Bima (paraga Mahabharata)

Bima

Bima (basa Sangskerta: भीम, Bhima) utawa kang luwih kaloka kanthi jeneng Werkudara iku putrané Prabu Pandhu Déwanata (ratu Ngastina) lan Dèwi Kunthi Talibrata kang nomer loro. Sedhuluré kabèh cacahé ana lima kang banjur sinebut Pandhawa. Mula Bima iya banjur sinebut satriya Panenggak Pandhawa.

Lairé Bima

Miturut Kitab Mahabharata, Bima (Bhima) dilairaké wujud bayi lumrah. Lair saka guwa garbané Dèwi Kunthi. Ramané bebisik Bathara Bayu, déwaning angin.

Kacarita, sawijining ésuk Dèwi Kunthi ngenggar-enggar penggalih laro nggendhong Bhima sing isih bayi. Dumadakan ana macan saka suwaliking grumbul. Awit saking kageté, Bima mrucut saka gendhongan, tiba ing sadhuwuré watu gilang sing gedhéné sasirah gajah. Anèhé dudu sirahé Bima sing pecah, nanging malah watuné sing ajur mumur. Bima gereng-gereng nangis nggolèki ibuné. Krungu tangisé Bhima iki, macan sing mauné arep mbadhog (mangsa) bayi Bhima malah gila, satemah mlayu sipat kuping.

Pandhawa

Yudhistira

Bima

Arjuna

Nakula

Sadewa

Miturut crita pedhalangan, Bima (Werkudara) dilairaké kawujud bungkus. Jaman isih cilik urip ing Ngastina, nanging sakwisé ditundhung déning Kurawa, Bima lan sedulur-seduluré dibuak lang pungkasané bisa babat Alas Mertani. Dhèwèké banjur urip ing kesatriyan Jodhipati/Unggulpawenang.

Dasanama

• Bayusuta : putrané Bathara Bayu
• Ballawa : gedhé dhuwur
• Bratasena : keturunan Barata kang prakosa
• Bhima : ngéndab-édabi (Mahabharata)
• Birawa : gedhé lan medèni
• Dandunwacana: teguh
• Nagata : nyata
• Kowara : kondhang
• Sena : prakosa
• Werkodara/Werkudara
• Wijasena
• Pandhusiwi.
• Kusumayuda
• Kusumadilaga
• Gandhawastratmaja

Anak Bojo

Bojone telu (gagrag Jogjakarta), yaiku :

• Dèwi Nagagini, nduwé anak jenengé Antareja.
• Dèwi Arimbi, nduwé anak jenengé Gathotkaca.
• Dèwi Urangayu, nduwé anak jenengé Antasena.

Anak-anaké Bima iki asring dadi pralambang prajurit. Antareja bisa ambles bumi, kang njaga dharatan. Gatotkaca bisa mabur, kang njaga awang-awang. Antasena bisa ambles bumi lan urip ing banyu, kang njaga laut.

Kasektèn

Bima uga klebu dadi salah sijiné warga Bayu kang cacahé ana wolu, yakuwi Bathara bayu dhéwé, Anoman, Liman Situbandha, Garudha Mahambira, Sarpa Nagakuwara, Gunung Maenaka, lan Ditya Jajawreka. Bima utawa Werkudara uga klebu dadi putrané Bathara Bayu, mula banjur sinebut Bayuputra iya bayu Tanaya kang tegesé anak Bayu (déwaning angin).

Aji-ajiné aran aji bandhungbadawasa, Blabag Pangantol-antol lan Wungkal bener. Gegamané kang kondhang yaiku Gada Rujakpolo lan kuku Pancanaka. Bima ora gelem basa karo sapa waé, kejaba nalika ing lakon Bima Suci/Nawaruci. Ing lakon iki Bima ketemu karo Déwa Ruci. Wujudé Déwa Ruci kaya déné Bima. Déwa iki metu seka kupingé lan ngandhani Bima perkara filsafat urip.

Ing pungkasan crita wayang, Bima muksa bareng karo Pandhawa liyané nuju swargaloka.

Deleng uga

• Dhaptar paraga wayang

Pranala njaba

• (ing basa Indonésia) Bima ing Bausastra Javanese Dictionary (bausastra.com)