Simón Bolívar: Béda antara owahan
c Bot: Migrating 111 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q8605 (translate me) |
c mbenakaké éjaan using AWB |
||
Larik 38: | Larik 38: | ||
|}} |
|}} |
||
'''Simón José Antonio de la Santísima Trinidad Bolívar y Palacios''' ({{lahirmati|[[Caracas]], [[Venezuela]]|24|7|1783|[[Santa Marta]], [[Kolombia]]|17|12|1830}}) iku panglima militer perjuangan [[kamardikan]] [[Amérika Kidul]] sing sacara kolektif dikenal kanthi jeneng [[Perang Bolívar]]. Panjenengané mbébasaké akèh [[negara|negeri]] ing [[Amerika Kidul]] saka [[Spanyol]]. Jroning sawetara taun, Simon Bulivar dadi [[Presiden]] [[Gran Colombia]], negara sing ora suwé anané. |
'''Simón José Antonio de la Santísima Trinidad Bolívar y Palacios''' ({{lahirmati|[[Caracas]], [[Venezuela]]|24|7|1783|[[Santa Marta]], [[Kolombia]]|17|12|1830}}) iku panglima militer perjuangan [[kamardikan]] [[Amérika Kidul]] sing sacara kolektif dikenal kanthi jeneng [[Perang Bolívar]]. Panjenengané mbébasaké akèh [[negara|negeri]] ing [[Amerika Kidul]] saka [[Spanyol]]. Jroning sawetara taun, Simon Bulivar dadi [[Presiden]] [[Gran Colombia]], negara sing ora suwé anané. Nagara [[Bolivia]] dijenengaké miturut jenengé Bolívar. |
||
[[Gambar:Bolivarmemorial01.jpg|255px|thumb|Simón Bolívar Memorial Monument, ing Colombia]] |
[[Gambar:Bolivarmemorial01.jpg|255px|thumb|Simón Bolívar Memorial Monument, ing Colombia]] |
||
Larik 46: | Larik 46: | ||
Nalika enom, Bolivar lelugan ing jagad Eropa. Taun 1805, ing pucuking gumuk Aventine, Roma Simon sumpah yen dheweke ora bakal njagong ungkang-ungkang sadurunge negarane merdika saka penjajah Spanyol. |
Nalika enom, Bolivar lelugan ing jagad Eropa. Taun 1805, ing pucuking gumuk Aventine, Roma Simon sumpah yen dheweke ora bakal njagong ungkang-ungkang sadurunge negarane merdika saka penjajah Spanyol. |
||
== Revolusi Amerika Latin == |
== Revolusi Amerika Latin == |
||
Taun 1808 Napoleon Bonaparte nyerang Spanyol lan ndadekake sedulure panguwasa ing kana. Kahanan iki apik kanggo Amerika Latin nggayuh kamardikane saka jajahane Napoleon. |
Taun 1808 Napoleon Bonaparte nyerang Spanyol lan ndadekake sedulure panguwasa ing kana. Kahanan iki apik kanggo Amerika Latin nggayuh kamardikane saka jajahane Napoleon. |
||
Taun 1810 revolusi ing Venezuela diwiwiti. Nalika iku gubernur Spanyol kang kuwasa ing kana dipeksa mudhun saka kuwasane. Taun 1811 Venezuela banjur ngumumake kamardikane, Bolivar dadi pemimpin revolusioner. ananging setaun sabanjure pasukan Spanyol kasil nguwasani Venezuela maneh. Salah sawijining pemuka revolusi, Fransisco Miranda dipenjara lan Bolivar lunga saka negarane. |
Taun 1810 revolusi ing Venezuela diwiwiti. Nalika iku gubernur Spanyol kang kuwasa ing kana dipeksa mudhun saka kuwasane. Taun 1811 Venezuela banjur ngumumake kamardikane, Bolivar dadi pemimpin revolusioner. ananging setaun sabanjure pasukan Spanyol kasil nguwasani Venezuela maneh. Salah sawijining pemuka revolusi, Fransisco Miranda dipenjara lan Bolivar lunga saka negarane. |
||
Larik 59: | Larik 58: | ||
== Dadi Presiden == |
== Dadi Presiden == |
||
