Deleng sumberé Formaldehida

{{Chembox new
|   Name = Formaldehida
|   ImageFileL1 = Formaldehyde-2D.svg
|   ImageSizeL1 = 120px
|   ImageFileR1 = Formaldehyde-3D-balls.png
|   ImageSizeR1 = 120px
|   ImageFile2 = Formaldehyde-3D-vdW.png
|   ImageSize2 = 150px
|   IUPACName= Metanal
|   OtherNames = formol, metil aldehida, oksida metilena| Section1 = {{Chembox Identifiers
|   SMILES = C=O
|   CASNo = 50-00-0
|   RTECS = LP8925000
  }}
| Section2 = {{Chembox Properties
|   Formula = CH<sub>2</sub>O
|   MolarMass = 30,03 g·mol<sup>−1</sup>
|   Appearance = gas ora mawa warna
|   Density = 1 kg·m<sup>−3</sup>, gas
|   Solubility = > 100 g/100 ml (20&nbsp;°C)
|   MeltingPt = -117&nbsp;°C (156 [[Kelvin|K]])
|   BoilingPt = -19,3&nbsp;°C (253,9 K)
  }}
| Section3 = {{Chembox Structure
|   MolShape = trigonal planar
|   Dipole = 2,33168(1) [[Debye|D]]
  }}
| Section7 = {{Chembox Hazards
|   MainHazards = asifat racun, gampang kobong
|   NFPA-H = 3 
|   NFPA-F = 2
|   NFPA-R = 2
|   FlashPt = -53&nbsp;°C
|   RPhrases = {{R23/24/25}}, {{R34}}, {{R40}}, {{R43}}|   SPhrases = {{S1/2}}, {{S26}}, {{S36/37}}, {{S39}}, {{S45}}, {{S51}}
  }}
| Section8 = {{Chembox Related
|   Function = [[Aldehida]]
|   OtherFunctn = [[asetaldehida]]{{br}}[[benzaldehida]]
|   OtherCpds = [[keton]]{{br}}[[asem karboksilat]]}}
}}

[[Senyawa kimia]] '''formaldehida''' (uga diarani '''metanal''', utawa '''formalin'''), kalebu [[aldehida]] kanthi [[rumus kimia]] H<sub>2</sub>CO, senyawa iki dhapuré [[gas]], utawa [[Cuwèran awak|cuwèr]] kang dikenal kanthi jeneng [[formalin]], utawa [[padhetan]] kang dikenal kanthi jeneng ''paraformaldehyde'' utawa ''trioxane''.<ref name="internet2"/> Formaldehida sepisanan di[[sintesis]] déning kimiawan [[Ruslan]] [[Aleksandr Butlerov]] nalika taun [[1859]], nanging diidhèntifikasi déning Hoffman nalika taun [[1867]].<ref name="internet2">[http://www.health-report.co.uk/formaldehyde-fact-sheet.htm health-report.co.uk] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110613012303/http://www.health-report.co.uk/formaldehyde-fact-sheet.htm |date=2011-06-13 }}(diundhuh tanggal 28 Juni 2011)</ref>

Lumrahé, formaldehida kadhapur amarga réaksi [[oksidasi]] katalitik kang ana ing [[metanol]].<ref name="internet2"/> Mulané formaldehida bisa diasilaké saka pangobongan bahan kang ngandhut [[karbon]] lan  ana ing [[pega]] nalika [[alas]] kobong, [[knalpot]] [[mobil]], lan pega [[tembako]].<ref name="internet2"/> Ing [[atmosfèr]] bumi, formaldehida diasilaké saka aksi [[cahya]] [[srengéngé]] lan [[oksigèn]] karo [[metana]] lan [[hidrokarbon]] liyané kang ana ing atmosfèr.<ref name="internet2"/> Formaldehida ing kadhar kang cilik uga diasilaké minangka [[metabolisme|metabolit]] [[organisme]], kalebu [[manungsa]].<ref name="internet2"/>

== Piguna ==
Formaldehida bisa minangka mbasmi [[bakteri]], saéngga kerep minangka [[disinfektan]] lan uga dadi bahan kanggo ngawètaké.<ref name="internet1"/> Minangka dhisinfèktan, Formaldehida uga dikenal kanthi jeneng '''formalin''' lan dimanfaataké dadi bahan kanggo ngresiki; [[téke]], [[kapal]], [[gudhang]] lan sandhangan.<ref name="internet1"/>

Formaldehida uga dianggo minangka pengawèt ing [[vaksinasi]].<ref name="internet1"/> Ing babagan mèdhis, larutan formaldehida dianggo kanggo nggaringaké [[kulit]], kaya ta kanggo matèni [[kutil]] ing kulit.<ref name="internet1"/> Larutan saka formaldehida kerep dianggo dadi [[balsem]] kanggo matèni bakteri lan ngawètaké bathang.<ref name="internet1"/>

Ing indhustri, formaldehida akèh-akèhé dianggo dadi prodhuksi [[polimer]] lan warna-warna [[bahan kimia]].<ref name="internet1"/> Yèn digabungaké karo [[fenol]], [[urea]], utawa [[melamina]], formaldehida ngasilaké [[resin]] [[termoset]] kang atos.<ref name="internet1"/> Resin iki dianggo dadi lèm permanèn kaya ta dianggo dadi lèm [[kayulapis]] utawa [[triplèks]] lan [[karpèt]].<ref name="internet1"/> Wujud busa saka formalin uga bisa digunakaké minangka [[insulasi]].<ref name="internet1"/> Luwih saka  50% prodhuksi formaldehida dientèkaké kanggo prodhuksi resin formaldehida.<ref name="internet1"/>

Kanggo nyintésis bahan-bahan kimia, formaldehida dianggo kangggo nggawé [[alkohol]] polifungsional kaya ta [[pentaeritritol]], kang minangka nggawé [[cèt]] [[bahan panjeblug]].<ref name="internet1"/> Turunan formaldehida liyané ya iku [[4,4'-MDI|metilena difenil diisosianat]], komponèn wigati ing cèt lan busa [[poliuretana]], saliyané iku uga ana [[heksametilena tetramina]], kang digunakaké ing [[resin fenol-formaldehi kanggo nggawé [[RDX]] (bahan panjeblug).<ref name="internet1"/> Formalin uga kena digunakaké minangka [[insektisida]] lan bahan baku pabrik-[[pabrik]] resin [[plastik]] lan bahan panjeblug.<ref name="internet1">[http://www.kompas.com/utama/news/0602/17/172140.htm Pengaturan pengedaran di Indonesia situs kompas.com]</ref>

== Cathetan sikil ==
{{reflist}}

[[Kategori:Aldehida]]
[[Kategori:Karsinogen]]


{{kimia-stub}}