Paramasastra Jawa: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan

Salarik

Révisi kala 1 Maret 2016 18.12

Paramasastra iku ngèlmu tata basa lan sastra, utamané basa Jawa. Wis akèh kitab kang nganggo irah-irahan "Paramasastra" kang dianggit déning sawetara pujangga. Tembung iki dijupuk saka parama (tata basa) lan sastra. Tata basa Jawa akeh njupuk saka Sansekerta. Tata basa iki katurunaké manèh déning Panini. Ing jaman Jawa anyar, Ranggawarsita uga gawé Serat Paramasastra Jawi kang umumé digunaaké saiki.

Konsèpsi dhasar

Tata pikir wong Jawa wiwit jaman biyèn wis meruhi anané "cipta-rasa-karsa". Dhèskripsi filsafat bab basa dumadi saka tataran "madubasa-madurasa-madubrata" sing nyakup "purwa-madya-wasana". Madubasa, iku kawruh bab sopan-santun lan adat-istiadat nalika migunakaké basa. Madurasa, iku ngenani tepasalira, tepa-tepi, unggah-ungguh, éguh-tangguh, tuju-panuju, empan-papan, kala-mangsa lan duga-prayoga. Déné madubrata, ngenani bab éling lan waspada, nawung kridha lan pangastuti.^[1]

Struktur basa

Minangka srana komunikasi, struktur basa Jawa katata jroning aksara lan tembung sing karangké dadi ukara, kanthi migatèkaké paugeran kang gumathok miturut konsèpsi dhasar ing dhuwur. Kanggo milah struktur basa kanthi luwih jero dipigunakaké sawetara èlmu sing tansah dipatrapaké nalika nyinaoni basa, yaiku antara liya:

Widya aksara (fonologi)
Widya tembung (morfologi)
Widya ukara (sintaksis)
Widya makna (semantik)

Undha-usuk basa

Nalika cecaturan nganggo basa Jawa, ora mung kudu migatèkaké kaidah basa, nanging uga kudu nuhoni unggah-ungguhing basa, yaiku kudu ngetrapaké tataran basa sing cocog marang wong sing diajak wicara. Marang sepadha-padha utawa kanca saumuran, bisa dianggo tataran basa ngoko. Nanging marang wong sing luwih tuwa utawa kinurmatan, kudu nganggo tataran basa krama.

Réferènsi

↑ Paramasastra Basa Jawa, Dr. Aryo Bimo Setiyanto, SH, Panji pustaka Yogyakarta ISBN 979-25-2732-X

Wacan

Tata Basa Jawa, Dr. Poerwadi, M. Hum, et al, Media Abadi Yogyakarta, 2005, ISBN 979-3525-50-9
Paramasastra Basa Jawa, Dr. Aryo Bimo Setiyanto, SH, Panji pustaka Yogyakarta, 2007, ISBN 979-25-2732-X
Salah Kaprah Basa Jawa, Mulyana, et al, Narasi, Yogyakarta,2007, ISBN 979-168-004-3
Pepak lan wasis Basa Jawa, Febyardini Dian P.R., SS, et al, Indnesiatera, Yogyakarta, 2008, ISBN 978-775-052-0
Belajar Praktis Basa Jawa, Dr. Purwadi, LÉRes PRESS, Solo, 2007, ISBN 979-98471-0-7

Delengen uga

Pranala njaba

[1] Paramasastra Basa Jawa, Dr. Aryo Bimo Setiyanto, SH, Panji pustaka Yogyakarta ISBN 979-25-2732-X

[1]

@@ Larik 2: / Larik 2: @@
 ==Konsèpsi dhasar==
-Tata pikir [[wong]] Jawa wiwit jaman biyèn wis meruhi anané "cipta-rasa-karsa". Dhèskripsi filsafat bab basa dumadi saka tataran "madubasa-madurasa-madubrata" sing nyakup "purwa-madya-wasana". Madubasa, kuwi kawruh bab sopan-santun lan adat-istiadat nalika migunakaké basa. Madurasa, kuwi ngenani tepasalira, tepa-tepi, unggah-ungguh, éguh-tangguh, tuju-panuju, empan-papan, kala-mangsa lan duga-prayoga. Déné madubrata, ngenani bab éling lan waspada, nawung kridha lan pangastuti.<ref>'''''Paramasastra Basa Jawa''''', Dr. Aryo Bimo Setiyanto, SH, Panji pustaka Yogyakarta ISBN 979-25-2732-X</ref>
+Tata pikir [[wong]] Jawa wiwit jaman biyèn wis meruhi anané "cipta-rasa-karsa". Dhèskripsi filsafat bab basa dumadi saka tataran "madubasa-madurasa-madubrata" sing nyakup "purwa-madya-wasana". Madubasa, iku kawruh bab sopan-santun lan adat-istiadat nalika migunakaké basa. Madurasa, iku ngenani tepasalira, tepa-tepi, unggah-ungguh, éguh-tangguh, tuju-panuju, empan-papan, kala-mangsa lan duga-prayoga. Déné madubrata, ngenani bab éling lan waspada, nawung kridha lan pangastuti.<ref>'''''Paramasastra Basa Jawa''''', Dr. Aryo Bimo Setiyanto, SH, Panji pustaka Yogyakarta ISBN 979-25-2732-X</ref>
 ==Struktur basa==
-Minangka srana komunikasi, struktur basa Jawa katata jroning [[aksara]] lan [[tembung]] sing karangké dadi [[ukara]], kanthi migatèkaké paugeran kang gumathok miturut konsèpsi dhasar ing dhuwur. Kanggo milah struktur basa kanthi luwih jero dipigunakaké sawetara èlmu sing tansah dipatrapaké nalika nyinaoni basa, yakuwi antara liya:
+Minangka srana komunikasi, struktur basa Jawa katata jroning [[aksara]] lan [[tembung]] sing karangké dadi [[ukara]], kanthi migatèkaké paugeran kang gumathok miturut konsèpsi dhasar ing dhuwur. Kanggo milah struktur basa kanthi luwih jero dipigunakaké sawetara èlmu sing tansah dipatrapaké nalika nyinaoni basa, yaiku antara liya:
 * [[Widya aksara]] (''fonologi'')
 * [[Widya tembung]] (''morfologi'')
@@ Larik 12: / Larik 12: @@
 ==Undha-usuk basa==
-Nalika cecaturan nganggo basa Jawa, ora mung kudu migatèkaké kaidah basa, nanging uga kudu nuhoni unggah-ungguhing basa, yakuwi kudu ngetrapaké tataran basa sing cocog marang wong sing diajak wicara. Marang sepadha-padha utawa kanca saumuran, bisa dianggo tataran basa [[Basa Jawa Ngoko|ngoko]]. Nanging marang wong sing luwih tuwa utawa kinurmatan, kudu nganggo tataran basa [[Basa Jawa Krama|krama]].
+Nalika cecaturan nganggo basa Jawa, ora mung kudu migatèkaké kaidah basa, nanging uga kudu nuhoni unggah-ungguhing basa, yaiku kudu ngetrapaké tataran basa sing cocog marang wong sing diajak wicara. Marang sepadha-padha utawa kanca saumuran, bisa dianggo tataran basa [[Basa Jawa Ngoko|ngoko]]. Nanging marang wong sing luwih tuwa utawa kinurmatan, kudu nganggo tataran basa [[Basa Jawa Krama|krama]].
 ==Réferènsi==