Candhi Pawon: Béda antara owahan

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Konten dihapus Konten ditambahkan
Puryono (parembugan | pasumbang)
→‎Reca lan arsitektur: + gambar relief kapaltaru
Puryono (parembugan | pasumbang)
Larik 38: Larik 38:


==Reca lan arsitektur==
==Reca lan arsitektur==
[[Gambar:Kalpataru, Kinnara-Kinnari, Apsara-Devata, Pawon Temple.jpg|thumb|left|200px|Kinara lan Kinari, sapasang manuk kang ndhuweni sirah manungsa ngapit wit kapaltaru]]
[[Gambar:Kalpataru, Kinnara-Kinnari, Apsara-Devata, Pawon Temple.jpg|thumb|left|225px|Kinara lan Kinari, sapasang manuk kang ndhuweni sirah manungsa ngapit wit kapaltaru]]
Ing Jroning candhi ora bisa ditemukake maneh [[reca]] sahingga kanggelan minangka ngelompokake uga ''identifikasi'' kang luwih jangkep. Salah sijiné kahanan kang astamiwa saka Candhi Pawon yaiku kapapar dening candhi aneka werna hiasan. Tembok-temboking njaba candhi ndhuweni hiasan kanthi [[relief]] [[wit]] hayati ([[kalpataru]]) kang diapit pundi-pundi lan ''kinara-kinari'' (mahluk setengah manungsa setengah manuk/kang ndhuweni sirah manungsa lan awak [[manuk]] ).
Ing Jroning candhi ora bisa ditemukake maneh [[reca]] sahingga kanggelan minangka ngelompokake uga ''identifikasi'' kang luwih jangkep. Salah sijiné kahanan kang astamiwa saka Candhi Pawon yaiku kapapar dening candhi aneka werna hiasan. Tembok-temboking njaba candhi ndhuweni hiasan kanthi [[relief]] [[wit]] hayati ([[kalpataru]]) kang diapit pundi-pundi lan ''kinara-kinari'' (mahluk setengah manungsa setengah manuk/kang ndhuweni sirah manungsa lan awak [[manuk]] ).
Payon candhi kang ndhuweni wujud pesagi kang di susun dening hiasan sawijinging dagoba (kubah) cilik ing saben-sabensisiné.Pucuk payon ndhuweni hiasan kanthi siji dagoba utawa kang luwih gedhe dibandingake denening dagoba liyané.
Payon candhi kang ndhuweni wujud pesagi kang di susun dening hiasan sawijinging dagoba (kubah) cilik ing saben-sabensisiné.Pucuk payon ndhuweni hiasan kanthi siji dagoba utawa kang luwih gedhe dibandingake denening dagoba liyané.

Révisi kala 26 Juli 2015 12.11

Candhi Pawon
Pojok kulo laut Candhi Pawon.
Candhi Pawon kapernah ing Jawa
Candhi Pawon
Pernahé ing Jawa
Tetélan pokok
Cakrik yasanCandi Jawa Tengahan
KuthaKabupaten Magelang, Jawa Tengah.
NagaraIndonesia
RampungWiwit abad ka-9
KliènSailendra


Candhi Pawon iku candhi kang manggon ing antarané Candhi Barabudhur lan Candhi Mendut. Yaiku, 1750 mèter saka Barabudhur lan 1150 meter saka Candhi Mendut Desa Borobudur, Kecamatan Borobudur, Kabupaten Magelang, Propinsi Jawa Tengah Indonesia. Candhi iki wiwit dipugar ing tahun 1903. Durung ana sing bisa mesthekake ngapa kok jenengé Pawon.

J.G. de Casparis ngira-ira yèn Pawon iku saka basa Jawa Awu lan éntuk ater-ater (awalan) pa lan panambang (akhiran) an kang ngrujuk teges panggonan awu. Mula saka kuwi, arkeolog iki nganggep candhi iki mbiyèné kanggo ngobong jisim (mayit) dadi awu. Yèn dideleng saka panggonané, candhi iki ana ing désa Brojonalan (Brajanalan) kang bisa dirujuk ing basa Sansekerta vajra kang tegesé bledhèg lan anala sing artiné geni.

Ing njero candhi ora ditemokaké reca. Sing bisa digatekaké ing candhi iki yaiku ukiran-ukirané. Ing tembok njaba ana relief wit Kalpataru kang diapit pundhi-pundhi lan kinara-kinari (makhluk kahyangan, sirahé manungsa awaké manuk).

Sajarah lan pamugaran

Candhi Pawon sacara umum durung bisa digerteni sacara pasti asal-usulé. Ahli epigrafi panjenengané J.G. de Casparis napsirake minangka Candhi Pawon asalé saka basa Jawa kang ngandut arti 'awu', ndhuweni awalan pa- lan akhiran -an kang nunjukake minangka panggonan. Ing Jroning basa Jawa sadina-dina tembung pawon artiné panggonan kang dienggo masak nganggo bahan utawa kayu,panemon liyané kang ditemukake panjenengané de Casparis ngartikake 'pangowahan' utawa pangon awu. Pandhudhuk sakubenge candhi uga nyebutake Candhi Pawon kanthi sebatan Bajranalan. Tembung iki ndhuwe asal saka basa Sanskerta vajra =kang artiné 'halilintar' lan anala kang ngandud 'geni'.

