Tribhuwana Wijayatunggadewi: Béda antara owahan

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Konten dihapus Konten ditambahkan
c éjaan using AWB
Arupako (parembugan | pasumbang)
c éjaan, replaced: yaiku → ya iku, Desa → Désa (2) using AWB
Larik 36: Larik 36:


== Silsilah Tribhuwana ==
== Silsilah Tribhuwana ==
Jeneng asli Tribhuwana Wijayatunggadewi (utawa dicekak Tribhuwana) yaiku '''Dyah Gitarja'''. Dhéwéké putriné [[Radèn Wijaya]] lan [[Gayatri]]. Kagungan adhi kandhung jenengé [[Dyah Wiyat]] lan mas tiri karan [[Jayanagara]]. Nalika jaman pamrintahan Jayanagara ([[1309]]-[[1328]]) Tribhuwana diangkat dadi penguasa ing Jiwana diwènèhi gelar '''Bhré Kahuripan'''.
Jeneng asli Tribhuwana Wijayatunggadewi (utawa dicekak Tribhuwana) ya iku '''Dyah Gitarja'''. Dhéwéké putriné [[Radèn Wijaya]] lan [[Gayatri]]. Kagungan adhi kandhung jenengé [[Dyah Wiyat]] lan mas tiri karan [[Jayanagara]]. Nalika jaman pamrintahan Jayanagara ([[1309]]-[[1328]]) Tribhuwana diangkat dadi penguasa ing Jiwana diwènèhi gelar '''Bhré Kahuripan'''.


Miturut kitab ''[[Pararaton]]'', Jayanagara kewedén amarga mbebayani tahtané, mula adhik putri keloroné ora diéntokaké nikah. Sawisé Jayanagara séda taun 1328, para [[ksatriya]] teka arep nglamar adhik putri keloroné. Pungkasané, sawisé ditindakaké sayembara, kaéntuk wong lanang loro, ya iku Cakradhara minangka bojoné Dyah Gitarja, lan [[Kudamerta]] minangka bojoné [[Dyah Wiyat]].
Miturut kitab ''[[Pararaton]]'', Jayanagara kewedén amarga mbebayani tahtané, mula adhik putri keloroné ora diéntokaké nikah. Sawisé Jayanagara séda taun 1328, para [[ksatriya]] teka arep nglamar adhik putri keloroné. Pungkasané, sawisé ditindakaké sayembara, kaéntuk wong lanang loro, ya iku Cakradhara minangka bojoné Dyah Gitarja, lan [[Kudamerta]] minangka bojoné [[Dyah Wiyat]].
Larik 56: Larik 56:
Ora ana pesthine kapan Tribhuwana seda. Kitab Pararaton mung nyritakake yen Bhre Kahuripan iku seda sawise pengangkatan Gajah Enggon dadi patih ing taun [[1371]].
Ora ana pesthine kapan Tribhuwana seda. Kitab Pararaton mung nyritakake yen Bhre Kahuripan iku seda sawise pengangkatan Gajah Enggon dadi patih ing taun [[1371]].


Miturut kitab Pararaton, Tribhuwanotunggadewi didharmakake ing [[Candi]] Pantarapura kang dumunung ing Desa Panggih. Dene bojone, ya iku Kertawardhana Bhre Tumapel seda taun [[1386]], lan didharmakake ing Candi Sarwa Jayapurwa, kang dumunung ing Desa Japan.
Miturut kitab Pararaton, Tribhuwanotunggadewi didharmakake ing [[Candi]] Pantarapura kang dumunung ing Désa Panggih. Dene bojone, ya iku Kertawardhana Bhre Tumapel seda taun [[1386]], lan didharmakake ing Candi Sarwa Jayapurwa, kang dumunung ing Désa Japan.


== Rujukan ==
== Rujukan ==

Révisi kala 2 Maret 2016 08.43

Dyah Gitarja (Tribhuwana Wijayatunggadewi)
Raja Majapait
Reca Tribhuwanottungadewi, ratu Majapait, minangka Parvati
Mréntah Majapait: 1328 - 1350
Gelar Sri Tribhuwanotunggadewi Maharajasa Jayawisnuwardhani
Pendahulu Jayanagara
Son Hayam Wuruk
Pangganti Hayam Wuruk
Consort Cakradhara (Kertawardhana Bhre Tumapel)
Bapa Raden Harsawijaya (Kertajasa Jayawardhana)
Ibu Dyah Gayatri (Rajapatni)

Tribhuwana Wijayatunggadewi iku panguwasa katelu Majapait sing mrintah taun 1328-1351. Saka prasasti Singasari (1351) diweruhi gelar abhisekané ya iku Sri Tribhuwanotunggadewi Maharajasa Jayawisnuwardhani.

