Vatikan: Béda antara owahan
c mbenakaké éjaan using AWB |
c mbenakaké éjaan using AWB |
||
Larik 11: | Larik 11: | ||
<tr><td> [[Basa resmi]] </td><td>Basa [[basa Latin|Latin]]<br />([[Basa Italia]] akèh dianggo)</td></tr> |
<tr><td> [[Basa resmi]] </td><td>Basa [[basa Latin|Latin]]<br />([[Basa Italia]] akèh dianggo)</td></tr> |
||
<tr><td>[[Paus]] </td><td>[[Paus Benediktus XVI|Benediktus XVI]]</td></tr> |
<tr><td>[[Paus]] </td><td>[[Paus Benediktus XVI|Benediktus XVI]]</td></tr> |
||
<tr><td>[[Sekretaris |
<tr><td>[[Sekretaris Nagara]] </td><td>[[Tarcisio Kardinal Bertone]]</td></tr> |
||
<tr><td>[[Gubernur]] </td><td>Uskup Agung [[Giovanni Lajolo]]</td></tr> |
<tr><td>[[Gubernur]] </td><td>Uskup Agung [[Giovanni Lajolo]]</td></tr> |
||
<tr><td>Ambané Wilayah<br /> - Total <br /> - % air</td><td>[[Daftar nagara menurut luas wilayah|Urutan ka-194]] <br /> 0,44 km² <br /> Ora ana</td></tr> |
<tr><td>Ambané Wilayah<br /> - Total <br /> - % air</td><td>[[Daftar nagara menurut luas wilayah|Urutan ka-194]] <br /> 0,44 km² <br /> Ora ana</td></tr> |
||
Larik 30: | Larik 30: | ||
</table> |
</table> |
||
</div> |
</div> |
||
'''Vatikan''' |
'''Vatikan''' yaiku [[nagara]] mardika paling cilik ing donya, saka ambané wilayah lan cacahing padunung. Vatikan iku sawijining [[enklave]] lan dikubengi kutha [[Roma]] ing [[Italia]]. Vatikan iku papan panggonané [[Paus (Katolik Roma)|Paus]] lan wilayah [[Takhta Suci]], otoritas pusat [[Gereja]] [[Katulik]]. |
||
== Sajarah == |
== Sajarah == |
||
Tlatah ing kutha [[Roma]] kang sadurungé ora ana |
Tlatah ing kutha [[Roma]] kang sadurungé ora ana padunungé iki (''ager vaticanus'') tansah dianggep keramat, malah sadurungé [[agama]] [[Kristen]] mlebu ing tlatah mau. Taun 326, [[gréja]] pisanan diwangun ing sakdhuwuré panggonan sing diperkiraaké makam [[Santo Pétrus]]. Wiwit wektu samono panggonan iki tansaya akèh dipanggoni warga. |
||
Para [[Paus (Katolik Roma)|Paus]] jroning peran sékulèré wiwit ngrembakaké pengaruh menyang daerah-daerah saubengé lan liwat nagara-nagara Paus mrintah dhaérah-dhaérah ing [[semenanjung]] [[Italia]] sing suwéné luwih saka sèwu taun nganti tengahan abad kaping 18 nalika [[Italia]] didadèkaké siji. Wektu |
Para [[Paus (Katolik Roma)|Paus]] jroning peran sékulèré wiwit ngrembakaké pengaruh menyang daerah-daerah saubengé lan liwat nagara-nagara Paus mrintah dhaérah-dhaérah ing [[semenanjung]] [[Italia]] sing suwéné luwih saka sèwu taun nganti tengahan abad kaping 18 nalika [[Italia]] didadèkaké siji. Wektu iku daerah nagara [[Paus]] disita déning Karajan Italia kang nembé diadegaké. |
||
