦫꦾꦤ꧀ꦠꦺꦴ
t 07ta      ◌꧀ꦠ ꦠ꧀ t tabêt tatu ꦠꦧꦼꦠ꧀ꦠꦠꦸ T 07Ta Murda      ◌꧀ꦡ T Tuwan Tantri ꦡꦸꦮꦤ꧀ꦡꦤ꧀ꦠꦿꦶ
u 99suku ꦲꦸ h+u/u unêg-unêg ꦲꦸꦤꦼꦒ꧀ꦲꦸꦤꦼꦒ U 99U Swara U
v 99pa+cecak telu ꦥ꦳      ◌꧀ꦥ꦳ 3 v V 99
w 09wa      ◌꧀ꦮ 3 w wasis wicara ꦮꦱꦶꦱ꧀ꦮꦶꦕꦫ​ W 09
x 99ka+cecak telu (ꦏ꦳)      ◌꧀ꦏ꦳ 3 x+x X 99()(tidak resmi) (ꦑ꦳)      ◌꧀ꦑ꦳ X
y 14ya ꦾ / ◌꧀ꦪ 3 y yakut yasan ꦪꦏꦸꦠ꧀ꦪꦱꦤ꧀ Y 14
z 99ja+cecak telu ꦗ꦳      ◌꧀ꦗ꦳ 3 z Z 99(tidak resmi) ꦙ꦳      ◌꧀ꦙ꦳ Z
ŋ 20nga/cêcak      ◌꧀ꦔ n+g ngajak ngaso ꦔꦗꦏ꧀ꦔꦱꦺꦴ Ŋ 20
ñ 15nya      ◌꧀ꦚ 3 n+y nyabut nyawa ꦚꦧꦸꦠ꧀ꦚꦮ Ñ 15Nya Murda      ◌꧀ꦘ N+y Nyoman lan Nyai ꦘꦺꦴꦩꦤ꧀ꦭꦤ꧀ꦘꦲꦶ
12dha      ◌꧀ꦝ 3 d+h dhawul-dhawul ꦝꦮꦸꦭ꧀ꦝꦮꦸꦭ 12Dha Murda      ◌꧀ꦞ D+h Dharmawan Dhani ꦞꦂꦩꦮꦤ꧀ꦞꦤꦶ
19tha      ◌꧀ꦛ 3 t+h thak-thakan ꦛꦏ꧀ꦛꦏ꧀ꦏꦤ꧀ 19Tha Mahaprana      ◌꧀ꦜ T+h
ê 99pêpêt2 ꦲꦼ h+x/x êlus-êlus ꦲꦼꦭꦸꦱ꧀ꦲꦼꦭꦸꦱ Ê 99Ê Swara ꦄꦼ X
99pa cêrêk/cakra kêrêt r+x
99nga lêlêt2 ꦊ (ꦋ) ‍ ◌꧀ꦊ (◌꧀ꦋ) l+x/l+x+q
ss 21ssa      ◌꧀ꦰ s+s / s+h
  • 1 -o pada basa Sunda
  • 2 lihat catatan #Aksara khusus di bawah
  • 3 Huruf vokal, huruf murda, dan konsonan c, v, w, x, y, z, dh, th, ny, tidak bisa diberi aksara pasangan, atau tidak dapat menjadi aksara sigegan (konsonan penutup suku kata), semisal: ꦙ꧀, ꦘ꧀
  • H, W, L, Y, M, tidak memiliki variasi Murda (Kapital)
Ng (Ŋ) tidak memiliki variasi Murda (Kapital)
  • "R" menggunakan Ra Agung
  • "D", "J", menggunakan Da, Ja, Mahaprana
"Dh" (Ḍ), "Th" (Ṭ) menggunakan Dha, Tha Mahaprana
  • Huruf "f", "v", "z" sebenarnya tidak dijumpai dalam aksara Jawa, namun sebagai padanannya digunakan "pa"()+"cecak telu"(꦳) untuk "f/F/v/V", dan "ja"()+"cecak telu"(꦳) untuk "z/Z"
  • Huruf "q" sebenarnya tidak dijumpai dalam aksara Jawa. Sebagai padanannya, diusulkan "Ka Sasak" () untuk menulis huruf "q/Q"
  • Huruf "x" tidak dijumpai dalam aksara Jawa, namun dapat ditulis dengan "ka"()+"cecak telu"(꦳) ꦏ꦳
  • "nya" dalam basa Sunda = ꦤ+◌꧀ꦚ (pasangan Nya).
  • Huruf konsonan h, r, ng, sigegannya berupa wignyan, layar, dan cêcak


