Laos (bumbu): Béda antara owahan

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Konten dihapus Konten ditambahkan
ZéroBot (parembugan | pasumbang)
c r2.7.1) (Bot: Nambahaké ru:Alpinia galanga
VolkovBot (parembugan | pasumbang)
Larik 88: Larik 88:
[[nl:Laos (plant)]]
[[nl:Laos (plant)]]
[[pl:Alpinia galgant]]
[[pl:Alpinia galgant]]
[[ru:Alpinia galanga]]
[[ru:Альпиния галанга]]
[[sk:Alpínia galangová]]
[[sk:Alpínia galangová]]
[[ta:பேரரத்தை]]
[[ta:பேரரத்தை]]

Révisi kala 22 Fèbruari 2013 16.07

Laos
Alpinia galanga
Klasifikasi ngèlmiah
Karajan: Plantae
Dhivisi: Magnoliophyta
Klas: Liliopsida
Ordho: Zingiberales
Famili: Zingiberaceae
Subfamili: Alpinioideae
Tribe: Alpinieae
Génus: Alpinia
Spésies: A. galanga
Jeneng binomial
Alpinia galanga
(L.) Willd.
Alpinia galanga (Laos].

Laos (Basa Indonesia: lengkuas), iku salah sawijining oyot sing akèh gunané. Bisa kanggo tamba utawa sedhep-sedhepan masakan. Ing masakan Thailand laos dadi sedhep-sedhepan paling utama, uga ing Indonésia. Biyasané laos dimasak karo sop-sopan utawa janganan liyané. Wujudé kaya jaé nanging ambuné kaya jeruk-jerukan lan rada nyabun.

Pitik gorèng uga ana sing dimasak nganggo bumbu laos lan rasané uga énak.

Morfologi

Oyot arupa rimpang gedhé lan kandel, ndaging, awangun silindris, dhiameter watara 2-4 cm, lan cawang-cawang. Bagéyan njaba wernané coklat rada abang utawa kuning semu ijo pucet, duwé sisik-sisik wernané putih utawa semu abang, atos meling-meling, éwadéné bagéyan njeroné awerna putih. Daging rimpang sing wis tuwa seraté kasar. Yèn digaringaké, rimpang malih dadi rada semu ijo, lan seraté dadi atos lan wulet.

Watangé jejeg, kasusun déning plepah-plepah godhong sing dadi siji mbentuk watang semu, awerna ijo rada putih. Watang enom metu minangka thukulan saka pangkal watang tuwa.

Godhong tunggal awerna ijo, mawa gagang cendhak kasusun selang-seling. Godhong ing sisih ngisor lan ndhuwur biyasané luwih cilik tinimbang sing ing tengah. Wangun godhong lanset dawa lan pucuké lancip, pangkal tumpul mawa pinggiran godhong rata. Balungan godhong nyirip, dawané godhong watara 20- 60 cm, lan ambané 4 - 15 cm. Plepah godhong kira-kira 15 - 30 cm, mawa alur lan wernané ijo.

Kembang arupa kembang majemuk awangun loncèng, ambuné wangi, awerna putih semu ijo utawa putih semu kuning. Ukuran kembang kurang luwih 10-30 cm x 5-7 cm. Gunggung kembang ing bagéyan ngisor tandhan luwih akèh tinimbang ing bagéyan ndhuwur, dawa lambé kembang 2,5 cm, awerna putih kanthi garis miring werna jambon ing saben sisih. Makutha kembang sing isih kuncup, ing bagéyan pucuké awerna putih, éwadéné pangkalé awerna ijo.

Wohé arupa woh buni, wangun bulet, atos. Nalika enom wernané ijo-kuning, sawisé tuwa malih dadi ireng semu coklat, kanthi dhiameter ± 1 cm. Ana uga sing wohé werna abang.

Wiji cilik-cilik, wangun lonjong ,lan wernané ireng.

Anatomi

Kadhar lenga atsiri ora kurang saka 0,5% v/b. Èpidèrmis kapérang saka siji lapisan cilik rada pipih. Dhindhing awerna kuning semu coklat, kutikula cetha. Kortèks parènkimatik, jaringan kortèks bagéyan njaba kapérang saka sapérangan lapis sèl kanthi dhindhing tipis awerna kuning semu coklat, jaringan kortèks bagéyan njero kapérang saka sèl parènkim gedhé, dhindhing sèl tipis, ora ana wernané, sok sok mawa noktah alus, sing isiné butir pathi. Ing parèkim kasebar idioblas sing isiné lenga lan dat samak, awerna coklat enom utawa tuwa sing kanthi panambahan wesi (III) klorida LP werna malih dadi semu ireng. Butir pathi tunggal, wangun lonjong utawa bulet endhog, lamela ora cetha, dawané butir 8 μm – 60 μm, umumé 25 μm – 50 μm.