<!--Taun 1870, milik Paus lebih banyak dikurangi lagi ketiga [[Roma]] dianeksasi. Sengketa antara para Paus yang “disandera” dan nagara Italia akhirnya diselesaikan pada tanggal 11 Februari 1929 ketika [[Benito Mussolini]] dan Paus menandatangi Perjanjian Letran yang juga dikenal dengan nama ‘Concordat”. Isi Concordat ini ada tiga butir yaitu: 1. Diakuinya [[Takhta Suci Vatikan]], 2. Status Istimewa [[agama]] [[Katolik]] di Italia dan 3. Ganti Rugi terhadap Vatikan atas kerugian yang diderita ketika nagara [[Italia]] didirikan. Pada tahun [[1984]], Concordat ini disesuaikan lagi.--> |
<!--Taun 1870, milik Paus lebih banyak dikurangi lagi ketiga [[Roma]] dianeksasi. Sengketa antara para Paus yang “disandera” dan nagara Italia akhirnya diselesaikan pada tanggal 11 Februari 1929 ketika [[Benito Mussolini]] dan Paus menandatangi Perjanjian Letran yang juga dikenal dengan nama ‘Concordat”. Isi Concordat ini ada tiga butir yaitu: 1. Diakuinya [[Takhta Suci Vatikan]], 2. Status Istimewa [[agama]] [[Katolik]] di Italia dan 3. Ganti Rugi terhadap Vatikan atas kerugian yang diderita ketika nagara [[Italia]] didirikan. Pada tahun [[1984]], Concordat ini disesuaikan lagi.--> |
||
== Pulitik == |
== Pulitik == |
||
Vatikan |
Vatikan iku sawijining [[kaukus]] ''unik'', sawijining conto saka [[karajan]] kang fungsi kepala nagarané, yaiku sang [[Paus (Katholik Roma)|Paus]] ora diwarisaké nanging dipilih kanggo saumur urip déning dewan [[Kardinal]]. Anggota dewan kardinal kang bisa milih yaiku kang umuré kurang saka 80 taun. Pasemon dewan kardinal kanggo milih Paus iki diarani ''Conclave'' lan dianakaké ing [[Kapel Sistina]] (''Sistine Chapel'' [[basa Inggris]] utawa ''Chapella Sistina'' [[basa Italia]]). Tembung ''Conclave'' iki asalé saka [[basa Latin]] ''cum clavis'' kang maknané “nganggo kunci”. Maksudé para anggota Déwan kang nyekel kunci pemilihan. Tembung cum clavis iki uga nduwèni teges yèn para kardinal dikunci ing Kapel Sistina jroning prosès pemilihan Paus. |
||
Istilah [[Takhta Suci]] ngrujuk marang otoritas, yurisdiksi lan kadhaulatan Paus lan para penaséhaté jroning mimpin greja [[Katholik|Katulik Roma]]. Takhta Suci nduwé hak kang padha karo [[nagara]] mawa dhaulat. |
Istilah [[Takhta Suci]] ngrujuk marang otoritas, yurisdiksi lan kadhaulatan Paus lan para penaséhaté jroning mimpin greja [[Katholik|Katulik Roma]]. Takhta Suci nduwé hak kang padha karo [[nagara]] mawa dhaulat. |
||
Minangka nagara mawa dhaulat, Vatikan uga nduwé hak kanggo ngirim lan nrima [[diplomat]]. Para diplomat iki mbutuhaké [[Kedutaan Besar]] kang kudu manggon ing kutha [[Roma]] awit ora ana panggonan ing Vatikan. Mulané ana kahanan kang paradoksal, |
Minangka nagara mawa dhaulat, Vatikan uga nduwé hak kanggo ngirim lan nrima [[diplomat]]. Para diplomat iki mbutuhaké [[Kedutaan Besar]] kang kudu manggon ing kutha [[Roma]] awit ora ana panggonan ing Vatikan. Mulané ana kahanan kang paradoksal, yaiku Italia nduwé perwakilan ing wilayahé dhéwé. <!--[[Indonesia]] juga memiliki perwakilan di Takhta Suci. |
||