ISO k kh g gh c ch j jh ñ ṭh ḍh t th d dh n p ph b bh m y r l v ś s h
IPA k ɡ ɡʱ ŋ tʃʰ dʒʱ ɲ ʈ ʈʰ ɖ ɖʱ ɳ t̪ʰ d̪ʱ n p b m j ɾ l ʋ ʃ ʂ s ɦ
Javanese

Vokal dan vokal panjang[besut | besut sumber]

Vokal biasa Vokal panjang
Huruf Latin Sandhangan swara Aksara swara Pengetikan Huruf Latin Sandhangan swara Aksara swara Pengetikan
a a aa (ā) ꦄꦴ a+a
e (é/è) ꦌ, ꦄꦺ e o ꦺꦴ ꦎ, ꦄꦺꦴ o
ê ꦄꦼ x oo (ō) ꦼꦴ ꦄꦼꦴ o+o
i ꦆ (ꦅ), ꦄꦶ i ii (ī) ꦇ, ꦄꦷ i+i
u ꦈ, ꦄꦸ u uu (ū) ꦈꦴ, ꦄꦹ u+u
ai ꦍ, ꦄꦻ a+i au ꦻꦴ, ꦵ1 ꦎꦴ, ꦍꦴ, ꦄꦻꦴ, ꦄꦵ a+u
1 "-o" di basa Sunda
"-eu" di basa Sunda: ◌ꦼꦵ/ꦄꦼꦵ

Angka[besut | besut sumber]

Huruf Latin : 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 . ,
Aksara Jawa ꧈ 
Pengetikan : 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 . ,

Aksara khusus[besut | besut sumber]

Huruf Latin (pangkon) ss/sh jh kh (ḳ) gh dz
Pengetikan q s+s/s+h j+h k+h g+h d+z
Aksara Jawa
yang dihasilkan
ꦰ꧀ ꦙ꧀ ꦏ꦳꧀ ꦒ꦳꧀ ꦢ꦳꧀

1 Jika diawali "r" (ꦫ) / "R" (ꦬ)
2 Jika diawali "l" (ꦭ)
"rh" (ṛ) di Sanskerta dan Jawa Kuno, lihat "rê" (ꦽ/ꦉ)
"ṛ" panjang (ṝ) = ◌ꦽꦴ/ꦉꦴ
"reu" di basa Sunda = ◌ꦽꦵ/ꦉꦵ
"lh" (ḷ) di Sanskerta dan Jawa Kuno, lihat "lê" (ꦊ)
"ḷ" panjang (ḹ) = ꦋ / ꦊꦴ
"leu" di basa Sunda = ꦊꦵ

Untuk menulis bunyi konsonan asing yang tidak ada di aksara Jawa (aksara rèkan), terutama dari huruf Arab. Yang sudah banyak dipakai yaitu:

  • ꦏ꦳ KA + CECAK TELU untuk suara خ (xa).
  • ꦒ꦳ GA + CECAK TELU untuk suara غ (γa).
  • ꦗ꦳ JA + CECAK TELU untuk suara ز (za).
  • ꦢ꦳ DA + CECAK TELU untuk suara ذ (dza).
  • ꦥ꦳ PA + CECAK TELU untuk suara ف/ڤ (fa/va).
  • ꦦ꦳ PA MURDA + CECAK TELU untuk suara ف (fa).
  • ꦔ꦳ NGA + CECAK TELU untuk suara ع ('a).
  • ꦱ꦳ SA + CECAK TELU untuk suara ش (ša).
  • ꦲ꦳ HA + CECAK TELU untuk suara ح (ḥa).

