Rahwana: Béda antara owahan

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Konten dihapus Konten ditambahkan
Anggoro (parembugan | pasumbang)
cTanpa ringkesan besutan
Tanpa ringkesan besutan
Larik 1: Larik 1:
''Rahwana'' iku salah sijine paraga ing wiracarita [[Ramayana]]. Raja Alengka iki anake [[Wisrawa|Begawan Wisrawa]] lan [[Sukesi|Dewi Sukesi]]. Raja iki nyulik [[Sita|Sinta]] seka [[Rama]]. Kamangka, Sinta iku anake dhewe kang dilarung dening [[Wibisana]], adhine.
''Rahwana''kang ing padhalangan luwih kawntar kanthi sesebutan Dasamuka iku salah sijine paraga ing wiracarita [[Ramayana]]. Prabu Dasamuka iya Rahwana iku putrane mbarep Resi Wisrawa lan Dewi Sukesi, putrine Prabu Sumali, nata ing Alengka. Nalika lire, ing jagad ana ngalamat ala warna-warna, kayata: udan getih, cahyane Bagaswara katon surem kucem, ing akasa akeh cleret taun pating sliwer tiba ing bantala, buta siluman jin setan peri pahrayangan padha ngathon lan jejogetan.
Laire Dasamuka saka guwa garba ora kaya salumrahe bayi. Sepisanan Sang Dewi Sukesi nglairake sirah bayi cacahe sepuluh kang rupane medheni banget. Pakulitane biru, netrane abang angatirah, siyunge mingis-mingis. Sabanjure Dewi Sukesi nglairake lengen bayi, cacahe rong puluh, nuli disusul perangan awak liyane.