Vatikan uga merupakan salah satu dari sedikit nagara berdaulat yang mempertahankan pengakuan diplomatik atas [[Republik China]] di [[Taiwan]]-->. |
Vatikan uga merupakan salah satu dari sedikit nagara berdaulat yang mempertahankan pengakuan diplomatik atas [[Republik China]] di [[Taiwan]]-->. |
||
Larik 70: | Larik 70: | ||
<div style="float:right">[[Gambar:Vt-map.png|thumb|left|200px]]</div> |
<div style="float:right">[[Gambar:Vt-map.png|thumb|left|200px]]</div> |
||
Kutha Vatikan dumunung ing dhuwuré bukit Vatikan ing sisih kulon-lor kutha [[Roma]], sawetara atus meter saka Kali Tiber. Tapel watesé karo Italia dawané (3,2 km) mèlu tembok kuthta kang biyèn diwangun kanggo nglindhungi Paus saka serangan. Total wilayah udakara 0,44 km². Saliyané kutha Vatikan, wilayah Paus uga klebu sawetara [[greja]] wigati, kantor-kantor lan Kastil Gandolpho. Paus minangka [[Kepala |
Kutha Vatikan dumunung ing dhuwuré bukit Vatikan ing sisih kulon-lor kutha [[Roma]], sawetara atus meter saka Kali Tiber. Tapel watesé karo Italia dawané (3,2 km) mèlu tembok kuthta kang biyèn diwangun kanggo nglindhungi Paus saka serangan. Total wilayah udakara 0,44 km². Saliyané kutha Vatikan, wilayah Paus uga klebu sawetara [[greja]] wigati, kantor-kantor lan Kastil Gandolpho. Paus minangka [[Kepala Nagara]] lan gubernur ngurusi kaperluan sadina-dina. |
||
== Ekonomi == |
== Ekonomi == |
||
Larik 78: | Larik 78: | ||
== Demografi == |
== Demografi == |
||
Amèh kabèh 890 warga Vatikan manggon ing jero tembok kutha Vatikan. Para warga, dumadi saka para rohaniawan/rohaniawati lan [[Tentara Swiss]], |
Amèh kabèh 890 warga Vatikan manggon ing jero tembok kutha Vatikan. Para warga, dumadi saka para rohaniawan/rohaniawati lan [[Tentara Swiss]], yaiku tentara sukarela. 100% warga Vatikan nganut [[agama]] [[Katulik]]. Basa Resmi yaiku [[Basa Latin]], nanging [[Basa Italia]] luwih sering dipigunakaké jroning urip sadina-dina. |
||
== Kabudayan == |
== Kabudayan == |
Révisi kala 27 Fèbruari 2016 15.10
| |||
Motto: — | |||
Basa resmi | Basa Latin (Basa Italia akèh dianggo) | ||
Paus | Benediktus XVI | ||
Sekretaris Nagara | Tarcisio Kardinal Bertone | ||
Gubernur | Uskup Agung Giovanni Lajolo | ||
Ambané Wilayah - Total - % air | Urutan ka-194 0,44 km² Ora ana | ||
Pedunung
- Kepadatan | Urutan ka-194
2.023/km² | ||
Kamardhikan
- Tanggal | Perjanjian Lateran
11 Februari 1929 | ||
Mata uang | Euro1 | ||
Zona wektu | UTC+1 | ||
Lagu kabangsan | Inno e Marcia Pontificale | ||
Internet TLD | .VA | ||
Kode telepon | 379 | ||
(1) Sadurungé 1999: Lira Vatikan |
Vatikan yaiku nagara mardika paling cilik ing donya, saka ambané wilayah lan cacahing padunung. Vatikan iku sawijining enklave lan dikubengi kutha Roma ing Italia. Vatikan iku papan panggonané Paus lan wilayah Takhta Suci, otoritas pusat Gereja Katulik.