Lain-lain[besut | besut sumber]

Karakter yang mirip
  • ꦎ (O Murda) dengan ꦮ꧀ꦢ (wa+pangkon+da)
  • ꦈ (U Murda) dengan ꦔ꧀ꦢ (nga+pangkon+da)
  • ꦊ (nga lelet) ꦔ꧀ꦤ (nga+pangkon+na)

Angka Jawa:

  • ꧐ 0 dengan ꧆ PADA WINDU,
  • ꧑ 1 dengan ꦒ GA,
  • ꧒ 2 dengan ꦊ NGA LELET dan dengan ꦔ꧀ꦤ "nga" dan pasangan "na" ("ngna"),
  • ꧓ 3 dengan ꦔꦾ NGA + PENGKAL,
  • ꦄ A dengan      ꧔꧀ꦱ 4 + pangkon + sa
  • ꧖ 6 dengan ꦌ E MURDA,
  • ꧗ 7 dengan ꦭ LA,
  • ꧘ 8 dengan ꦦ PA MURDA, dan
  • ꧙ 9 dengan ꦪ YA.
na ka Ka Sasak kha (Ka Murda)
pa re ya 9 ssa wa
꧇꧙꧇
ra ga 1 9 sha (Sa Murda) nha (Na Murda) Ra Agung
꧇꧑꧇
nga I Kawi tha Tha Mahaprana ba I II nya
nga le le Raswadi 2 3 U Jha Mahaprana I Kawi Pada Andap Pada Madya Pada Luhur
꧇꧒꧇ ꧇꧓꧇

Karakter lainnya dalam codepoints Unicode Bahasa Jawa[besut | besut sumber]

  • ꧀ = q
  • ꧋ = |+|
  • ꧊ = |

  • ꧌ = (
  • ꧍ = )
  • ꧃ = Q+q+q

  • ꧄ = Q+q+q+q

  • ꧅ = Q+q+q+q+q

  • ꧏ = Q+q+q+q+q+q

  • ꧆ = q+q+q+q

  • ꧞ = q+q+q+q+q

  • ꧟ = q+q+q+q+q+q

  • ꧁ = Q

  • ꧂ = Q+q

  • ꦳ = q+q

  • ꦀ = q+q+q

Basa Jawa[besut | besut sumber]

Cara nulis Aksara Jawa iku gampang banget, yaiku padha karo nulis aksara Latin. Mung rong aksara Latin sing ora ana jroning aksara Jawa, yaiku "x" lan "q", kaloroné dianggo ngganti fungsi liya, yaiku: "x/X" kanggo nulis "ê/Ê" (pêpêt) lan "q/Q" kanggo nulis karakter-karakter istiméwa.

  • Konsonan (aksara nglegena & aksara murda) yaiku ꦏ, ꦐ, ꦑ, ꦒ, ꦓ, ꦔ, ꦕ, ꦖ, ꦗ, ꦘ, ꦙ, ꦚ, ꦛ, ꦜ, ꦝ, ꦞ, ꦟ, ꦠ, ꦡ, ꦢ, ꦣ, ꦤ, ꦥ, ꦦ, ꦧ, ꦨ, ꦩ, ꦪ, ꦫ, ꦬ, ꦭ, ꦮ, ꦯ, ꦰ, ꦱ, lan ꦲ.
  • Konsonan tengah (sanḍangan wyanjana/mandraswara) yaiku ꦾ pengkal, ꦿ cakra, lan ꦽ cakra keret.
  • Konsonan pungkasan (sanḍangan panyigeging wanda) yaiku ꦀ panyangga, ꦁ cecak, ꦂ layar, lan ꦃ wign yan, ꧀ pangkon, ꦳ cecak telu, aksara rekan:  ꦒ꦳  ꦥ꦳ ꦏ꦳  ꦱ꦳   ꦗ꦳.
  • Vokal (sanḍangan swara) yaikuꦴ, ◌ꦵ, ꦶ, ꦷ, ꦸ, ꦹ, ꦺ, ꦻ, lan ꦼ (tarung, tolong, wulu, wulu melik, suku, suku mendut, taling, ai, pêpêt).
  • Vokal mandiri (aksara swara) yaiku ꦄ, ꦅ, ꦆ, ꦇ, ꦈ, ꦌ, ꦍ, lan ꦎ (A, I, Ī, I Kawi, U, E, Ai, lan O), aksara ganten: ꦉ PA CEREK, ꦊ NGA LELET, lan ꦋ NGA LELET RASWADI.
  • Angka ꧐ ꧑ ꧒ ꧓ ꧔ ꧕ ꧖ ꧗ ꧘ ꧙ (0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9)
  • Tandha wacan (pada/tandha wacan) yaiku ꧅, ꧄, ꧃, ꧋, ꧊, ꧌, ꧍, ꧈, ꧉, ꧇, ꧆, ꧞, ꧟, ꧏ, ꧅ꦟ꧀ꦢꦿ꧅, ꧅ꦧ꧀ꦖ꧅, ꧅ꦆ꧅, ꧋꧐꧋, ꧉꧐꧉, (pada luhur, pada madya, pada andhap, pada adeg-adeg, pada adeg, pada piseleh kiwa, pada piseleh tengen, pada lingsa, pada lungsi, pada pangkat, pada windu, pada tirta tumetes, pada isèn-isèn, pangrangkep, madyapada, purwapada, wasanapada, pada guru, pada pancak), ꧁   ꧂  (rerenggan)

