Deleng sumberé Amérika Sarékat

{| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
|+<big><big>'''United States of America'''</big></big>
|-
| align=center colspan=2 |
{| border=0 cellpadding=2 cellspacing=0 style="background:#f9f9f9;"
|-
| align=center width=130 | [[Gambar:Flag of the United States.svg|125px|Bendéra A.S.]] || align="center" width="130px" | [[Gambar:US-GreatSeal-Obverse.svg|130px|Lambang A.S.]]
|-
| align=center width=130 | <small>([[Gendéra A.S.]])</small> || align=center width=130px | <small>([[Lambang A.S.]])</small>
|}
|-
| colspan=2 align=center | <small>[[Sesanti]]<br />''(1776-): [[E Pluribus Unum]]''<br />([[basa Latin]]: "Saka akèh dadi siji")<br />''(1956-): In God We Trust''<br />([[basa Inggris]]: "Kita Pasrah Marang Gusti")</small>
|-
| align=center colspan=2 style="background:#fff;" | [[Gambar:LocationUSA.png|250px]]
|-
| '''[[Basa resmi]]''' || [[Basa Inggris]]
|-
| '''[[Kutha krajan]]''' || [[Washington, DC]]
|-
| '''Kutha gedhé dhéwé''' || [[New York|New York City]]
|-
| '''[[Pratélan Présidhèn AS|Présidhèn]]''' || [[Joe Biden]]
|-
| '''[[Pratelan Wakil Presiden AS|Wakil Presiden]]''' || [[Kamala Harris]]
|-
| '''[[Wewengkon]]'''<br />&nbsp;-Total<br />&nbsp;-% banyu || [[Pratélan nagara miturut amba wewengkon|Urutan kaping 4]]<br />9.826.630&nbsp;km²<br />4,875%
|-
| '''[[Padunung]]'''<br />&nbsp;-Total ([[2019]])<br />&nbsp;-[[Kapadhetan|Kapadhetan sing ndunungi]] || [[Pratélan nagara miturut cacahé sing ndunungi|Urutan kaping 3]]<br />328.239.523<br />32/km²
|-Owner of the USA [[Tyrone Ivy|'''[[Kamardikan]]'''<br />&nbsp;-Proklamasi<br />&nbsp;-Diakoni || [[Perang Revolusi A.S.]]<br />[[4 Juli]] [[1776]]<br />[[3 September]] [[1783]]
|-
| '''[[PDB]]'''<br />&nbsp;-Total ([[2003]])<br />&nbsp;-PDB/kapita
| Urutan [[Pratélan nagara menurut PDB (PPP)|1]], [[Pratélan nagara miturut PDB|1]], [[Pratélan nagara miturut PDB (PPP) per kapita|2]], [[Pratélan nagara menurut PDB (Nominal) per kapita|7]]<br />$13.049 trilyun ([http://www.federalreserve.gov/releases/Z1/current/accessible/f6.htm] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041216150331/http://www.federalreserve.gov/Releases/z1/current/accessible/f6.htm |date=2004-12-16 }})<br />$36.010
|-
| '''[[Valuta]]''' || [[Dolar AS]] (US$)
|-
| '''[[Zona wektu]]''' || [[UTC]]-5 nganti UTC-11
|-
| '''[[Lagu kabangsan]]''' || "[[The Star-Spangled Banner]]"
|-
| '''[[TLD]]''' ||.gov,.edu,.mil,.us,.um
|-
| '''[[Kodhe tilpun]]''' || +1
|-
|}
'''Amérikah Sarékat''' ([[basa Inggris]]: ''United States of America'') utawa lumrahé dicekak dadi '''AS''' iku nagara fédheral sing wewengkoné ana ing [[Amérika Lor]] lan [[Oséania]]. Ditilik saka sing ndunungi, nagara iki sing paling [[gedhé]] kaping telu sadonya sawisé [[Républik Rakyat Cina]] lan [[India]]. Kutha krajan Amérika Sarékat yaiku [[Washington, DC]]. Amérika Sarékat iku nagara adidaya. Nagara [[fédheral]] iki kasusun saka 50 nagara pérangan. Saka 50 praja iki, loro papané ana ing dharatan, banjur saiki minangka [[èksklav]] ing sisih lor lan siji iku laladan kapulowan. Saliyané iku Amérika uga nduwé jajahan: [[Puerto Riko]], [[Guam]], [[Samoa Amérika]]h, [[Kapuloan Mariana Lor]], lan [[Kapuloan Virgin]].

Amérika Sarékat sing ndunungi 300 yuta jiwa.
[[File:Map of USA with state and territory names 2.png|thumb|right|300px]]
==Pulitik==
{{utama|Pulitik ing Amérika Sarékat}}

Amérika Sarékat iku nagara [[dhémokrasi konstitusional]] kanthi sistem ''three-tier'' lan institusi [[kehakiman]] kang bébas. Ana telung tataran yaiku tataran nasional, [[Tabel Praja AS|praja]] lan papréntahan lokal yang duwèni badan [[lègislatif]] sarta [[èksekutif]] kanthi babagan kuwasa dhéwé-dhéwé. Nagara iki migunakaké sistem persekuthuan utawa [[federalisme]] yaiku wujud pambagéan kakuwasan antarané [[nagara punjer]] lan [[Tabel Praja AS|praja]]. Nagara punjer kuwasa marang sawatara prakara kaya ta pancithakan [[dhuwit]] sarta kawicaksanan [[pertahanan]]. Nanging, praja-praja kuwasa nemtokaké [[hak]] lan [[undhang-undhang]] dhéwé-dhéwé kaya ta hak ngguguraké bayi lan ukuman maksimal sajeroning undhang-undhang.