Sajarah
Tlatah ing kutha Roma kang sadurungé ora ana padunungé iki (ager vaticanus) tansah dianggep keramat, malah sadurungé agama Kristen mlebu ing tlatah mau. Taun 326, gréja pisanan diwangun ing sakdhuwuré panggonan sing diperkiraaké makam Santo Pétrus. Wiwit wektu samono panggonan iki tansaya akèh dipanggoni warga.
Para Paus jroning peran sékulèré wiwit ngrembakaké pengaruh menyang daerah-daerah saubengé lan liwat nagara-nagara Paus mrintah dhaérah-dhaérah ing semenanjung Italia sing suwéné luwih saka sèwu taun nganti tengahan abad kaping 18 nalika Italia didadèkaké siji. Wektu iku daerah nagara Paus disita déning Karajan Italia kang nembé diadegaké.
Pulitik
Vatikan iku sawijining kaukus unik, sawijining conto saka karajan kang fungsi kepala nagarané, yaiku sang Paus ora diwarisaké nanging dipilih kanggo saumur urip déning dewan Kardinal. Anggota dewan kardinal kang bisa milih yaiku kang umuré kurang saka 80 taun. Pasemon dewan kardinal kanggo milih Paus iki diarani Conclave lan dianakaké ing Kapel Sistina (Sistine Chapel basa Inggris utawa Chapella Sistina basa Italia). Tembung Conclave iki asalé saka basa Latin cum clavis kang maknané “nganggo kunci”. Maksudé para anggota Déwan kang nyekel kunci pemilihan. Tembung cum clavis iki uga nduwèni teges yèn para kardinal dikunci ing Kapel Sistina jroning prosès pemilihan Paus.
Istilah Takhta Suci ngrujuk marang otoritas, yurisdiksi lan kadhaulatan Paus lan para penaséhaté jroning mimpin greja Katulik Roma. Takhta Suci nduwé hak kang padha karo nagara mawa dhaulat.
Minangka nagara mawa dhaulat, Vatikan uga nduwé hak kanggo ngirim lan nrima diplomat. Para diplomat iki mbutuhaké Kedutaan Besar kang kudu manggon ing kutha Roma awit ora ana panggonan ing Vatikan. Mulané ana kahanan kang paradoksal, yaiku Italia nduwé perwakilan ing wilayahé dhéwé. .
Geografi
Kutha Vatikan dumunung ing dhuwuré bukit Vatikan ing sisih kulon-lor kutha Roma, sawetara atus meter saka Kali Tiber. Tapel watesé karo Italia dawané (3,2 km) mèlu tembok kuthta kang biyèn diwangun kanggo nglindhungi Paus saka serangan. Total wilayah udakara 0,44 km². Saliyané kutha Vatikan, wilayah Paus uga klebu sawetara greja wigati, kantor-kantor lan Kastil Gandolpho. Paus minangka Kepala Nagara lan gubernur ngurusi kaperluan sadina-dina.
Ekonomi
Ekonomi Vatikan kang non-komersial iki disokong déning sumbangan saka para umat Katulik saindhenging jagat, dodolan perangko, koin-koin, suvenir turis, iuran mlebu muséum-muséum lan dodolan buku lan kalawarta.
Demografi
Amèh kabèh 890 warga Vatikan manggon ing jero tembok kutha Vatikan. Para warga, dumadi saka para rohaniawan/rohaniawati lan Tentara Swiss, yaiku tentara sukarela. 100% warga Vatikan nganut agama Katulik. Basa Resmi yaiku Basa Latin, nanging Basa Italia luwih sering dipigunakaké jroning urip sadina-dina.
Kabudayan
Kutha Vatikan minangka warisan budhaya kang wigati. Sawetara gedhung kaya Basilika Santo Petrus, Kapel Sistina lan Museum Vatikan minangka gedhung-gedhung kang éndah banget.
Uga pirsani
Pranala jaba
Artikel iki minangka artikel rintisan. Kowé bisa ngéwangi Wikipédia ngembangaké. |