Aksara Latin[besut | besut sumber]

HL H Carakan P Tuladha HK H Carakan P Tuladha
D T B Latin Carakan D T Latin Carakan
a 99(ha) h+a arèk-arèk ꦫꦺꦏ꧀ꦫꦺꦏ꧀ A 99A Swara A
b 18ba      ◌꧀ꦧ ꦧ꧀ b bakul bathik ꦏꦸꦭ꧀ꦛꦶꦏ꧀ B 18Ba Murda      ◌꧀ꦨ B Babad Banyuwangi ꦧꦢ꧀ꦚꦸꦮꦔꦶ
c 03ca      ◌꧀ꦕ 3 c calon camat ꦭꦺꦴꦤ꧀ꦩꦠ꧀ C 03Ca Murda      ◌꧀ꦖ C Cacuk Cahyono ꦕꦸꦏ꧀ꦃꦪꦺꦴꦤꦺꦴ
d 06da      ◌꧀ꦢ ꦢ꧀ d dados damêl ꦢꦺꦴꦱ꧀ꦩꦼꦭ꧀ D 06Da Mahaprana      ◌꧀ꦣ D Damien Dematra ꦩꦶꦪꦺꦤ꧀ꦺꦩꦠꦿ
e 99taling ꦲꦺ h+e/e enak-enak ꦲꦺꦤꦏ꧀ꦲꦤꦏ꧀ E 99E Swara E
f 99pa+cecak telu ꦥ꦳      ◌꧀ꦥ꦳ ꦥ꦳꧀ f F 99(ora resmi) ꦦ꦳      ◌꧀ꦦ꦳ F
g 17ga      ◌꧀ꦒ ꦒ꧀ g gagak galak ꦒꦒꦏ꧀ꦒꦭꦏ꧀ G 17Ga Murda      ◌꧀ꦓ G Gugun Gondrong ꦓꦸꦒꦸꦤ꧀ꦓꦺꦴꦤ꧀ꦢꦿꦺꦴꦁ
h 01ha/wignyan      ◌꧀ꦲ h huk-huk ꦲꦸꦏ꧀ꦲꦸꦏ꧀ H 01 ꦲ꦳      ◌꧀ꦲ꦳ H
i 99wulu ꦲꦶ h+i/i ikêt-ikêtan ꦲꦶꦏꦼꦠ꧀ꦲꦶꦏꦼꦠ꧀ꦠꦤ꧀ I 99I Swara ꦆ (ꦅ) I (I+q)
j 13ja      ◌꧀ꦗ ꦗ꧀ j janggêl jagung ꦗꦁꦒꦼꦭ꧀ꦗꦒꦸꦁ J 13Ja Mahaprana      ◌꧀ꦙ J Julius Jati ꦙꦸꦭꦶꦪꦸꦱ꧀ꦙꦠꦶ
k 05ka      ◌꧀ꦏ ꦏ꧀ k kapuk kapas ꦏꦥꦸꦏ꧀ꦏꦥꦱ꧀ K 05Ka Murda      ◌꧀ꦑ K Kabupaten Kudus ꦑꦧꦸꦥꦠꦺꦤ꧀ꦑꦸꦢꦸꦱ꧀
l 10la      ◌꧀ꦭ ꦭ꧀ l lamuk lanang ꦭꦩꦸꦏ꧀ꦭꦤꦁ L 10
m 16ma      ◌꧀ꦩ ꦩ꧀ m manuk manyar ꦩꦤꦸꦏ꧀ꦩꦚꦂ M 16
n 02na      ◌꧀ꦤ ꦤ꧀ n nanêm nanas ꦤꦤꦼꦩ꧀ꦤꦤꦱ꧀ N 02Na Murda      ◌꧀ꦟ N Nurman Natanegara ꦟꦸꦂꦩꦤ꧀ꦟꦠꦤꦼꦒꦫ
o 99taling tarung ꦲꦺꦴ ꦺꦴ h+o/o ombèn-ombèn ꦲꦺꦴꦩ꧀ꦧꦺꦤ꧀ꦲꦺꦴꦩ꧀ꦧꦺꦤ꧀ O 99O Swara O