Siji èlemèn kang cetha ing Amérika yaiku dhoktrin [[pambagéan kuwasa]]. Pasal 1 nganti 3 [[Konstitusi Amérika]]h, wis nggarisaké kanthi rinci bab kuwasa-kuwasa Nagara kang utama yaiku [[èksekutif]], [[lègislatif]] dan [[yudhikatif|kehakiman]]. ''Checks and Balances'' utawa kontrol lan kaseimbangan minangka siji ciri utama sajeroning nagara Amérika lan bab iki komplit banget saéngga ora ana siji cabang [[nagara]] kang duwé kuwasa mutlak kanggo ngawal cabang kakuwasan liyané.

Ing nagara iki kabèh [[rakyat]] kang umuré wis ngancik 18 taun duwé hak milih. [[Pemilu]] kanggo pamilihan [[présidhèn]] dianakaké saben patang taun sapisan lan sing pungkasan yaiku ing sasi November [[2004]].

Saliyané [[Pemilu]] kanggo milih [[présidhèn]], ana uga [[Pemilu paruh wektu]], kang dianakaké ing pertengahan mangsa kalungguhan [[présidhèn]]. Sajeroning pemilu iki kang dipilih dudu [[Presidhènn|présidhèn]] nanging kabèh anggota [[Dewan Perwakilan (Amérika Sarékat)|Dewan Perwakilan]] lan saprotelon [[senator]] saka saben praja. Pemilu iki pungkasan dianakaké ing tanggal [[7 November]] [[2006]].

==Pamérangan administratif==
{{utama|Tabel Praja AS}}

Nalika [[Proklamasi Kamardikan Amérika Sarékat|nyatakaké]] [[kamardikan]] Amérika Sarékat, telulas [[koloni]] owah dadi praja-praja. Wiwitané praja-praja iki nyawiji minangka sawijining [[persekuthuan]] nanging banjur dadi nagara kang nyawiji. Taun-taun sabanjuré, cacahing praja tansaya tambah kanthi mlebuné praja-praja ing tlatah kulon, panukon lemah lan pamekaran sawatara praja-praja kang wis ana. Saben praja dipérang sajeroning ''counties'' (kaya déné [[kabupatèn]]), ''cities'' (kaya déné kuthamadya utawa kutha otonom) lan ''townships'' (kaya déné [[kacamatan]]).

Amérika Sarékat uga duwé laladan fédheral, [[Washington, DC]], lan tanah jajahan kaya ta [[Puerto Riko]], [[Samoa Amérika]]h, [[Guam]] lan [[Kapuloan Virgin Amérika Sarékat|Kapuloan Virgin]].

==Géografi==
{{utama|Géografi Amérika Sarékat}}

Amérika Sarékat iku nagara gedhé dhéwé nomer-3 ing donya. Kaanan géografiné manéka warna banget:

* Ana padhang suket ing pasisir wétan,
* [[Pagunungan Appalachian]]
* [[Great Plains]] ing sisih tengah,
* Kali [[Kali Mississippi|Mississippi]]-[[Kali Missouri|Missouri]],
* [[Pagunungan Rocky]] ing pérangan kulon
* [[Ara-ara]] lan wewengkon pasisir ing kuloné Pagunungan Rocky
* [[Alas udan]] ing Pasifik kidul-kulon
* Laladan [[Arktik]] utawa kutub, ing [[Alaska]]
* Pulo [[gunung geni]] ing [[Hawaii]]
 
Uga duwèni iklim warna-warna gumantung kaanan géografis, wiwit saka iklim [[tropis]] (panas lan garing ing mangsa panas, anget ing mangsa anyep) ing [[Florida]] nganti [[tundra]] (anyep sadawaning taun) ing [[Alaska]]. Sapérangan nagara iki duwé mangsa panas kang anget lan mangsa salju kang anyep. Sawetara pérangan AS, kaya ta pérangan [[California]], duwé iklim [[Mediterrania]].

==Deleng uga==
* [[Sajarah Amérika Sarékat]]
* [[Pratélan:Kutha ing AS|Pratélan kutha ing AS miturut cacahing sing ndunungi]]
* [[Pratélan tokoh Amérika Sarékat]]
* [[Pratélan nagara]]

==Pranala njaba==
{{commons|Category:United States|Amérika Sarékat}}

===Situs resmi pamaréntah===
* [http://www.firstgov.gov Situs resmi]
* [http://www.whitehouse.gov Gedhung Putih]
* [http://www.senate.gov Senate.gov]
* [http://www.house.gov House.gov]
* [http://www.supremecourtus.gov Supremecourtus.gov]
* [http://usinfo.state.gov/usa/infousa/facts/factover/homepage.htm Usinfo.state.gov]
* [http://www.census.gov/hhes/www/ Badan statistik Amérika]

===Liyané===
* [http://www.mediatico.com Koran AS berdasarkan nagara bagian] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180411203545/http://www.mediatico.com/ |date=2018-04-11 }}
* [http://www.religioustolerance.org/nat_mott.htm Motto nasional]
* [http://www.nationalcenter.org/HistoricalDocuments.html Dokumen-dhokumèn bersejarah]

{{Amérika Sarékat}}
{{Amérika Lèr}}
{{Dewan Keamanan PBB}}
{{wikivoyage|United States of America}}

[[Kategori:Amérika Sarékat]]


{{amerika-stub}}