Materi peteng: Béda antara owahan
c r2.7.2) (Bot: Nambahaké id:Materi gelap |
c Bot: Migrating 65 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q79925 (translate me) |
||
Larik 16: | Larik 16: | ||
[[Kategori:Kosmologi]] |
[[Kategori:Kosmologi]] |
||
[[af:Donker materie]] |
|||
[[ar:مادة مظلمة]] |
|||
[[ast:Materia escuro]] |
|||
[[be:Цёмная матэрыя]] |
|||
[[bg:Тъмна материя]] |
|||
[[bn:গুপ্ত পদার্থ]] |
|||
[[bs:Tamna materija]] |
|||
[[ca:Matèria fosca]] |
|||
[[cs:Temná hmota]] |
|||
[[da:Mørkt stof]] |
|||
[[de:Dunkle Materie]] |
|||
[[el:Σκοτεινή ύλη]] |
|||
[[en:Dark matter]] |
|||
[[eo:Malluma materio]] |
|||
[[es:Materia oscura]] |
|||
[[et:Tumeaine]] |
|||
[[eu:Materia ilun]] |
|||
[[fa:ماده تاریک]] |
|||
[[fi:Pimeä aine]] |
|||
[[fr:Matière noire]] |
|||
[[fy:Tsjustere matearje]] |
|||
[[ga:Damhna dorcha]] |
|||
[[gl:Materia escura]] |
|||
[[he:חומר אפל]] |
|||
[[hi:आन्ध्र पदार्थ]] |
|||
[[hr:Tamna tvar]] |
|||
[[hu:Sötét anyag]] |
|||
[[id:Materi gelap]] |
|||
[[io:Sombra materio]] |
|||
[[is:Hulduefni]] |
|||
[[it:Materia oscura]] |
|||
[[ja:暗黒物質]] |
|||
[[kn:ಡಾರ್ಕ್ ಮ್ಯಾಟರ್]] |
|||
[[ko:암흑 물질]] |
|||
[[la:Materia nigra]] |
|||
[[lb:Donkel Matière]] |
|||
[[lt:Tamsioji medžiaga]] |
|||
[[lv:Tumšā matērija]] |
|||
[[ml:തമോദ്രവ്യം]] |
|||
[[mr:कृष्णद्रव्य]] |
|||
[[ms:Jirim gelap]] |
|||
[[nl:Donkere materie]] |
|||
[[nn:Mørk materie]] |
|||
[[no:Mørk materie]] |
|||
[[pa:ਹਨੇਰ ਪਦਾੱਰਥ]] |
|||
[[pl:Ciemna materia]] |
|||
[[pnb:تاریک مادہ]] |
|||
[[pt:Matéria escura]] |
|||
[[ro:Materia întunecată]] |
|||
[[ru:Тёмная материя]] |
|||
[[scn:Materia nìvira]] |
|||
[[simple:Dark matter]] |
|||
[[sk:Tmavá hmota]] |
|||
[[sl:Temna snov]] |
|||
[[sr:Тамна материја]] |
|||
[[sv:Mörk materia]] |
|||
[[ta:கரும்பொருள் (வானியல்)]] |
|||
[[te:కృష్ణ పదార్థం]] |
|||
[[th:สสารมืด]] |
|||
[[tr:Karanlık madde]] |
|||
[[uk:Темна матерія]] |
|||
[[ur:تاریک مادہ]] |
|||
[[vi:Vật chất tối]] |
|||
[[zh:暗物质]] |
|||
[[zh-min-nan:Àm-o͘ bu̍t-chit]] |
Révisi kala 14 Maret 2013 13.28
Materi peteng yakuwi materi kang ora bisa dideteksi nganggo radiasi kang dipancaraké utawa penyerapan radiasi saka materi kuwi dhewe, ananging anané bisa dibuktikaké saka efek gravitasi materi-materi kang katon kayata bintang lan galaksi. Dikira-kira anané materi iki ning alam dunya kaya efek gravitasi kang sering nunjukaké menawa sebeneré ana materi liya kang luwih akeh maneh, sing bisa diemati langsung. Materi peteng sering bisa nggawe ketidakkonsistenan sakjeroné teori dentuman dahsyat.
Ana orané materi peteng iki bisa nentukaké takdir akir saka alam dunya. Kita ngerteni menawa saiki alam semesta kena pengembangan amarga cahaya saka benda langit kang luwih menunjukaké anané pergeseran merah. Akehé materi biasa kang katon ning alam semesta ora cukup kanggo nggawe gravitasi mandhekaké pengembangan, lan amarga kuwi. Pengembangan bakal dikelakon saterusé karo anané materi gelap. Biasané, gunggungé materi peteng kang cukup ning alam donya bisa menyebabaké pengembangan alam semesta mandek, malah bisa sawaliké (kang akiré nggawe ana Big Crunch). Ning kedadian kang ana, saiki akeh pamanggihan menawa gerakan-gerakan alam dunya didominasi dening komponen liyané, energi gelap.
Pranala Njaba
- Hot dark matter
- recent papers on dark matter
- Dark matter Portal
- CDM Found?
- Timothy J. Sumner, "Experimental Searches for Dark Matter"
- The Economist: Young solar systems are like cosmic snooker games, and the universe is flat
- Scientists Find Missing Matter (Wired.com Feb 3rd 2005)
- Astronomers find star-less galaxy (BBC News Feb 23rd 2005)