Pratélaning prasasti Yogyakarta

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa

Ing laladan Yogyakarta akèh ditemu prasasti saka mangsa Jawa Kuna. Saka limang wewengkon ing Yogyakarta, prasasti padha tinemu ing wewengkon Sléman, Bantul, Kulon Praga, lan Gunungkidul. Prasasti-prasasti temon iku digawé saka manéka abahan: watu andhésit, watu putih, tembaga, prunggu, lan emas. Sing abahan watu racaké tatahan; lingga éwoning iki. Sing abahan saliyané watu, lumrahé wujud lèmpèngan, masiya uga ana sing wujud reca lan énthong. Prasasti-prasasti iki akèh-akèhé minangka klumpukaning Balai Pelestarian Cagar Budaya Yogyakarta (BPCB Yogyakarta) sing disinggah ana ing manéka papan kaya ta: Musiyum Taman Wisata Candhi Prambanan, Musiyum Sana Budaya, lan Gedhong BPCB Yogyakarta dhéwé. Sawenèh prasasti asal Yogyakarta ana sing klumpukaning Musiyum Nasional ing Jakarta, samono uga ana sing klumpukaning Institut Kern ing Universitas Leiden, Walanda.

Prasasti[besut | besut sumber]

Aran prasasti Candra sengkala Papan temu Kala temu Abahan Aksara Basa Juru pamaca Panyimpenan Angka Gambar
Tryambaka Lingga[1] 778 S (856 M) Sléman:
Situs Ratu Baka
1935 Andhésit Jawa Kuna Sangsekerta J.G. de Casparis BPCB Yogyakarta BG 533
Sumundul[2] 15 Agustus 869 M Sléman:
Situs Kedulan
2002 Andhésit Jawa Kuna Jawa Kuna Riboet D., Tjahjono P. BPCB Yogyakarta
Pananggaran[3] 15 Agustus 869 M Sléman:
Situs Kedulan
2002 Andhésit Jawa Kuna Jawa Kuna Riboet D., Tjahjono P. BPCB Yogyakarta
Wihara I[4] Agustus/Sèptèmber 872 M Bantul:
Plèrèd
1979 Andhésit Jawa Kuna Jawa Kuna Rita M.S. BPCB Yogyakarta BG 323
Wihara II[5] Agustus/Sèptèmber 872 M Bantul:
Plèrèd
1985 Andhésit Jawa Kuna Jawa Kuna Rita M.S. BPCB Yogyakarta BG 774
Salimar IV[6] 10 Oktober 880 M Sléman:
SMA Kolésé Dé Britto
25 Désèmber 1957[7] Andhésit Jawa Kuna Jawa Kuna Riboet D. BPCB Yogyakarta BG 36
Salimar V[8] 10 Oktober 880 M Sléman:
Dhukuh Papringan, Caturtunggal
Andhésit Jawa Kuna Jawa Kuna Riboet D. BPCB Yogyakarta BG 254
Salimar VI[9] 10 Oktober 880 M Sléman:
SMA Kolésé Dé Britto
Juli 1988[7] Andhésit Jawa Kuna Jawa Kuna Riboet D. BPCB Yogyakarta BG 852
Plalangan[10]
Sléman:
Dhukuh Plalangan, Pendawaharja
1995 Andhésit Jawa Kuna Jawa Kuna Ari S., Rita M.S. BPCB Yogyakarta BG 1396
Dhawangsari[11]
Sléman:
Dhukuh Dawangsari, Sambireja
16 Nopèmber 1979 Andhésit Jawa Kuna Jawa Kuna Rita M.S.[12] BPCB Yogyakarta BG 355
Jragung[13]
Sléman:
Dhukuh Jragung, Jagatirta
1975 Watu putih Jawa Kuna Jawa Kuna Rita M.S. Musiyum Taman Wisata Candhi Prambanan BG 37
Haralingga[14]
Sléman:
Situs Ratu Baka
1941 Andhésit Jawa Kuna Sangsekerta J.G. de Casparis BPCB Yogyakarta BG 529
Syukan I[15]
Sléman:
Dhukuh Ngentak, Margaluwih
4 Oktober 1991 Andhésit Jawa Kuna Jawa Kuna Rita M.S. Musiyum Sana Budaya BG 1253
Syukan II[16]
Sléman:
Dhukuh Gadhing, Glagaharja
Andhésit Jawa Kuna Jawa Kuna Tjahjono P. BPCB Yogyakarta BG 1439
Pancabrahma[17]
Sléman:
Dhukuh Dawung, Bakaharja
1985 Andhésit Jawa Kuna
Rita M.S. BPCB Yogyakarta BG 791
Kumbhayoni[18]
Sléman:
Situs Ratu Baka
1980 Andhésit Jawa Kuna Sangsekerta
BPCB Yogyakarta BG 352
Rumwiga I[19] 28 Désèmber 904 M Bantul:
Dhukuh Gedhongan, Srimartani
1981 Tembaga Jawa Kuna Jawa Kuna Machi Suhadi[20] BPCB Yogyakarta BG 637
Rumwiga II A[21] 827 S Bantul:
Dhukuh Gedhongan, Srimartani
1981 Tembaga Jawa Kuna Jawa Kuna Machi Suhadi[20] BPCB Yogyakarta BG 639
Rumwiga II B[22]
Bantul:
Dhukuh Gedhongan, Srimartani
1981 Tembaga Jawa Kuna Jawa Kuna Machi Suhadi[20] BPCB Yogyakarta BG 639
Bulusan[23]
Bantul:
Dhukuh Tegal Tapèn, Tirtasari
