Lombok

Bab kagunaan liya saka Lombok, wacanen Lombok (disambiguasi).

Lombok

Pulo Lombok (cacahing pedunung ing taun 2001: 2.722.123 jiwa) iku sawijining pulo ing kapuloan Sunda Cilik utawa Nusa Tenggara sing kapisahaké déning Selat Lombok saka pulo Bali ing sisih kulon lan Selat Alas ing sisih wétan saka pulo Sumbawa. Pulo iki kurang luwih awangun bunder mawa wangun kaya "buntut" ing sisih kidul-kulon sing dawané watara 70 km. Jembaré pulo iki ana 5.435 km², andadèkaké pulo iki peringkat 108 saka daftar pulo adhedhasar jembaré ing donya. Kutha utama ing pulo iki yakuwi Kutha Mataram.

Pamérangan administratif

Foto infra merah saka satelit nuduhaké pulo Lombok lan kawah Gunung Rinjani

Lombok klebu provinsi Nusa Tenggara Kulon lan pulo iki dhéwé dipérang dadi 3 kabupatèn lan 1 kuthamadya:

• Kuthamadya Mataram
• Kabupatèn Lombok Barat
• Kabupatèn Lombok Tengah
• Kabupatèn Lombok Timur

Geografi

Selat Lombok nandani wates flora lan fauna Asia. Miwiti saka pulo Lombok mangétan, flora lan fauna luwih nuduhaké kamiripan karo flora lan fauna sing ditemokaké ing Australia tinimbang Asia. Ilmuwan sing pisanan nyatakaké bab iki yakuwi Alfred Russel Wallace, wong Inggris ing abad kaping-19. Kango ngurmati bab kuwi wates iki banjur diarani Garis Wallace.

Topografi pulo iki didominasi déning gunung geni Rinjani sing dhuwuré nganti 3.726 meter saka lumahing segara lan ndadèkaké gunung nomer telu paling dhuwur ing Indonesia. Gunung iki pungkasan njeblug sasi Juni-Juli 1994. Ing taun 1997 kawasan gunung lan telaga Segara Anak ing tengahé dinyatakaké dilindhungi déning pamaréntah. Dhaérah kidul pulo iki sebagéan gedhé awujud tanah subur sing dimanfaataké kanggo tetanèn. Komoditas sing biasa ditandur ing tlatah iki antara liya jagung, pari, kopi, tembako lan kapas.

Demografi

Peta basa ing pulo Lombok

Watara 80% pedunung pulo iki yakuwi wong Sasak, sawijing suku bangsa sing isih cedhak karo suku Bali, ananging sebagéan gedhé nganut agama Islam. Sisa pedunung yakuwi wong Bali, Jawa, Tionghoa lan Arab.

Basa

Saliyané basa Indonesia minangka basa nasional, pedunung pulo Lombok (utamané suku Sasak), migunakaké basa Sasak minangka basa utama jroning pacelathon sadina-dina. Ing tlatah Lombok, basa Sasak bisa ditemokaké jroning patang rupa dhialèk sing béda-béda yakuwi dhialèk Lombok lor , tengah, lor-wétan lan kidul-wétan. Saliyané kuwi amarga akèhé pedunung suku Bali sing manggon ing Lombok (sebagéan gedhé asal saka eks Karajan Karangasem), ing sawetara panggonan utamané ing Lombok Kulon lan Kuthamadya Mataram bisa dotemokaké perkampungan sing migunakaké basa Bali minangka basa pacelathon sadina-dina.

Agama

Sebagéan gedhé pedunung pulo Lombok utamané suku Sasak nganut agama Islam. Agama kaloro paling gedhé sing dianut ing pulo iki yakuwi agama Hindhu, sing dianut déning para pedunung katurunan Bali sing caché watara 15% saka kabèh populasi. Panganut agama Kristen, Buddha lan agama liyané uga ana, utamané dianut déning para migran saka manéka suku lan ètnis sing mukim ing pulo iki.

Ing Lombok Kulon bagéan lor, persisé ing dhaérah Bayan, utamané ing kalangan sing wis tuwa, isih bisa ditepungi para panganut aliran Islam Wetu Telu (wektu telu). Ora kaya umumé panganut ajaran Islam sing nglakoni shalat kaping lima sedina sewengi, para panganut ajaran iki nglakoni shalat wajib mung ing telung wektu waé. Kocap kacarita bab iki amarga panyebar Islam wektu kuwi ngajaraké Islam sacara mbaka sethithik lan ora bisa nyampurnakaké dakwahé.

Sajarah

Wangun lumbung pari khas pulo lombok

Miturut isi Babad Lombok, karajan paling tuwa sing tau kuwasa ing pulo iki ajejuluk Karajan Laeq (jroning basa Sasak laeq tegesé wektu biyèn), nanging sumber liya yakuwi Babad Suwung, nyatakaké yèn karajan paling tuwa sing tau ana ing Lombok yakuwi Karajan Suwung sing diwangun lan dipimpin déning Raja Bethara Indera. Karajan Suwung sabanjuré surut lan digantèkaké déning Karajan Lombok. Ing abad kaping-9 nganti abad kaping-11 madeg Karajan Sasak sing sabanjuré dikalahaké déning salah siji karajan sing asalé saka Bali. Sawetara karajan liya sing tau madeg ing pulo Lombok antara liya Pejanggik, Langko, Bayan, Sokong Samarkaton lan Selaparang.

Karajan Selaparang muncul ing rong periode yakuwi ing abad kaping-13 lan abad kaping-16. Karajan Selaparang pisanan yakuwi karajan Hindhu lan kakuwasané rampung wiwit tekané ekspedisi Karajan Majapahit ing taun 1357. Karajan Selaparang kaloro yakuwi karajan Islam lan kakuwasané rampung ing taun 1740 sawisé ditaklukaké déning gabungan Karajaan Karang Asem saka Bali lan Arya Banjar Getas yakuwi kulawarga karajaan sing khianat marang Selaparang amarga pasulayan karo raja Selaparang.

Pariwisata

Cidomo, alat transportasi tradhisional ing pulo lombok, sarana transportasi utama ing dhaérah padésan

Lombok akèh mèmperé karo Bali, lan ing dasawarsa taun 1990-an wiwit dikenal déning wisatawan mancanegara. Nanging kanthi munculé krisis moneter ing pungkasan taun 1997 lan krisis-krisis liya sabanjuré, potènsi pariwisata banjur rada kesrakat. Ing wiwitan taun 2000 ana kerusuhan antar-etnis lan antar agama ing tlatah Lombok saéngga akèh pangungsèn gedhèn-gedhènan kaum minoritas sing ngungsi menyang pulo Bali. Nanging sauntara wektu sabanjuré situasi wis pulih lan para pangungsi bali menyang Lombok manèh. Ing taun 2007 sèktor pariwisata minangka siji-sijiné sèktor ing Lombok sing paling tuwuh ngrembaka.

Destinasi objek pariwisata

• Panté Senggigi
• Cakranegara
• Gili Air
• Gili Meno
• Gili Trawangan
• Gunung Rinjani
• Pantai Kuta, Lombok
• Sentanu
• Tetebatu
• Air Terjun Sendang Gile
• Gili Nangu
• Gili Sundak
• Gili Tangkong
• Hutan Monyet Pusuk
• Taman Narmada
• Taman Mayura

Pranala jaba

• Lombok News
• Inside Lombok
• Sasak Lombok