Pananggalan Hijriyah: Béda antara owahan

	Artikel iki bagéyan saka sèri; Islam ;
	Rukun Islam
	Sahadat · Salat · Pasa; Jakat · Kaji
	Rukun Iman
	Allah · Kuran · Malaékat; Nabi · Dina Akhir; Qada & Qadar
	Tokoh Islam
	Mukamad; Nabi & Rasul · Sakabat ; Ahlul Bait
	Kutha suci
	Mekkah ·Madinah · Yérusalem; Najaf · Karbala · Kufah; Kazimain · Mashhad ·Istanbul
	Riyaya
	Éjrah · Idul Fitri · Idul Adha · Asyura · Ghadir Khum
	Arsitèktur
	Mesjid ·Menara ·Mihrab; Ka'bah · Arsitèktur Islam
	Jabatan Fungsional
	Khalifah ·Ulama ·; Imam·Mullah·Ayatullah · Mufti
	Tèks & Ukum
	Kuran ·Kadis · Sunah ; Fiqih · Fatwa · Saréngat
	Madahab
	Sunni ; Kanapi ·Kambali ; Maliki ·Sapingi
	Singah ; Rolas Imam; Ismailiyah·Zaidiyah
	Liyané ; Ibadi · Khawarij; Murji'ah·Mu'taziliyah
	Delengen uga
	Gapura Islam
	Indeks perkara Islam
	deleng; rembug; besut;

Luru sajarah

← Besutan sadurungé Besutan sawisé →

Konten dihapus Konten ditambahkan

VisualTèks wiki

Salarik

Révisi kala 2 Maret 2016 01.15

Pananggalan Hijriyah utawa Kalèndher Hijriyah utawa Kalèndher Islam (Basa Arab: التقويم الهجري; at-taqwim al-hijri), iku kalèndher sing dipigunakaké déning umat Islam, klebu jroning nemtokaké tanggal utawa wulan sing magepokan karo ibadah, utawa dina-dina wigati liyané. Ing nagara-nagara sing padunungé mayoritas Islam, Kalèndher Hijriyah uga dipigunakaké minangka sistem penanggalan sadina-dina. Kalèndher Hijriyah migunakaké sistem kalèndher lunar (komariyah).

Pananggalan iki dijenengaké Pananggalan Hijriyah, amarga ing taun pisanan kalèndher iki iku taun dumadiné prastawa Hijrah Nabi Muhammad saka Makkah menyang Madinah, yakni ing taun 622 M.

Karakteristik

Diwiwitiné dina/tanggal ing Pananggalan Hijriyah béda karo ing Pananggalan Masèhi. Ing sistem Pananggalan Masèhi, sawijining dina/tanggal diwiwiti ing jam 00.00 wektu saenggon. Nanging ing sistem Pananggalan Hijriah, sawijining dina/tanggal diwiwiti nalika srengéngé angslup ing panggonan kasebut.

Pananggalan Hijriyah dibangun miturut rata-rata silkus sinodik wulan pananggalan lunar (qomariyah), nduwèni 12 wulan jroning setahun. Kanthi migunakaké siklus sinodik wulan, wilangan dina jroning sataun ana (12 x 29,53059 dina = 354,36708 dina).Bab iki sing njelasaké 1 taun Pananggalan Hijriah luwih cendhak watara 11 dina tinimbang 1 taun Pananggalan Masèhi.

Faktané, siklus sinodik wulan nduwèni variasi. Cacahing dina jroning sak wulan jroning Pananggalan Hijriah gumantung ing posisi rembulan, bumi lan srengéngé. Umur rembulan sing ngancik 30 dina trep karo dumadiné rembulan anyar (new moon) ing titik apooge, ya iku jarak paling adoh antara rembulan lan bumi, lan ing wektu sing bebarengan, bumi dumunung ing let paling cedhak karo srengéngé (perihelion). Sauntara iku, sak wulan sing lumangsung 29 dina trep karo wektu dumadiné rembulan anyar ing perige (let paling cedhak rembulan karo bumi) kanthi bumi dumunung ing titik paling adoh saka srengéngé (aphelion). Ing kéné katon yèn umur wulan ora tetep nanging owah-owah (29 - 30 dina) miturut karo kedhudhukan katelu benda langit kasebut (rembulan, Bumi lan Srengéngé)