Miturut panjenengané Casparis, Candhi Pawon didadekake salah sijiné panggonan kang ndhuweni mupangat kanggo panimpanan abu jenazah Raja Indra ( 782 - 812 M ), yaiku bapa saka Raja Samarrattungga saka Dinasti Syailendra. saka katerangan kang diserap pandhudhuk "Pawon" kaasal saka tembung pawuan kang ngandud arti panggonan kanggo nyimpen [awu/abu]. Uga sajroning Candhi Pawon, diperkiraake semula terdapat Arca Bodhhisatwa, sebagai bentuk penghormatan kepada Raja Indra yang dianggap telah mencapai tataran Bodhisattva, maka ana salah sijiné reca Bodhisatwva.Sakabehané Prasasti Karang Tengah disebutake minangka reca kasebut mancarake cahya. Kadadean punika nimbulake minangka reca Bodhisattwa digawé saka bahan dasar utawa perunggu.

Batur candhi kang ndhuweni dhuwur kurang luwih 1,5 m ndhuweni denah segi papat, uga kababar ing sisih pinggir digawe nekuk-nekuk kang kawujud kanthi20 sudut. Tembok batur dihiasi tatahan kanthi motif, kembang, lan motif wit-witan kang merambat. Kahanan kaya mengkana jelas ana bedané ing candhi Buddha umumé, Wujud awak candhi Pawon ramping utawa tipis kahanan kaya mengkene kayata Candhi Hindu.

Kori utawa lawang mlebu ing ruangan tumuju awak Candhi kang ana ing sebelah kulon lan ing ndhuwur garis kori/lawang kapapar anane hiasan Kalamakara tanpa sangga rangga ing ngisoré.Tangga kang ngetrap tumuju ing selasar, dijangkepi kanthi dilengkapi dengan pipi tangga minangka di bentuk kanthi tatahan kang ana ing njaba tembok candhi.. Hiasan sirah naga kang ana ing bongkot pipi tangga karana umur kang tua lan ora karawat akhir e rusak. Panggonan kang ana ing jroning awak candhi saiki kahananné kosong, ananging ing ana ing dasar ruangan kanyata ana tipak reca kang nunjukake panggonan kuwi jaman mbiyen ana reca. Candhi Pawon ngalami pamugaran kapisanan ing taun 1903.

Reca lan arsitektur

Kinara lan Kinari, sapasang manuk kang ndhuweni sirah manungsa ngapit wit kapaltaru

Ing Jroning candhi ora bisa ditemukake maneh reca sahingga kanggelan minangka ngelompokake uga identifikasi kang luwih jangkep. Salah sijiné kahanan kang astamiwa saka Candhi Pawon yaiku kapapar dening candhi aneka werna hiasan. Tembok-temboking njaba candhi ndhuweni hiasan kanthi relief wit hayati (kalpataru) kang diapit pundi-pundi lan kinara-kinari (mahluk setengah manungsa setengah manuk/kang ndhuweni sirah manungsa lan awak manuk ). Payon candhi kang ndhuweni wujud pesagi kang di susun dening hiasan sawijinging dagoba (kubah) cilik ing saben-sabensisiné.Pucuk payon ndhuweni hiasan kanthi siji dagoba utawa kang luwih gedhe dibandingake denening dagoba liyané.

Ing saubengé tembok bageyan candhi, sisih lor lan kidul saben kori mlebu, kapapar relung kang ndhuweni isi aneka rupa tatahan awujud ngambarake Kuwera (Dewa Pasugihan) ndhuweni dedeg madeg. Ukiran ing tembok kang ndhuweni bahan utama saka watu ing kidul kori kanthi kahanan kang rusak lan ora jelas relief wujud gambare, ana bageyan sirah kang ajur

Ing sakubenge tembok candhi sisih lor lan kidul bisa ditemukake relief kang padha, yaiku kang ngambarake Kinara lan Kinari, sapasang manuk kang ndhuweni sirah manungsa, ngadeg ngapit wit kalpataru kang urip jroning sawijining jambangan. Ing sakubenge wit uga bisa ditemukake tumpukan duit. Relief liyané uga bisa ditemukake ana ing langit-langit kang kaukir sawijining sapasang manungsa kang bisa mabur. Ing bageyan ndhuwur tembok kapapar dening relief ngambarake sapasang cendela cilik kang ndhuweni fungsi minangka dadi ventilasi. Ing antarané bolongan kuwi uga ana relief kang misuwur kanthi sebatan pahatan kumuda.

Galeri