Dening Resi Wisrawa, bayi kang mustakane (sirahe) cacah sepuluh,lan abahu cacah rong puluh iku banjur kaparingan asma kang salaras karo kahanane, yaiku Dasamuka,uga sinebut Dasawardana, Dasanana, Dasawaktra, Dasasya, Sasasira, Dasagriwa lan Wingsatibahu.
Perang antarane Alengka (utawa ''Lanka'', versi [[Indhia]]) dadi rame amarga Rama dibiyantu dening para wanara. Pungkasane Rahwana bisa dipateni lan Alengka diwenehke marang Wibisana.
Wiwit cilik Dasamuka digegala dening ingkang eyang Prabu Sumali, supaya seneng ulah kasutapan lan prihatin, saengga ing tembe dadi wong sing digdaya sekti mandraguna tanpa tandhing, darbe kaluwihan ngungkuli sapa bae.
Wiwit cilik tekane diwasa Dasamuka urip ing pertapan, lan mertapa tanpa mangan lan ngombe ing pucuking gunung Gohkarna lawase seket taun. Saben limang taun, sirahe dipothol siji, dilebokake ing geni sesaji. Bareng wis ganep seket warsa, Dasamuka karawuhan bathara Syiwa (Bathara Guru). Dasamuka kaparengake darbe panuwun, lan panuwune mau bakal diudaneni.
Dasamuka nyuwun aji jaya kawijayan kang linuwih. jagad ora ana sing bisa nandhingi. Aja nganthi mati mungsuh manungsa, naga, garudha, buta/raseksa, apsara, widadara apadene dewa. Kabeh makhluk urip ing saindenge jagad kudhu bisa dikuwasani kanthi gampang, Bathara guru ngabulake panyuwune Dasamuka, amung welinge yen ana kethek putih, Dasamuka ora dikeparengake ngina, apamaneh gawe cintrakane. Awit amung kethek putih iku kang bisa ngasorake yudane Dasamuka.
Sapurnane mertapa, Dasamuka tumuli kasengkakake ngaluhur jumeneng nata ing alengka, nglintir keprabone ingkang eyang, Prabu Sumali. Sawise jumeneng ratu, Dasamuka nedya ngenggar-enggar panggalihe ing Gunung Kelasa. Lagi wae arep munggah gunung dumadakan ketemu dewa wujud wanara seta, bebisik Bathara Nandiswara. Nandiswara ngalang-alangi Dasamuka supaya aja mbacut, awit ing puncake gunung iku lagi dienggo lelangen Bathara sangkara (Sang Hyang Syiwa) ora kersa dicedhaki sapa wae. Dasamuka ora mreduli, malah nandhukake pangina marang Sang Nandiswara, amarga priksa wujude kethek kang lucu. Nandhiswara duka lan ndhawahake upata (sot) yen ing tembe negarane Dasamuka bakal dirusak dening titah awujud kethek putih.
Sabanjure Dasamuka ngongasake kasektene. Tangane loro dijojohake ing sukuning Gunung kelasa disangga nedya diumbulake.
Tumindhake Dasamuka gawe kagete Bathara Sangkara kang tumuli nindhihake jempol samparane kiwa ing puncaking gunung Kelas, satemah gunung ora obah. Tangane Dasamuka loro pisan kejepit Gunung Kelasa, ora bisa dilolos, malah obah wae ora bisa. Jalaran kelaran banget, Dasamuka mbengok sora. Swarane ngumandhang ing akasa, agawe girise tribawana. Suwe-suwe Bathara Sangkara tuwuh welase, panindhihe dikendhoni, saengga Dasamuka bisa nglolos tangane. Bathara Sangkara nuli paring asma anyar marang Dasamuka: Rawana. saka tembung "Rawa" kang tegese arane swara sora nggegirisi. Dudu Rahwana kaya kang asring dikocapake para dhalang, kang asring dikerata basa dadi tembung "Rah" tegese getih, lan "wana" = alas. Dasamuka kadadeyan saka "getih ing alas". Kuwi salah kaprah. Sing bener "Rawana" tanpa aksara "h", dudu Rahwana.
Dasamuka duwe adhi cacah telu, yakuwi Kumbakarna (wujud buta sagunung anakan), Dewi Sarpakenaka (wujud raseksi, lan Wibisana (wujud satriya bagus). Karo Prabu Danaraja (Danapati), Dasamuka kaprenah kadang seje ibu nunggal rama. Ibune Prabu Danaraja asmane Dewi Lokati, putrane Prabu Lokawana ratu Lokapala.
Prameswarine Prabu Dasamuka widodari asmane Dewi tari, peputra kakung siji asma Indrajit iya Meganandha.Karo garwa liyane, Prabu Dasamuka apeputra Trisirah, Trikaya, Trinetra, Triweneh, Dewantaka, Dewantumut, Narantaka, Sagsadewa, lan Pratalamaryam iya Bukbis.
Gegamane Prabu Dasamuka maneka warna, nanging kang kerep kasebut lan adhakan digunakake yaiku Candrasa,wujude klewang cilik (cendhak), jemparing Kalabardhani, lan pedhang Menthawa. aji-ajine aran Pancasunya (Pancasona) peparinge Resi Subali. Dayane aji Pancasunya, yen dasamuka ngemasi ing sajabaning pepesthen, bisa waluya jati maneh. Amarga darbe aji Pancasunya, watak-wantune Dasamuka sangsaya angkara murka lan adigang adigung adiguna.
Perang Giriantara, yaiku perang antarane Alengka (utawa ''Lanka'', versi [[Indhia]])lumawan Pancawati dadi rame amarga Rama dibiyantu dening para wanara. Pungkasane Dasamuka iya Rahwanaa bisa disirnakake dening Prabu Ramawijaya srana ditamani senjata pamungkas wujud jemparing paringe dewa aran Kiai Guhyawijaya. Dadi dudu jemparing kiai Guwawijaya. jalaran tembung Guhyawijaya kuwi mengku teges, Guhya tegese gaib,dene wijaya tegese kemenangan, dadi cethane Guhyawijaya kuwi tegese "kemenangan kang sinandhi/gaib").Prabu Rama anggone ngasorake Dasamuka kuwi sejatine mung kinarya lantaran tumrap Bathara Wisnu anggone bakal mbrasta tumindha dur angkara murka kang tumandhuk ana anggane Prabu Dasamuka.
Bareng Dasamuka ketaman Guhyawijaya ora bisa obah amarga pusaka iku tumanem ana pusere Dasamuka nganthi tembus tekan gigir lan bedhore jemparing tumancep ing watu kemlasa. Bareng Dasamuka wis ora bisa obah owah maneh, uli ragane ditableg gunung Pangungrungan (Somawana) dening Anoman saengga Dasamuka pralaya. Sapurnane perang brubuh iku, Alengka banjur diwenehke marang Wibisana.