Èndodèrmis kapérang saka sèl sing luwih cilik saka sèl parènkim, dhindhing sèl tipis, ora isi pathi. Berkas pambuluh kolateral, kasebar jroning parènkim, dikupengi srabut. Srabut cilik dawa, dhindhing sèl kandel, ora mawa lignin, amba lumèn 20 μm -40 μm, mawa noktah. Xilèm umumé arupa pambuluh jala, pambuluh noktah lan pambuluh tangga, amba 20 μm – 60 μm, ora mawa lignin. Floèm sithik lan ora cetha.

Fisiologi

Fotosintesis

Fotosintesis ing laos padha karo prosès fotosintesis ing tetanduran umumé. Ing endi prosès fotositesis iku sawijining prosès biokimia sing dilakokaké tetanduran kanggo ngasilaké panganan kanthi mupangataké ènèrgi cahya. Tetanduran migunakaké karbon dioksida lan banyu kanggo ngasilaké gula lan oksigen sing diperlokaké minangka panganané. Ènèrgi kanggo nglakokaké prosès iki asalé saka fotosintesis.

Réaksi fotosintesisé kaya mangkéné :

12H2O + 6CO2 + cahya → C6H12O6 (glukosa) + 6O2 + 6H2O

Fotosintesis diwiwiti nalika cahya ngionisasi molekul klorofil ing fotosistem II, njalari ngeculaké [èlèktron] sing bakal ditransfer sadawané ranté transpor èlèktron. Ènèrgi saka èlèktron iki digunakaké kanggo fotofosforilasi sing ngasilaké ATP, satuan pangijolan ènèrgi jroning sèl. Réaksi iki nyebabaké fotosistem II ngalami dhéfisit utawa kakurangan èlèktron sing kudu énggal diganti. Ing tetanduran kekurangan èlèktron iki dicukupi déning èlèktron saka asil ionisasi banyu sing dumadi bebarengan karo ionisasi klorofil. Asil ionisasi banyu iki yaiku èlèktron lan oksigen.

Ing wektu sing padha karo ionisasi fotosistem II, cahya uga ngionisasi fotosistem I, ngeculaké èlèktron sing ditransfer sadawané ranté transpor èlèktron sing akiré ngrédhuksi NADP dadi NADPH. ATP lan NADPH sing diasilaké jroning prosès fotosintesis micu manéka prosès biokimia. Ing tetanduran prosès biokimia sing kapicu yaiku siklus Calvin ing endi karbon dioksida diowahi dadi ribulosa (lan banjur dadi gula kayadéné glukosa). Réaksi iki diarani réaksi peteng amarga ora gumantung marang ana orané cahya saéngga bisa dumadi senajan jroning kahanan peteng (tanpa cahya).

Rèspirasi

Réaksi rèspirasi kalebu jroning réaksi katabolisme sing mecah molekul-molekul gula dadi molekul-molekul anorganik arupa CO2 lan H2O. Rèspirasi utawa ambegan duwé fungsi kanggo ngéntukaké ènèrgi saka bahan-bahan organik liwat prosès pamecahan gula sing diarani prosès glikolisis. Senyawa gula ing tetanduran diéntuk saka prosès fotosintesis. Butiran amilum sing kasimpen jroning manéka jaringan lan organ panyimpen cadhangan panganan bakal diowahi manèh jroning wangun glukosa fosfat ing njero sitoplasma sèl. Akiré senyawa glukosa fosfat mau bakal dipecah dadi piruvat lan mlebu jroning siklus Krebs. Sakwéné glikolisis lumaku lan jroning siklus Krebs bakal diasilaké gas CO2 sing bakal diwetokaké saka sèl. Gas mau bakal kadhifusi bakal kakumpul jroning rongga-rongga antar sèl lan yèn tekanan wis cukup bakal diwetokaké.

Réaksiné yaiku:

C6H12O6 (glukosa) + 6O2 → 6H2O + 6CO2 + ATP Glukosa sing diasilaké ing prosès fotosintesis bisa digunakaké kanggo mbentuk senyawa organik liya kayadéné selulosa lan bisa uga digunakaké minangka bahan bakar. Prosès iki lumaku liwat rèspirasi sélulèr sing dumadi ing tetanduran. Ing rèspirasi, gula (glukosa) lan senyawa liya bakal ngalami réaksi karo oksigen kanggo ngasilaké karbon dioksida, banyu, lan ènèrgi kimia.

Kandhutan lan mupangat

Laos ngandhut lenga atsiri ing antarané: galangol, galangin, alpinen kamfer, lan methyl-cinnamate. Laos duwé kasiyat minangka anti jamur, anti bakteri, ngangetaké awak, ngresikaké getih, nambah nafsu mangan, nggampangaké pambuwangan angin saka njero awak, ngèncèraké dhahak, ngarumaké lan ngrangsang otot.

Delengen uga

Pranala njaba