Silsilah Tribhuwana

Jeneng asli Tribhuwana Wijayatunggadewi (utawa dicekak Tribhuwana) ya iku Dyah Gitarja. Dhéwéké putriné Radèn Wijaya lan Gayatri. Kagungan adhi kandhung jenengé Dyah Wiyat lan mas tiri karan Jayanagara. Nalika jaman pamrintahan Jayanagara (1309-1328) Tribhuwana diangkat dadi penguasa ing Jiwana diwènèhi gelar Bhré Kahuripan.

Miturut kitab Pararaton, Jayanagara kewedén amarga mbebayani tahtané, mula adhik putri keloroné ora diéntokaké nikah. Sawisé Jayanagara séda taun 1328, para ksatriya teka arep nglamar adhik putri keloroné. Pungkasané, sawisé ditindakaké sayembara, kaéntuk wong lanang loro, ya iku Cakradhara minangka bojoné Dyah Gitarja, lan Kudamerta minangka bojoné Dyah Wiyat.

Cakradhara ginelar Kertawardhana Bhre Tumapèl. Sawisé nikah, Cakradhara lan Dyah Gitarja duwé putra Dyah Hayam Wuruk lan Dyah Nertaja. Hayam Wuruk banjur diangkat dadi yuwaraja ginelar Bhre Kahuripan utawa Bhre Jiwana, dene Dyah Nertaja dadi Bhre Pajang.

Pemerintahan Tribhuwana

Miturut kitab Nagarakertagama, Tribhuwana munggah takhta merga diprèntah ibuné, (Gayatri) taun 1329 nggantikaké Jayanagara kang wis séda taun 1328. Nalika Gayatri séda taun 1350, pamrintahan Tribhuwana uga bubar.

Pawarta iku mènèhi kesan yén Tribhuwana munggah takhta merga makili Gayatri. Senajan Gayatri mung putri ragil Kertanagara, nanging dhéwéké siji-sijiné kang isih urip ing sakupengé bojo-bojoné Raden Wijaya mula Tribhuwana entuk warisan takhta Jayanagara kang séda tanpa duwé keturunan. Nanging nalika iku Gayatri wis dadi pendeta Buddha, mula pamrintahané diwakili déning putriné, ya iku Tribhuwana Tunggadewi.

Miturut kitab Nagarakretagama, Tribhuwana mrintah didhampingi bojoné, Kertawardhana. Ing taun 1331 Tribhuwana bisa numpas pemberontakan dhaérah Sadeng lan Keta. Miturut kitab Pararaton ana persaingan antarané Gajah Mada lan Ra Kembar nalika ngrebutaké posisi panglima penumpasan Sadeng. Banjur, Tribhuwana budhal dhéwé dadi panglima anggoné nyerang Sadeng, dikancani sepupuné, Adityawarman.

Prastawa penting sabanjuré sajroning kitab Pararaton ya iku Sumpah Palapa kang dituturaké Gajah Mada nalika dilantik dadi rakryan patih Majapahit taun 1334. Gajah Mada gawé sumpah ora bakal mangan énak (rempah-rempah) sadurungé bisa naklukaké kepulowan Nuswantara ing sangisoré Majapahit.

Akhir Hayat Tribhuwana

Tribhuwana Wijayatunggadewi mudhun saka takhtane kira-kira taun 1351 (sawise gawé prasasti Singasari). Tribhuwana banjur dadi Bhre Kahuripan maneh kang kalebu ing Saptaprabhu, ya iku dewan pertimbangan agung kang duweni anggota saka keluarga kerajaan. Kang dadi raja Majapahit sabanjure ya iku putane, Hayam Wuruk.

Ora ana pesthine kapan Tribhuwana seda. Kitab Pararaton mung nyritakake yen Bhre Kahuripan iku seda sawise pengangkatan Gajah Enggon dadi patih ing taun 1371.

Miturut kitab Pararaton, Tribhuwanotunggadewi didharmakake ing Candi Pantarapura kang dumunung ing Désa Panggih. Dene bojone, ya iku Kertawardhana Bhre Tumapel seda taun 1386, lan didharmakake ing Candi Sarwa Jayapurwa, kang dumunung ing Désa Japan.

Rujukan

  • Bullough, Nigel (1995). Historic East Java: Remains in Stone. Adline Communications.
  • Pringle, Robert (2004). Bali: Indonesia's Hindu Realm]]; A short history of. Short History of Asia Series. Allen & Unwin. ISBN 1-86508-863-3.
  • Slamet Muljana. 2005. Menuju Puncak Kemegahan (terbitan ulang 1965). Yogyakarta: LKIS
  • Slamet Muljana. 1979. Nagarakretagama dan Tafsir Sejarahnya. Jakarta: Bhratara
Didhisiki déning:
Jayanagara
Raja Majapait
1328–1350
Diganti déning:
Hayam Wuruk