==Dasanama==
==Dasanama==

Révisi kala 7 Novèmber 2007 03.36

Rahwanakang ing padhalangan luwih kawntar kanthi sesebutan Dasamuka iku salah sijine paraga ing wiracarita Ramayana. Prabu Dasamuka iya Rahwana iku putrane mbarep Resi Wisrawa lan Dewi Sukesi, putrine Prabu Sumali, nata ing Alengka. Nalika lire, ing jagad ana ngalamat ala warna-warna, kayata: udan getih, cahyane Bagaswara katon surem kucem, ing akasa akeh cleret taun pating sliwer tiba ing bantala, buta siluman jin setan peri pahrayangan padha ngathon lan jejogetan. Laire Dasamuka saka guwa garba ora kaya salumrahe bayi. Sepisanan Sang Dewi Sukesi nglairake sirah bayi cacahe sepuluh kang rupane medheni banget. Pakulitane biru, netrane abang angatirah, siyunge mingis-mingis. Sabanjure Dewi Sukesi nglairake lengen bayi, cacahe rong puluh, nuli disusul perangan awak liyane. Dening Resi Wisrawa, bayi kang mustakane (sirahe) cacah sepuluh,lan abahu cacah rong puluh iku banjur kaparingan asma kang salaras karo kahanane, yaiku Dasamuka,uga sinebut Dasawardana, Dasanana, Dasawaktra, Dasasya, Sasasira, Dasagriwa lan Wingsatibahu. Wiwit cilik Dasamuka digegala dening ingkang eyang Prabu Sumali, supaya seneng ulah kasutapan lan prihatin, saengga ing tembe dadi wong sing digdaya sekti mandraguna tanpa tandhing, darbe kaluwihan ngungkuli sapa bae. Wiwit cilik tekane diwasa Dasamuka urip ing pertapan, lan mertapa tanpa mangan lan ngombe ing pucuking gunung Gohkarna lawase seket taun. Saben limang taun, sirahe dipothol siji, dilebokake ing geni sesaji. Bareng wis ganep seket warsa, Dasamuka karawuhan bathara Syiwa (Bathara Guru). Dasamuka kaparengake darbe panuwun, lan panuwune mau bakal diudaneni. Dasamuka nyuwun aji jaya kawijayan kang linuwih. jagad ora ana sing bisa nandhingi. Aja nganthi mati mungsuh manungsa, naga, garudha, buta/raseksa, apsara, widadara apadene dewa. Kabeh makhluk urip ing saindenge jagad kudhu bisa dikuwasani kanthi gampang, Bathara guru ngabulake panyuwune Dasamuka, amung welinge yen ana kethek putih, Dasamuka ora dikeparengake ngina, apamaneh gawe cintrakane. Awit amung kethek putih iku kang bisa ngasorake yudane Dasamuka. Sapurnane mertapa, Dasamuka tumuli kasengkakake ngaluhur jumeneng nata ing alengka, nglintir keprabone ingkang eyang, Prabu Sumali. Sawise jumeneng ratu, Dasamuka nedya ngenggar-enggar panggalihe ing Gunung Kelasa. Lagi wae arep munggah gunung dumadakan ketemu dewa wujud wanara seta, bebisik Bathara Nandiswara. Nandiswara ngalang-alangi Dasamuka supaya aja mbacut, awit ing puncake gunung iku lagi dienggo lelangen Bathara sangkara (Sang Hyang Syiwa) ora kersa dicedhaki sapa wae. Dasamuka ora mreduli, malah nandhukake pangina marang Sang Nandiswara, amarga priksa wujude kethek kang lucu. Nandhiswara duka lan ndhawahake upata (sot) yen ing tembe negarane Dasamuka bakal dirusak dening titah awujud kethek putih. Sabanjure Dasamuka ngongasake kasektene. Tangane loro dijojohake ing sukuning Gunung kelasa disangga nedya diumbulake. Tumindhake