Panentuan awal wulan (new moon) ditandani déning munculé penampakan (visibilitas) Rembulan Sabit pisanan (hilal) sawisé wulan anyar (konjungsi utawa ijtimak). Ing fase iki, rembulan angslup sawetara wektu sawisé angslupé srengéngé, saéngga posisi hilal dumunung ing ufuk kulon. Yèn hilal ora bisa dideleng ing dina ka-29, cacahing dina ing wulan kasebut dibulatna dadi 30 dina. Ora ana aturan khusus wulan-wulan ngendi waé sing nduwèni 29 dina, lan ngendi sing nduwèni 30 dina. Kabèh gumantung marang penampakan hilal.

Jeneng-jeneng wulan

Pananggalan Hijriyah dumadi saka 12 wulan:

Jeneng-jeneng dina

Pananggalan Hijriyah dumadi saka 7 dina. Sawijining dina diwiwiti kanthi angsluping srengéngé, béda karo Kalèndher Masehi sing miwiti dina ing wektu tengah wengi. Ing ngisor iki jeneng-jeneng dina:

al-Ahad (Minggu)
al-Itsnayn (Senèn)
ats-Tsalaatsa' (Slasa)
al-Arba'aa / ar-Raabi' (Rebo)
al-Khamiis (Kemis)
al-Jum'aat (Jemuah)
as-Sabt (Setu)

Sajarah

Kapan diwiwiti taun 1 Hijriah ya iku 6 taun sawisé wafat Nabi Muhammad. Senadyan mangkono, sistem sing ndhasari Pananggalan Hijriah wis ana wiwit jaman pra-Islam, lan sistem iki direvisi ing taun ka-9 periode Madinah.

Sistem kalèndher pra-Islam ing Arab

Sadurungé tekaning Islam, ing tanah Arab dikenal sistem pananggalan mawa basis campuran antara rembulan (komariyah) lan Srengéngé (syamsiyah). Ubengé rembulan dipigunakaké, lan kanggo nyinkronaké karo mangsa diayahi penambahan cacahing dina (interkalasi).

Ing wektu itu, durung dikenal penomoran taun. Sawijining taun dikenal kanthi jeneng prastawa sing cukup wigati ing taun kasebut. Upamané, taun nalika Muhammad lair, dikenal kanthi sebutan "Taun Gajah", amarga ing wektu iku, kedadéyan panyerbuan Ka'bah ing Mekkah déning pasukan gajah sing dipimpin déning Abrahah, Gubernur Yaman (salah siji provinsi Krajaan Aksum, saiki klebu wewengkon Etiopia).

Revisi penanggalan

Ing era kenabian Muhammad, sistem pananggalan pra-Islam dipigunakaké. Ing taun ka-9 sawisé Hijrah, mudhun ayat 36-37 Surat At-Taubah, sing nglarang nambahaké dina (interkalasi) ing sistem penanggalan.

Panentuan Taun 1 Kalèndher Islam

Sawisé wafat Nabi Muhammad, diusulaké kapan diwiwiti Taun 1 Kalèndher Islam. Ana sing ngusulaké taun kelairan Muhammad minangka awal patokan penanggalan Islam. Ana sing ngusulaké uga wiwitan pathokan penanggalan Islam arupa taun wafaté Nabi Muhammad.

Pungkasané, ing taun 638 M (17 H), khalifah Umar bin Khatab netepaké wiwitan pathokan pananggalan Islam ya iku taun hijrahé Nabi Muhammad saka Mekkah menyang Madinah. Panentuan wiwitan pathokan iki diayahi sawisé ngilangaké kabèh wulan-wulan tambahan (interkalasi) jroning periode 9 taun. Tanggal 1 Muharam Taun 1 Hijriah trep karo tanggal 16 Juli 622, lan tanggal iki dudu tanggal hijrahé Nabi Muhammad. Prastawa hijrahé Nabi Muhammad kedadéyan wulan September 622. Dhokumèn paling tuwa sing migunakaké sistem Kalèndher Hijriah ya iku papirus ing Mesir ing taun 22 H, PERF 558.