1980 Tembaga Jawa Kuna Jawa Kuna Rita M.S. Musiyum Taman Wisata Candhi Prambanan BG 839
Nganjatan I[24]
Gunungkidul:
Dhukuh Majasari, Hargasari
1996 Prunggu Jawa Kuna Jawa Kuna Rita Istari[25] BPCB Yogyakarta BG 1503
Nganjatan II[26]
Gunungkidul:
Dhukuh Majasari, Hargasari
1996 Prunggu Jawa Kuna Jawa Kuna Rita Istari[25] BPCB Yogyakarta BG 1504
Énthong Trirengga[27]
Bantul:
Dhukuh Codé, Trirengga
1976 Prunggu Jawa Kuna Jawa Kuna Rita M.S. BPCB Yogyakarta BG 297
Énthong Tridadi[28]
Sléman:
Dhukuh Beran Lor, Tridadi
1980 Prunggu Jawa Kuna
Rita M.S. BPCB Yogyakarta BG 631,
BG 429,
BG 430,
BG 433,
BG 434
Reca Bhairawa[29]
Sléman:
Dhukuh Pencar[30], Sindumartani
1975 Prunggu Jawa Kuna Jawa Kuna
Musiyum Sana Budaya BG 49
Wadhah[31]
Sléman:
Dhukuh Deresan, Madureja
2000 Prunggu Jawa Kuna
Rita M.S. BPCB Yogyakarta BG 1549
Emas Candhi Sambisari[32]
Sléman:
Candhi Sambisari
Emas Jawa Kuna
Rita M.S. BPCB Yogyakarta BG 525
Emas Sumberwatu[33]
Sléman:
Dhukuh Sumberwatu, Sambireja
Sèptèmber 1987 Emas Jawa Kuna
Rita M.S. BPCB Yogyakarta BG 911
Emas Ratu Baka[34]
Sléman:
Situs Ratu Baka
Emas Jawa Kuna Jawa Kuna Rita M.S. BPCB Yogyakarta BG 1410
Emas Patarana[35]
Bantul:
Dhukuh Botokan, Patarana
Emas Jawa Kuna Jawa Kuna Rita M.S BPCB Yogyakarta BG 1451 a
Emas Candhi Wahana B[36]
Sléman:
Pacandhèn Prambanan
Emas Jawa Kuna Jawa Kuna Rita M.S. BPCB Yogyakarta BG 1752-BG 1769
Gedhongan[37]
Sléman:
Dhukuh Gedhongan, Sinduadi
1977 Andhésit Jawa Kuna Jawa Kuna
BPCB Yogyakarta BG 150
Grojogan[38]
Bantul:
Dhukuh Grojogan, Tamanan
7 Juli 2002 Andhésit Jawa Kuna Jawa Kuna
BPCB Yogyakarta BG 1833
Lingga 846[39]
Sléman:
Dhukuh Besalèn, Cangkringan
1984 Andhésit Jawa Kuna Jawa Kuna
BPCB Yogyakarta BG 846
Ratu Baka 530[40]
Sléman:
Situs Ratu Baka
Andhésit Déwanagari
BPCB Yogyakarta BG 530
Ratu Baka 531[41]
Sléman:
Situs Ratu Baka
Andhésit Jawa Kuna
BPCB Yogyakarta BG 531
Ratu Baka 532[42]
Sléman:
Situs Ratu Baka
Andhésit Jawa Kuna Sangsekerta
BPCB Yogyakarta BG 532
Cina[43]
Sléman:
Dhukuh Sumberwatu, Sambireja
1985 Andhésit Cina
BPCB Yogyakarta BG 779
Emas Candhi Barong[44]
Sléman:
Candhi Barong
Juni 1993 Emas
BPCB Yogyakarta BG 1369
Huwung 774 S (822 M) Kulon Praga:
Nanggulan
- - Jawa Kuna Jawa Kuna Louis-Charles Damais Musiyum Nasional D.19 -
Candhi Ijo
Sléman:
Candhi Ijo
Jawa Kuna Jawa Kuna
Musiyum Nasional D.131
Candhi Keblak 1179 M Sléman:
Candhi Keblak
Jawa Kuna Jawa Kuna
Musiyum Nasional D.130
Kalasan 778 M Sléman:
Kalasan
Pranagari Sangsekerta
Musiyum Nasional D.147
Kandangan 828 S (906 M) Gunungkidul
Jawa Kuna Jawa Kuna Louis-Charles Damais Musiyum Nasional D.17
Salimar II 880 M Kulon Praga:
Nanggulan
Jawa Kuna Jawa Kuna
Musiyum Nasional D.46
Suracala
Bantul:
Krètèk
Jawa Kuna Jawa Kuna
Musiyum Nasional D.148
Tunahan[45] 794 S Sléman:
Kalasan
1938 Tembaga Jawa Kuna Jawa Kuna Van Naerssen Musiyum Sana Budaya
Humanding[45] 797 S Sléman:
Kalasan
1938 Tembaga Jawa Kuna Jawa Kuna Louis-Charles Damais Musiyum Sana Budaya
Jurungan[45] 798 S Sléman:
Kalasan
1938 Tembaga Jawa Kuna Jawa Kuna
Musiyum Sana Budaya
Haliwangbang[45] 799 S Sléman:
Kalasan
1938 Tembaga Jawa Kuna Jawa Kuna Van Naerssen Musiyum Sana Budaya
Mamali[45] 800 S Sléman:
Kalasan
1938 Tembaga Jawa Kuna Jawa Kuna
Musiyum Sana Budaya
Taragal[45] 802 S Sléman:
Kalasan
1938 Tembaga Jawa Kuna Jawa Kuna Louis-Charles Damais Musiyum Sana Budaya
Wuatan Tija 802 S Gunungkidul:
Dhukuh Manggung, Ngalang
1924 Tembaga Jawa Kuna Jawa Kuna
Musiyum Sana Budaya
Lintakan 841 S
Tembaga Jawa Kuna Jawa Kuna
Musiyum Nasional E.13 a-c
Candhi Cébongan[46]
Sléman:
Candhi Cébongan
1914an Tembaga Jawa Kuna Sangsekerta
Institut Kern B-79-I