Dasamuka gawe kagete Bathara Sangkara kang tumuli nindhihake jempol samparane kiwa ing puncaking gunung Kelas, satemah gunung ora obah. Tangane Dasamuka loro pisan kejepit Gunung Kelasa, ora bisa dilolos, malah obah wae ora bisa. Jalaran kelaran banget, Dasamuka mbengok sora. Swarane ngumandhang ing akasa, agawe girise tribawana. Suwe-suwe Bathara Sangkara tuwuh welase, panindhihe dikendhoni, saengga Dasamuka bisa nglolos tangane. Bathara Sangkara nuli paring asma anyar marang Dasamuka: Rawana. saka tembung "Rawa" kang tegese arane swara sora nggegirisi. Dudu Rahwana kaya kang asring dikocapake para dhalang, kang asring dikerata basa dadi tembung "Rah" tegese getih, lan "wana" = alas. Dasamuka kadadeyan saka "getih ing alas". Kuwi salah kaprah. Sing bener "Rawana" tanpa aksara "h", dudu Rahwana. Dasamuka duwe adhi cacah telu, yakuwi Kumbakarna (wujud buta sagunung anakan), Dewi Sarpakenaka (wujud raseksi, lan Wibisana (wujud satriya bagus). Karo Prabu Danaraja (Danapati), Dasamuka kaprenah kadang seje ibu nunggal rama. Ibune Prabu Danaraja asmane Dewi Lokati, putrane Prabu Lokawana ratu Lokapala. Prameswarine Prabu Dasamuka widodari asmane Dewi tari, peputra kakung siji asma Indrajit iya Meganandha.Karo garwa liyane, Prabu Dasamuka apeputra Trisirah, Trikaya, Trinetra, Triweneh, Dewantaka, Dewantumut, Narantaka, Sagsadewa, lan Pratalamaryam iya Bukbis. Gegamane Prabu Dasamuka maneka warna, nanging kang kerep kasebut lan adhakan digunakake yaiku Candrasa,wujude klewang cilik (cendhak), jemparing Kalabardhani, lan pedhang Menthawa. aji-ajine aran Pancasunya (Pancasona) peparinge Resi Subali. Dayane aji Pancasunya, yen dasamuka ngemasi ing sajabaning pepesthen, bisa waluya jati maneh. Amarga darbe aji Pancasunya, watak-wantune Dasamuka sangsaya angkara murka lan adigang adigung adiguna. Perang Giriantara, yaiku perang antarane Alengka (utawa Lanka, versi Indhia)lumawan Pancawati dadi rame amarga Rama dibiyantu dening para wanara. Pungkasane Dasamuka iya Rahwanaa bisa disirnakake dening Prabu Ramawijaya srana ditamani senjata pamungkas wujud jemparing paringe dewa aran Kiai Guhyawijaya. Dadi dudu jemparing kiai Guwawijaya. jalaran tembung Guhyawijaya kuwi mengku teges, Guhya tegese gaib,dene wijaya tegese kemenangan, dadi cethane Guhyawijaya kuwi tegese "kemenangan kang sinandhi/gaib").Prabu Rama anggone ngasorake Dasamuka kuwi sejatine mung kinarya lantaran tumrap Bathara Wisnu anggone bakal mbrasta tumindha dur angkara murka kang tumandhuk ana anggane Prabu Dasamuka. Bareng Dasamuka ketaman Guhyawijaya ora bisa obah amarga pusaka iku tumanem ana pusere Dasamuka nganthi tembus tekan gigir lan bedhore jemparing tumancep ing watu kemlasa. Bareng Dasamuka wis ora bisa obah owah maneh, uli ragane ditableg gunung Pangungrungan (Somawana) dening Anoman saengga Dasamuka pralaya. Sapurnane perang brubuh iku, Alengka banjur diwenehke marang Wibisana.

Dasanama

  • Ravana (versi Indhia)
  • Dasamuka = rai sepuluh

Delengen Uga