Tanggal-tanggal wigati

Tanggal-tanggal wigati jroning Pananggalan Hijriyah ya iku:

1 Muharram: Taun Anyar Hijriyah
10 Muharram: Dina Asyura. Dina iki dipèngeti déning kaum Syi'ah kanggo mèngeti sédané Imam Husain bin Ali
12 Rabiul Awal: Maulud Nabi Muhammad (dina kelairan Nabi Muhammad)
27 Rajab: Isra' Mi'raj
Wulan Ramadan: umat Islam nglakoni Pasa Ramadan sewulan kebak.
- 27 Ramadan: Nuzulul Qur'an (ing Indonesia lan Malaysia dipèngeti saben tanggal 17 Ramadan)
- 10 dina pungkasan ing Wulan Ramadan Lailatul Qadar
1 Syawal: Dina Riyaya Idul Fitri
9 Dzulhijjah: Wukuf ing Padang Arafah
10 Dzulhijjah: Dina Raya Idul Adha

Hisab lan Rukyat

Rukyat iku aktivitas ngamati visibilitas hilal, ya iku ngamati penampakan rembulan sabit sing pisanan katon sawisé wulan anyar (ijtima). Rukyat bisa dilakukan nganggo mata wuda, utawa nganggo alat bantu optik kaya teleskop. Yèn hilal katon, ing soré kasebut wis mlebu tanggal 1.

Déné hisab iku ngayahi pétungan kanggo nemtokaké posisi wulan sacara matematis lan astronomis. Hisab minangka alat bantu kanggo meruhi kapan lan ing ngendi hilal (rembulan sabit pisanan sawisé wulan anyar) bisa katon. Hisab kerep diayahi kanggo mbantu sadurungé rukyat.

Panentuan awal wulan dadi signifikan kanggo wulan-wulan sing magepokan karo ibadah, kaya wulan Ramadan (ya iku umat Islam nglakoni pasa Ramadan sesasi suwéné), Syawal (ya iku umat Islam ngrayakaké Dina Riyaya Idul Fitri), sarta Dzulhijjah (ana tanggal sing magepokan karo ibadah Haji lan Dina Riyaya Idul Adha). Panentuan kapan hilal bisa katon, dadi motivasi umat Islam jroning babagan astronomi. Iki dadi salah siji panyurung saéngga Islam dadi salah siji pangembang awal ilmu astronomi minangka sains, sajabaning astrologi ing Abad Tengahan.

Béda karo Kalèndher Hijriah sing murni migunakaké visibilitas rembulan (moon visibility) ing panentuan awal wulan (first month), kalèndher Jawa wis netepaké cacahing dina jroning saben wulan.

Deleng uga

Pranala njaba

Sasi jroning kalèndher hijriyah
Muharram – Safar – Rabiul awal – Rabiul akhir – Jumadil awal – Jumadil akhir – Rajab – Sya'ban – Ramadhan – Syawal – Dzulkaidah – Dzulhijjah