p 11pa      ◌꧀ꦥ ꦥ꧀ p panen pari ꦥꦤꦺꦤ꧀ꦥꦫꦶ P 11Pa Murda      ◌꧀ꦦ P Pangeran Puger ꦦꦔꦺꦫꦤ꧀ꦦꦸꦒꦼꦂ
q 99(ka sasak) (ꦐ)      ◌꧀ꦐ (ꦐ꧀) q+q Q 99
r 04ra/layar ꦿ / ◌꧀ꦫ r ragad rabi ꦫꦒꦢ꧀ꦫꦧꦶ R 04Ra Agung      ◌꧀ꦬ R Raden Rahmat ꦬꦢꦺꦤ꧀ꦬꦃꦩꦠ꧀
s 08sa      ◌꧀ꦱ ꦱ꧀ s sabên sasi ꦱꦧꦼꦤ꧀ꦱꦱꦶ S 08Sa Murda      ◌꧀ꦯ S Slamet Suryanto ꦯ꧀ꦭꦩꦼꦠ꧀ꦯꦸꦫꦾꦤ꧀ꦠꦺꦴ
t 07ta      ◌꧀ꦠ ꦠ꧀ t tabêt tatu ꦠꦧꦼꦠ꧀ꦠꦠꦸ T 07Ta Murda      ◌꧀ꦡ T Tuwan Tantri ꦡꦸꦮꦤ꧀ꦡꦤ꧀ꦠꦿꦶ
u 99suku ꦲꦸ h+u/u unêg-unêg ꦲꦸꦤꦼꦒ꧀ꦲꦸꦤꦼꦒ U 99U Swara U
v 99pa+cecak telu ꦥ꦳      ◌꧀ꦥ꦳ 3 v V 99
w 09wa      ◌꧀ꦮ 3 w wasis wicara ꦮꦱꦶꦱ꧀ꦮꦶꦕꦫ W 09
x 99ka+cecak telu (ꦏ꦳)      ◌꧀ꦏ꦳ 3 x+x X 99()(ora resmi) (ꦑ꦳)      ◌꧀ꦑ꦳ X
y 14ya ꦾ / ◌꧀ꦪ 3 y yakut yasan ꦪꦏꦸꦠ꧀ꦪꦱꦤ꧀ Y 14
z 99ja+cecak telu ꦗ꦳      ◌꧀ꦗ꦳ 3 z Z 99(ora resmi) ꦙ꦳      ◌꧀ꦙ꦳ Z
ŋ 20nga/cêcak      ◌꧀ꦔ n+g ngajak ngaso ꦔꦗꦏ꧀ꦔꦱꦺꦴ Ŋ 20
ñ 15nya      ◌꧀ꦚ 3 n+y nyabut nyawa ꦚꦧꦸꦠ꧀ꦚꦮ Ñ 15Nya Murda      ◌꧀ꦘ N+y Nyoman lan Nyai ꦘꦺꦴꦩꦤ꧀ꦭꦤ꧀ꦘꦲꦶ
12dha      ◌꧀ꦝ 3 d+h dhawul-dhawul ꦝꦮꦸꦭ꧀ꦝꦮꦸꦭ 12Dha Murda      ◌꧀ꦞ D+h Dharmawan Dhani ꦞꦂꦩꦮꦤ꧀ꦞꦤꦶ
19tha      ◌꧀ꦛ 3 t+h thak-thakan ꦛꦏ꧀ꦛꦏ꧀ꦏꦤ꧀ 19Tha Mahaprana      ◌꧀ꦜ T+h
ê 99pêpêt2 ꦲꦼ h+x/x êlus-êlus ꦲꦼꦭꦸꦱ꧀ꦲꦼꦭꦸꦱ Ê 99Ê Swara ꦄꦼ X
99cakra kêrêt ꦽ / ◌꧀ꦉ r+x
99nga lêlêt2 ꦊ (ꦋ) ◌꧀ꦊ (◌꧀ꦊ) l+x/l+x+q
ss 21ssa      ◌꧀ꦰ ꦰ꧀ s+s / s+h