Cathetan[besut | besut sumber]

Rujukan[besut | besut sumber]

  • "Arca Bhairawa". Balai Pelestarian Cagar Budaya Yogyakarta. 20 Fèbruari 2015. Diarsip saka sing asli ing 18 March 2017. Dibukak ing 12 April 2016.
  • Boechari, M. (1958). Tembaga Tulis Polengan dari Djaman Raksi Kajuwangi (Skripsi). Universitas Indonésia. Dibukak ing 13 April 2016.[pranala mati permanèn]
  • Hardani, Kayato (2009). "Bhagawatimah Cidyā Dewi: Identifikasi Figur Wanita Menggendong Bayi dalam Prasasti Cebongan". Berkala Arkeologi. Balai Arkeologi Yogyakarta. XXIX (1): 27–45. Dibukak ing 13 April 2016.[pranala mati permanèn]
  • Istari, Rita (1996). "Bencana Alam dan Kerjabakti Masa Jawa Kuna Sarta Catatan Lain Tentang Prasasti Nganjatan". Berkala Arkeologi. Balai Arkeologi Yogyakarta. XVI (2).
  • Pramastuti, Herni, èd. (2007). Pusaka Aksara Yogyakarta. Yogyakarta: Balai Pelestarian Peninggalan Purbakala Yogyakarta. ISBN 978-979-16428-2-8.
  • "Replika Salimar Diserahkan ke De Britto". SMA Kolese De Britto. 11 Dhésèmber 2014. Dibukak ing 12 April 2016.[pranala mati permanèn]
  • Setianingsih, R.M. (1989). "Telaah Singkat Prasasti Dawangsari". Pertemuan Ilmiah Arkeologi V (Yogyakarta, 4-7 Juli 1989). Yogyakarta: Ikatan Ahli Arkeologi Indonésia. kc. 143–155.
  • Suhadi, Machi (1983). "Prasasti Rumwiga". Berkala Arkeologi. Balai Arkeologi Yogyakarta. IV (1): 37–47.