@@ Larik 9: / Larik 9: @@
 Pananggalan Hijriyah dibangun miturut rata-rata silkus sinodik wulan [[pananggalan lunar]] (qomariyah), nduwèni 12 [[Wulan (wektu)|wulan]] jroning setahun. Kanthi migunakaké siklus sinodik wulan, wilangan [[dina]] jroning sataun ana (12 x 29,53059 dina = 354,36708 dina).Bab iki sing njelasaké 1 taun Pananggalan Hijriah luwih cendhak watara 11 dina tinimbang 1 taun Pananggalan Masèhi.
-Faktané, siklus sinodik wulan nduwèni variasi. Cacahing dina jroning sak wulan jroning Pananggalan Hijriah gumantung ing posisi [[rembulan]], bumi lan srengéngé. Umur rembulan sing ngancik 30 dina trep karo dumadiné rembulan anyar (new moon) ing [[titik apooge]], yaiku jarak paling adoh antara rembulan lan bumi, lan ing wektu sing bebarengan, bumi dumunung ing let paling cedhak karo srengéngé [[(perihelion)]]. Sauntara iku, sak wulan sing lumangsung 29 dina trep karo wektu dumadiné rembulan anyar ing [[perige]] (let paling cedhak rembulan karo bumi) kanthi bumi dumunung ing titik paling adoh saka srengéngé (aphelion). Ing kéné katon yèn umur wulan ora tetep nanging owah-owah (29 - 30 dina) miturut karo kedhudhukan katelu ''benda langit'' kasebut ([[rembulan]], [[Bumi]] lan [[Srengéngé]])
+Faktané, siklus sinodik wulan nduwèni variasi. Cacahing dina jroning sak wulan jroning Pananggalan Hijriah gumantung ing posisi [[rembulan]], bumi lan srengéngé. Umur rembulan sing ngancik 30 dina trep karo dumadiné rembulan anyar (new moon) ing [[titik apooge]], ya iku jarak paling adoh antara rembulan lan bumi, lan ing wektu sing bebarengan, bumi dumunung ing let paling cedhak karo srengéngé [[(perihelion)]]. Sauntara iku, sak wulan sing lumangsung 29 dina trep karo wektu dumadiné rembulan anyar ing [[perige]] (let paling cedhak rembulan karo bumi) kanthi bumi dumunung ing titik paling adoh saka srengéngé (aphelion). Ing kéné katon yèn umur wulan ora tetep nanging owah-owah (29 - 30 dina) miturut karo kedhudhukan katelu ''benda langit'' kasebut ([[rembulan]], [[Bumi]] lan [[Srengéngé]])
 Panentuan awal wulan (''new moon'') ditandani déning munculé penampakan (visibilitas) Rembulan Sabit pisanan (''hilal'') sawisé wulan anyar (konjungsi utawa ''ijtimak''). Ing fase iki, rembulan angslup sawetara wektu sawisé angslupé srengéngé, saéngga posisi hilal dumunung ing ufuk kulon. Yèn hilal ora bisa dideleng ing dina ka-29, cacahing dina ing wulan kasebut dibulatna dadi 30 dina. Ora ana aturan khusus wulan-wulan ngendi waé sing nduwèni 29 dina, lan ngendi sing nduwèni 30 dina. Kabèh gumantung marang penampakan hilal.
@@ Larik 39: / Larik 39: @@
 == Sajarah ==
-Kapan diwiwiti taun '''1 Hijriah''' yaiku 6 taun sawisé wafat Nabi [[Muhammad]]. Senadyan mangkono, sistem sing ndhasari Pananggalan Hijriah wis ana wiwit jaman pra-Islam, lan sistem iki direvisi ing taun ka-9 periode Madinah.
+Kapan diwiwiti taun '''1 Hijriah''' ya iku 6 taun sawisé wafat Nabi [[Muhammad]]. Senadyan mangkono, sistem sing ndhasari Pananggalan Hijriah wis ana wiwit jaman pra-Islam, lan sistem iki direvisi ing taun ka-9 periode Madinah.
 === Sistem kalèndher pra-Islam ing Arab ===
@@ Larik 52: / Larik 52: @@
 Sawisé wafat Nabi Muhammad, diusulaké kapan diwiwiti Taun 1 [[Kalèndher]] Islam. Ana sing ngusulaké taun kelairan Muhammad minangka awal patokan penanggalan Islam. Ana sing ngusulaké uga wiwitan pathokan penanggalan Islam arupa taun wafaté Nabi Muhammad.
-Pungkasané, ing taun 638 M (17 H), khalifah [[Umar bin Khatab]] netepaké wiwitan pathokan pananggalan Islam yaiku taun hijrahé Nabi Muhammad saka Mekkah menyang Madinah. Panentuan wiwitan pathokan iki diayahi sawisé ngilangaké kabèh wulan-wulan tambahan (interkalasi) jroning periode 9 taun. Tanggal 1 Muharam Taun 1 Hijriah trep karo tanggal [[16 Juli]] [[622]], lan tanggal iki dudu tanggal hijrahé Nabi Muhammad. Prastawa hijrahé Nabi Muhammad kedadéyan wulan September 622. Dhokumèn paling tuwa sing migunakaké sistem Kalèndher Hijriah yaiku [[papirus]] ing [[Mesir]] ing taun 22 H, PERF 558.