Bolivar nduweni kekarepan anane federasi kanggo negara-negara ing Amerika Selatan. Venezuela, Colombia lan Ekuador wis dadi siji Republik Colombia Raya kanthi Bolivar minangka presidene. Ananging negara-negara ing Amerika Selatan nduweni kekarepan supaya bisa mardika lan mecul saka federasi. Nalika Bolivar nganakake muktamar negari-negari Amerika bekas jajahane Spanyol ing taun 1826, mung ana patang negara kang nekani. Perang sedulur pecah ing taun 1828 lan ana reka daya kanggo mrajaya Simon Bolivar. Ngancik 1830 Venezuela lan Ekuador metu saka federasi. Bolivar sadar yen dheweke dadi alangan kanggo katentreman. Dheweke mundur saka pamarentahane ing sasi April taun 1830. Nalika seda ing sasi Desember 1830, kahanane Bolivar kuciwa lan gela, mlarat katula-tula lan dibuwang saka negara asale Venezuela. |
Bolivar nduweni kekarepan anane federasi kanggo negara-negara ing Amerika Selatan. Venezuela, Colombia lan Ekuador wis dadi siji Republik Colombia Raya kanthi Bolivar minangka presidene. Ananging negara-negara ing Amerika Selatan nduweni kekarepan supaya bisa mardika lan mecul saka federasi. Nalika Bolivar nganakake muktamar negari-negari Amerika bekas jajahane Spanyol ing taun 1826, mung ana patang negara kang nekani. Perang sedulur pecah ing taun 1828 lan ana reka daya kanggo mrajaya Simon Bolivar. Ngancik 1830 Venezuela lan Ekuador metu saka federasi. Bolivar sadar yen dheweke dadi alangan kanggo katentreman. Dheweke mundur saka pamarentahane ing sasi April taun 1830. Nalika seda ing sasi Desember 1830, kahanane Bolivar kuciwa lan gela, mlarat katula-tula lan dibuwang saka negara asale Venezuela. |
||
== Deleng uga == |
== Deleng uga == |
||
Larik 68: | Larik 66: | ||
{{DEFAULTSORT:Bolívar, Simón}} |
{{DEFAULTSORT:Bolívar, Simón}} |
||
[[Kategori:Tokoh Venezuela]] |
[[Kategori:Tokoh Venezuela]] |
||
[[Kategori:100 Tokoh miturut Michael H. Hart]] |
[[Kategori:100 Tokoh miturut Michael H. Hart]] |
Révisi kala 27 Fèbruari 2016 15.42
Simón Bolívar | |
---|---|
Presiden Kolombia Besar Pisanan | |
Linggih 17 Desember 1819 – 4 Mei 1830 | |
Wakil Présidhèn | Francisco de Paula Santander |
Kang sawisé | Domingo Caycedo |
Presiden Venezuela ke-2 | |
Linggih 6 Agustus 1813 – 7 Juli 1814 | |
Kang sadurungé | Cristóbal Mendoza |
Presiden Venezuela ke-3 | |
Linggih 15 Februari 1819 – 17 Desember 1819 | |
Kang sawisé | José Antonio Páez |
Presiden Bolivia Pisanan | |
Linggih 12 Agustus 1825 – 29 Desember 1825 | |
Kang sawisé | Antonio José de Sucre |
Presiden Peru ke-6 | |
Linggih 17 Februari 1824 – 28 Januari 1827 | |
Kang sadurungé | José Bernardo de Tagle, Marquis of Torre-Tagle |
Kang sawisé | Andrés de Santa Cruz |
Rerincèn dhiri | |
Lair | Caracas, Venezuela | 24 Juli 1783
Pati | Dhésèmber 17, 1830 Santa Marta, Kolombia | (umur 47)
Sisihan | María Teresa Rodríguez del Toro y Alaysa |
Agama | Katholik Roma |
Tandha tangan |
Simón José Antonio de la Santísima Trinidad Bolívar y Palacios (lair ing Caracas, Venezuela, 24 Juli 1783 – pati ing Santa Marta, Kolombia, 17 Dhésèmber 1830 ing umur 47 taun) iku panglima militer perjuangan kamardikan Amérika Kidul sing sacara kolektif dikenal kanthi jeneng Perang Bolívar. Panjenengané mbébasaké akèh negeri ing Amerika Kidul saka Spanyol. Jroning sawetara taun, Simon Bulivar dadi Presiden Gran Colombia, negara sing ora suwé anané. Nagara Bolivia dijenengaké miturut jenengé Bolívar.
