Karna: Béda antara owahan

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Konten dihapus Konten ditambahkan
TracySurya (parembugan | pasumbang)
c typo
c r2.7.3) (Bot: Nambahaké lt:Karna (Mahabharata)
Larik 44: Larik 44:
[[ja:カルナ]]
[[ja:カルナ]]
[[kn:ಕರ್ಣ]]
[[kn:ಕರ್ಣ]]
[[lt:Karna (Mahabharata)]]
[[ml:കർണ്ണൻ]]
[[ml:കർണ്ണൻ]]
[[mr:कर्ण]]
[[mr:कर्ण]]

Révisi kala 12 Fèbruari 2013 15.39

Adhipati Karna
Adhipati Karna

Adhipati Karna utawa Basukarna iku ratu ing Ngawangga (Awangga), negara cilik kebawah negara Astina. Garwané asma Dèwi Surtikanti, putrané Prabu Salya ratu ing Mandaraka. Dèwi Surtikanthi iku mbakyuné Dèwi Banowati (garwané Prabu Duryudana), mula ing padhalangan Prabu Duryudana yèn ngaturi Prabu Karna, "Kaka Prabu Karna" utawa "Kaka Adipati Karna".

Adhipati Karna iku sedulur Janaka kang tunggal ibu nanging séjé rama. Ramané adhipati Karna iku aran Bethara Surya, déné yèn ramané Janaka iku Pandhu Déwanata, ibuné padha-padha Dèwi Kunthi.

Patuladhan saka dhèwèké nalika ana perang Baratayuda adhipati Karna iki ora mbéla marang prajurit Pandhawa, nanging sabiyantu marang prajurit Ngastina, jalaran dhèwèké kepéngin males budi kabecikan marang raja ing Ngastina iya Sang Prabu Duryudana.

Duk rikala semana adhipati Karna lunga saka praja disiya-siya déning ibuné, malah kelakon dilarung ing Bengawan Swilu gangga, sawusé ngancik diwasa arep mèlu mupu sayembara panah waé ora olèh, dupèh dudu putrané raja, rikala iku banget lingsemé lan lara atiné adhipati Karna, ing wektu iku uga Duryudana banjur maringi tanah perdikan ing Angga lan ngiras pantes diepèk dadi putra angkaté raja ing Ngastina mau. Ing sajroné ati adhipati Karna aprasetya, "Iya seksènana bumi langit saisiné mbésuk kapan kelakoné aku bakal mbéla marang wong kang bisa paring dalaning kamulyan uripku iki".

Karna pancèn putrané Bathara Surya lan Dèwi Kunthi, mula Karna iku klebu drajating Wasu, yakuwi manungsa setengah déwa. Mula ora mokal yèn Karna kasinungan kadigdayan kang linuwih. Prigel ulah warastra (jemparing) prasasat timbang karo keprigelané Arjuna. Kejaba panah Kuntawijayadanu (Kunta Druwasa), pusakané Karna wujud keris aran Kiai Kaladete (yèn ing padhalangan gagrak Sala sinebut Kiai Jalak). Aji-ajiné Karna yaiku aji Kalalupa (bisa ngetokaké buta akèh banget), lan Naracabala (bisa ngetokaké gegaman manéka warna).

Tembung Karna kuwi dhéwé sejatiné nduwéni teges kuping, amarga lairé seka kuping. Critané mangkéné: nalika Dèwi Kunthi isih kenya naté meguru marang resi Druwasa kang sekti. Karo sang resi Druwasa, Dèwi Kunthi diparingi mantram panggendhaming déwa aran Adityahredaya iya Punta Wekasing Rasa Tunggal Sabda Tanpa Lawanan, kang dayané yèn diwateg bakal nekakaké déwa sing lagi sela. Welingé sang resi, Dèwi Kunthi ora éntuk ngrapal mantra kuwi sembarangan, yèn perlu temenan waé. Amarga péngén ngerti kasiaté mantra kuwi sawijining dina Dèwi Kunthi ngrapal mantra saka sang resi. Kabeneran Déwa sing lagi sela yaiku Bhatara Surya kang nguwasani srengéngé. Kocap kacarita Bhatara Surya seneng karo Kunthi. Nalika ngerti yèn Dèwi Kunthi anggarbini banjur Bhatara Surya mbudidaya supaya jabang bayi bisa lahir tanpa liwat guwa garba. Kanthi kasektenané Bhatara Surya, si jabang bayi bisa dilairké saka kuping utawa karna. Mula banjur diparingi asma Karna. (Basukarna).

Bayi Karna nuli diwadhahi kendhaga, banjur dikelekaké ing bengawan Gangga. Ing tembé bayi Karna ditemu déning kusir Adhirata.

Nanging miturut crita padhalangan jabang bayi Karna dadi puta angkaté Prabu Radeya ratu ing Pethapralaya. Sawisé diwasa Karna bisa jumeneng ratu ing Awangga, amarga bisa ngalahaké Prabu Karnamandra (Kala Karna), ratu ing negara iki. Patihé Karna asmané Patih Adimanggala (Surahadimanggala).

Ing perang Bharatayudha, Karna mbélani Kurawa. Satria iki ngerti yèn sejatiné Kurawa kang salah. Nanging dhèwèké ngugemi jejer ing satriya kudu mbela sapa wong sing mbiyèn mbela dhèwèké. Ing perang kuwi, Karna bisa maténi Gathotkaca nganggo pusaka Kuntowijoyondanu. Dhèwèké uga méh maténi Arjuna. Nanging panahé luput amarga Prabu Salya nyendhal jarané. Salya nalika iku dadi kusiré Karna, kang sejatiné mantuné dhéwé. Déné Arjuna dikusiri déning Kresna. Lakon iki kondhang kanthi irah-irahan Karna Tandhing amarga Arjuna uga macak kaya Karna. Ing kéné, Karna mati kena panahé Arjuna, kyai Pasopati.

Adhipati Karna iku salah sijining tokoh wayang sing kalebu antagonis ning bisa diarani simpatik. Dhèwèké bisa kaanggep anti hero. Kaya déné Kumbakarna, Adhipati Karna asring dadi panutan ing perkara nasionalisme.

Dasanama

Dasanamané : Basukarna, Basusena, Bismanthaka, iya Suryatmaja utawa Suryaputra kang mengku teges putrané Bathara Surya.

Uga Delengen

Pranala njaba