  • 1 -o pada basa Sundha
  • 2 deleng cathetan #Aksara mligi ing ngisor
  • 3 Aksara vokal, aksara murda, lan konsonan c, v, w, x, y, z, dh, th, ny, ora bisa diwènèhi aksara pasangan, utawa ora bisa dadi aksara sigegan (konsonan penutup suku kata), kayata: ꦙ꧀, ꦘ꧀
  • H, W, L, Y, M, ora nduwèni variasi Murda (Kapital)
Ng (Ŋ) ora nduwèni variasi Murda (Kapital)
  • "R" migunakaké Ra Agung
  • "D", "J", migunakaké Da, Ja, Mahaprana
"Dh" (Ḍ), "Th" (Ṭ) migunakaké Dha, Tha Mahaprana
  • Aksara "f", "v", "z" sakbeneré ora ditemoni jroning aksara Jawa, nanging minangka sesulihé dianggo "pa"(ꦥ)+"cecak telu"(꦳) kanggo "f/F/v/V", lan "ja"(ꦗ)+"cecak telu"(꦳) kanggo "z/Z"
  • Aksara "q" sakbeneré ora ditemoni jroning aksara Jawa. Minangka sesulihé, diusulaké "Ka Sasak" (ꦐ) kanggo nulis aksara "q/Q"
  • Aksara "x" ora ditemoni jroning aksara Jawa, nanging bisa ditulis nganggo "ka"(ꦏ)+"cecak telu"(꦳) ꦏ꦳
"nya" jroning basa Sundha = ꦤ+◌꧀ꦘ (pasangan Nya).
  • Aksara konsonan h, r, ng, sigegannya berupa wignyan, layar, lan cêcak

Vokal lan vokal dawa[besut | besut sumber]

Vokal biasa Vokal dawa
Aksara Latin Sandhangan swara Aksara swara Pangetikan Aksara Latin Sandhangan swara Aksara swara Pangetikan
a a aa (ā) ꦄꦴ a+a
e (é/è) ꦌ, ꦄꦺ e ai ꦍ, ꦄꦻ a+i
ê ꦄꦼ x êê ꦼꦴ ꦄꦼꦴ x+x
i ꦆ (ꦅ), ꦄꦶ i ii ( /ī) ꦇ, ꦄꦷ i+i
o ꦺꦴ ꦎ, ꦄꦺꦴ o au ꦻꦴ, ꦵ1 ꦎꦴ, ꦍꦴ, ꦄꦻꦴ, ꦄꦵ a+u
u ꦈ, ꦄꦸ u uu (ū) ꦈꦴ, ꦄꦹ u+u
1 "-o" ing basa Sundha
"-eu" ing basa Sundha: ◌ꦼꦵ/ꦄꦼꦵ