+Pungkasané, ing taun 638 M (17 H), khalifah [[Umar bin Khatab]] netepaké wiwitan pathokan pananggalan Islam ya iku taun hijrahé Nabi Muhammad saka Mekkah menyang Madinah. Panentuan wiwitan pathokan iki diayahi sawisé ngilangaké kabèh wulan-wulan tambahan (interkalasi) jroning periode 9 taun. Tanggal 1 Muharam Taun 1 Hijriah trep karo tanggal [[16 Juli]] [[622]], lan tanggal iki dudu tanggal hijrahé Nabi Muhammad. Prastawa hijrahé Nabi Muhammad kedadéyan wulan September 622. Dhokumèn paling tuwa sing migunakaké sistem Kalèndher Hijriah ya iku [[papirus]] ing [[Mesir]] ing taun 22 H, PERF 558.
 == Tanggal-tanggal wigati ==
-Tanggal-tanggal wigati jroning Pananggalan Hijriyah yaiku:
+Tanggal-tanggal wigati jroning Pananggalan Hijriyah ya iku:
 * '''1 Muharram''': [[Taun Anyar Hijriyah]]
 * '''10 Muharram''': [[Dina Asyura]]. Dina iki dipèngeti déning kaum [[Syi'ah]] kanggo mèngeti sédané Imam [[Husain bin Ali]]
@@ Larik 68: / Larik 68: @@
 == Hisab lan Rukyat ==
-'''Rukyat''' iku aktivitas ngamati visibilitas hilal, yaiku ngamati penampakan rembulan sabit sing pisanan katon sawisé wulan anyar ('''ijtima'''). Rukyat bisa dilakukan nganggo mata wuda, utawa nganggo alat bantu optik kaya [[teleskop]]. Yèn hilal katon, ing soré kasebut wis mlebu tanggal 1.
+'''Rukyat''' iku aktivitas ngamati visibilitas hilal, ya iku ngamati penampakan rembulan sabit sing pisanan katon sawisé wulan anyar ('''ijtima'''). Rukyat bisa dilakukan nganggo mata wuda, utawa nganggo alat bantu optik kaya [[teleskop]]. Yèn hilal katon, ing soré kasebut wis mlebu tanggal 1.
 Déné '''hisab''' iku ngayahi pétungan kanggo nemtokaké posisi wulan sacara matematis lan astronomis. Hisab minangka alat bantu kanggo meruhi kapan lan ing ngendi hilal (rembulan sabit pisanan sawisé wulan anyar) bisa katon. Hisab kerep diayahi kanggo mbantu sadurungé rukyat.
-Panentuan awal [[wulan]] dadi signifikan kanggo wulan-wulan sing magepokan karo ibadah, kaya wulan [[Ramadan]] (yaiku umat Islam nglakoni pasa Ramadan sesasi suwéné), [[Syawal]] (yaiku umat Islam ngrayakaké Dina Riyaya [[Idul Fitri]]), sarta [[Dzulhijjah]] (ana tanggal sing magepokan karo ibadah [[Haji]] lan Dina Riyaya [[Idul Adha]]). Panentuan kapan hilal bisa katon, dadi motivasi umat Islam jroning babagan [[astronomi]]. Iki dadi salah siji panyurung saéngga Islam dadi salah siji pangembang awal ilmu astronomi minangka sains, sajabaning [[astrologi]] ing [[Abad Tengahan]].
+Panentuan awal [[wulan]] dadi signifikan kanggo wulan-wulan sing magepokan karo ibadah, kaya wulan [[Ramadan]] (ya iku umat Islam nglakoni pasa Ramadan sesasi suwéné), [[Syawal]] (ya iku umat Islam ngrayakaké Dina Riyaya [[Idul Fitri]]), sarta [[Dzulhijjah]] (ana tanggal sing magepokan karo ibadah [[Haji]] lan Dina Riyaya [[Idul Adha]]). Panentuan kapan hilal bisa katon, dadi motivasi umat Islam jroning babagan [[astronomi]]. Iki dadi salah siji panyurung saéngga Islam dadi salah siji pangembang awal ilmu astronomi minangka sains, sajabaning [[astrologi]] ing [[Abad Tengahan]].
 Béda karo Kalèndher Hijriah sing murni migunakaké visibilitas [[rembulan]] (''moon visibility'') ing panentuan awal [[wulan]] (''first month''), [[kalèndher Jawa]] wis netepaké cacahing dina jroning saben wulan.

d r b Pananggalan
Pananggalan suryacandra • Pananggalan surya • Pananggalan candra
Gregorian • Julian • Masehi • Hijriyah • Tionghoa • Saka • Jawa • Bali • Jepang • Korea
Kalèndher sipil • Kalèndher dinding • Kalèndher meja • Kalèndher elektronik