Wayah Cilik lan Enome
Simon Bolivar lair tahun 1783 ing kutha Caracas, Venezuela. Bolivar lair ing kaluwarga aristokrat tedhak turune wong Spanyol. Nalika umure isih sangang taun, dheweke wis yatim. Bolivar akeh sinau saka kaum pembaharu Perancis. Tokoh kang dadi panutane yaiku John Locke, Rousseau, Voltaire lan Montesqueu.
Nalika enom, Bolivar lelugan ing jagad Eropa. Taun 1805, ing pucuking gumuk Aventine, Roma Simon sumpah yen dheweke ora bakal njagong ungkang-ungkang sadurunge negarane merdika saka penjajah Spanyol.
Revolusi Amerika Latin
Taun 1808 Napoleon Bonaparte nyerang Spanyol lan ndadekake sedulure panguwasa ing kana. Kahanan iki apik kanggo Amerika Latin nggayuh kamardikane saka jajahane Napoleon.
Taun 1810 revolusi ing Venezuela diwiwiti. Nalika iku gubernur Spanyol kang kuwasa ing kana dipeksa mudhun saka kuwasane. Taun 1811 Venezuela banjur ngumumake kamardikane, Bolivar dadi pemimpin revolusioner. ananging setaun sabanjure pasukan Spanyol kasil nguwasani Venezuela maneh. Salah sawijining pemuka revolusi, Fransisco Miranda dipenjara lan Bolivar lunga saka negarane.
Taun-taun sabanjure Bolivar melu ing saperangan peperangan, menang lan kalah dilakoni ananging Bolivar ora tau mutung. Taun 1819 Bolivar mimpin pasukan kang campur lan morat-marit ora karuan, nyabrang kali, munggah gumuk, lembah lan pucuk gunung Andes kanggo nyerang serdadu Spanyol ing Columbia. Bolivar menangake peperangan ing Boyaca tanggal 17 Agustus 1819. Venezuela banjur dibebasake taun 1821 lan Ecuador taun 1822.
Ing panggonan liya, patriot Argentina, Jose de San Martin kasil mbebasake Argentina lan Chili saka kolonialisme Spanyol lan tanggung jawab ing kamardikanane Peru. Boliver lan Martin ketemu ing kutha Guayaquil, Ecuador, sasi panas taun 1822. Ananging, kekarone ora bisa bebrayan kanggo ngalahake Spanyol, amarga San Martin ora sarujuk karo Bolivar kang galak ngadhepi Spanyol. San Martin banjur mundur saka jabatan komandan lan nagdoh saka Amerika Latin. Taun 1824 pasukan Bolivar membebasake tlatah kang saiki sinebut Peru, lan ing taun 1825 pasukan Spanyol ing lor Peru (saiki sinebut Bolivia) diusir.
Dadi Presiden
Bolivar nduweni kekarepan anane federasi kanggo negara-negara ing Amerika Selatan. Venezuela, Colombia lan Ekuador wis dadi siji Republik Colombia Raya kanthi Bolivar minangka presidene. Ananging negara-negara ing Amerika Selatan nduweni kekarepan supaya bisa mardika lan mecul saka federasi. Nalika Bolivar nganakake muktamar negari-negari Amerika bekas jajahane Spanyol ing taun 1826, mung ana patang negara kang nekani. Perang sedulur pecah ing taun 1828 lan ana reka daya kanggo mrajaya Simon Bolivar. Ngancik 1830 Venezuela lan Ekuador metu saka federasi. Bolivar sadar yen dheweke dadi alangan kanggo katentreman. Dheweke mundur saka pamarentahane ing sasi April taun 1830. Nalika seda ing sasi Desember 1830, kahanane Bolivar kuciwa lan gela, mlarat katula-tula lan dibuwang saka negara asale Venezuela.
Deleng uga
Wikimedia Commons duwé médhia ngenani Simón Bolívar. |