Angka[besut | besut sumber]

Aksara Latin : 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 . ,
Aksara Jawa ꧈ 
Pangetikan : 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 . ,

Aksara mligi[besut | besut sumber]

Aksara Latin (pangkon) ss/sh jh kh (ḳ) gh dz
Pangetikan q s+s/s+h j+h k+h g+h d+z
Aksara Jawa
sing diasilaké
ꦰ꧀ ꦙ꧀ ꦏ꦳꧀ ꦒ꦳꧀ ꦢ꦳꧀

1 Yen diwiwiti "r" (ꦫ) / "R" (ꦬ)
2 Yen diwiwiti "l" (ꦭ)
"rh" (ṛ) ing Sanskerta lan Jawa Kuno, deleng "rê" (ꦽ/ꦉ)
"ṛ" dawa (ṝ) = ◌ꦽꦴ/ꦉꦴ
"reu" ing basa Sundha = ◌ꦽꦵ/ꦉꦵ
"lh" (ḷ) ing basa Sanskerta lan basa Jawa Kuna, deleng "lê" (ꦊ)
"ḷ" dawa (ḹ) = ꦋ / ꦊꦴ
"leu" ing basa Sundha = ꦊꦵ

Kanggo nulis uni konsonan asing sing ora ana ing aksara Jawa (aksara rèkan), utamané saka aksara Arab. Sing wis akèh dianggo yaiku:

  • ꦏ꦳ KA + CECAK TELU kanggo swara خ (xa).
  • ꦒ꦳ GA + CECAK TELU kanggo swara غ (γa).
  • ꦗ꦳ JA + CECAK TELU kanggo swara ز (za).
  • ꦢ꦳ DA + CECAK TELU kanggo swara ذ (dza).
  • ꦥ꦳ PA + CECAK TELU kanggo swara ف/ڤ (fa/va).
  • ꦦ꦳ PA MURDA + CECAK TELU kanggo swara ف (fa).
  • ꦔ꦳ NGA + CECAK TELU kanggo swara ع ('a).
  • ꦱ꦳ SA + CECAK TELU kanggo swara ش (ša).
  • ꦲ꦳ HA + CECAK TELU kanggo swara ح (ḥa).

Liya-liya[besut | besut sumber]

Karakter sing mèmper
  • ꦎ (O Murda) karo ꦮ꧀ꦢ (wa+pangkon+da)
  • ꦈ (U Murda) karo ꦔ꧀ꦢ (nga+pangkon+da)
  • ꦊ (nga lelet) ꦔ꧀ꦤ (nga+pangkon+na)

Angka Jawa:

  • ꧐ 0 karo ꧆ PADA WINDU,
  • ꧑ 1 karo ꦒ GA,
  • ꧒ 2 karo ꦊ NGA LELET lan karo ꦔ꧀ꦤ "nga" lan pasangan "na" ("ngna"),
  • ꧓ 3 karo ꦔꦾ NGA + PENGKAL,
  • ꦄ A karo      ꧔꧀ꦱ 4 + pangkon + sa
  • ꧖ 6 karo ꦌ E MURDA,
  • ꧗ 7 karo ꦭ LA,
  • ꧘ 8 karo ꦦ PA MURDA, lan
  • ꧙ 9 karo ꦪ YA.

Karakter liyané jroning codepoints Unicode Basa Jawa[besut | besut sumber]

  • ꧀ = q
  • ꧋ = |+|
  • ꧊ = |

  • ꧌ = (
  • ꧍ = )
  • ꧃ = Q+q+q

  • ꧄ = Q+q+q+q

  • ꧅ = Q+q+q+q+q

  • ꧏ = Q+q+q+q+q+q

  • ꧆ = q+q+q+q

  • ꧞ = q+q+q+q+q

  • ꧟ = q+q+q+q+q+q

  • ꧁ = Q

  • ꧂ = Q+q

  • ꦳ = q+q

  • ꦀ = q+q+q

English[besut | besut sumber]

See mw:Help:Extension:UniversalLanguageSelector/Input methods/jv-transliteration

See also[besut | besut sumber]

References[besut | besut sumber]