Pakubuwana IV

Sri Susuhunan Pakubuwana IV (lair: Surakarta, 1768 – séda: Surakarta, 1820) iku raja katelu Kasunanan Surakarta kang maréntah taun 1788 – 1820. Pakubuwana IV dijuluki Sunan Bagus, amarga munggah kedhaton ing yuswa anom lan pasuryané bagus.

Awal pamaréntahan

Asma asliné ya iku Radèn Mas Subadya, putra Pakubuwana III kang lair saka garwa padmi katurunan sultan Demak. Panjenengané dilairaké tanggal 2 September 1768 lan naik takhta tanggal 29 September 1788, ing yuswa 20 taun.

Pakubuwana IV iku raja Surakarta kang dhuwur gegayuhan lan kuwanèné, béda karo ramané kang misuwur ringkih lan kurang pracéka. Panjenengané kapéncut marang paham Kajawèn lan ngangkat para tokoh golongan mau sajeroning pamaréntahan. Bab iki ora disarujuki déning para pejabat Islam kang wis mapan ing kraton.

Para tokoh Kajawèn mau ndhukung Pakubuwana IV supaya uwal saka VOC lan ndadèkaké Surakarta minangka nagari paling utama ing Jawa, ngalahaké Yogyakarta.

Prastawa Pakepung

Kaanan Surakarta tansaya adreng. Para pejabat kang kasisih ngupaya ngajak VOC ngadhepi raja. Pakubuwana IV dhéwé benci marang VOC mligi saka sikap residhèn Surakarta kang jenengé W.A. Palm kang korup.

Residhèn Surakarta pengganti Palm kang jenengé Andries Hartsinck kabukti nganakaké patemon wadi karo Pakubuwana IV. VOC wiwit kuwatir lan nduga Hartsinck dimanfaataké déning Pakubuwana IV minangka piranti perusak saka njero.

VOC wusanané kekancan karo Hamengkubuwana I lan Mangkunagara I kanggo ngadhepi Pakubuwana IV. Ing wulan November 1790 bebarengan ngepung Kraton Surakarta. Sakanjero kraton dhéwé, para pejabat senior kang kasisih mèlu nekan Pakubuwana IV supaya nyingkiraké para penasihat rohaniné. Prastawa iki diarani Pakepung.

Pakubuwana IV wusanané ngaku kalah tanggal 26 November 1790 kanthi nyerahaké para penasihaté kang duwé paham Kajawèn supaya dibuwang déning VOC.

Cathetan

Saliyané Pakubuwana V, ana loro manèh putra Pakubuwana IV kang dadi raja Surakarta, ya iku Pakubuwana VII lan Pakubuwana VIII.

Kapustakan

• Andjar Any. 1980. Raden Ngabehi Ronggowarsito, Apa yang Terjadi? Semarang: Aneka Ilmu
• M.C. Ricklefs. 1991. Sajarah Indonesia Modern (terj.). Yogyakarta: Gadjah Mada University Press
• Purwadi. 2007. Sajarah Raja-Raja Jawa. Yogyakarta: Media Ilmu

Uga delengen

• Kasunanan Surakarta
• Pratélan raja Jawa

Didhisiki déning: Pakubuwana III

{{{jabatan}}} 1788–1820

Diganti déning: Pakubuwana V