Wedhus: Béda antara owahan
Tanpa ringkesan besutan |
Tanpa ringkesan besutan |
||
| Larik 1: | Larik 1: | ||
{{Taxobox |
{{Taxobox |
||
| name = |
| name = Wêdhus |
||
| status = DOM |
| status = DOM |
||
| image = Irish Goat.jpg |
| image = Irish Goat.jpg |
||
| Larik 17: | Larik 17: | ||
[[Gambar:Billy goat.jpg|thumb|Wedhus jantan diwasa]] |
[[Gambar:Billy goat.jpg|thumb|Wedhus jantan diwasa]] |
||
''' |
'''Wêdhus'''|'''Wèdus''' (''Capra aegagrus hircus'') iku sub[[spesies]] saka wêdhus alasan (liar) ingkang jalaran alami kasêbar ing [[Asia Kidul-kulon]] (dhaérah "Bulan sabit yang subur" lan Turki) lan [[Eropah]].<ref name="internet1"/> Wêdhus minangka [[kéwan]] [[ruminansia|memamah biak]] kang ukurané sêdhêng.<ref name="internet1"/> Wêdhus liar [[lanang]] utawa [[wadon]] nduwèni sungu sêpasang, nanging sungu ing wèdhus lanang|[[lanang] luwih gêdhé.<ref name="internet1"/> Umumé, wêdhus nduwèni [[jénggot]], [[bathuk]] [[cêmbung]], [[buntut]] rada munggah, lan akèh-akèhé nduwèni [[wulu]] kasar. <ref name="internet1">{{id}}[http://www.perniagaanmalaysia.com/xxxxxxx/RP_Kambing.pdf perniagaanmalaysia.com](dipunundhuh tanggal 24 Mei 2011)</ref> |
||
== Jinis== |
== Jinis== |
||
=== |
=== Wêdhus kacang === |
||
Wêdhus kacang yaiku wêdhus saka [[ras]] unggulan kang sêpisanan dikembangaké ing [[Indonésia]].<ref name="internet1"/> Wêdhus jinis iki awaké cilik.<ref name="internet1"/> Dhuwuré ''gumba'' utawa [[jenggot]] ing wêdhus lanang kurang luwih [[60]] [[cm]] nganti [[65]] [[cm]], ananging yèn wêdhus wédok mung [[56]] cm.<ref name="internet1"/> Boboté wêdhus lanang bisa nganti [[25]] [[kilogram]], ananging wêdhus wédok mung [[20]] kg.<ref name="internet1"/> Wêdhus iki [[kuping]]é têgak, wuluné lurus lan cêkak.<ref name="internet1"/> Wêdhus lanang lan wêdhus wédok padha-padha nduwé [[sungu]] kang cacahé [[loro]].<ref name="internet1"/> |
|||
=== |
=== Wêdhus Étawa === |
||
Wêdhus [[Étawa]] kalêbu wêdhus kang asalé saka [[India]] kang diarani wêdhus [[Jamnapari]].<ref name="internet1"/> Awaké gêdhé, dhuwuré gumba nganti [[90]] cm nganti tekan [[127]] cm ing wedhus [[lanang]], ananging wedhus wedok mung [[92]] cm.<ref name="internet1"/> Boboté wedhus lanang nganti [[91]] [[kilogram]], lan wedhus wedok [[63]] kilogram.<ref name="internet1"/> |
|||
Wedhus iki nduwéni [[kuping]] dawa lan madhep mengisor.<ref name="internet1"/> [[Bathuk]] lan [[irung]]é nduwéni bentuk [[cembung]].<ref name="internet1"/> Wedhus lanang apadéné wedhus wédok nduwéni sungu kang cekak.<ref name="internet1"/> Wedhus jinis iki bisa ngasilaké [[susu]] nganti telung [[liter]] saben [[dina]].<ref name="internet1"/> Keturunan silangan utawa [[hibrida]] wedhus etawa lan wedhus lokal diarani wedhus peranakan etawa utawa PE. Wedhus [[PE]] ukurané méh padha karo wedhus étawa ananging luwih bisa [[adaptasi]] ing lingkungan lokal Indonésia.<ref name="internet1"/> |
Wedhus iki nduwéni [[kuping]] dawa lan madhep mengisor.<ref name="internet1"/> [[Bathuk]] lan [[irung]]é nduwéni bentuk [[cembung]].<ref name="internet1"/> Wedhus lanang apadéné wedhus wédok nduwéni sungu kang cekak.<ref name="internet1"/> Wedhus jinis iki bisa ngasilaké [[susu]] nganti telung [[liter]] saben [[dina]].<ref name="internet1"/> Keturunan silangan utawa [[hibrida]] wedhus etawa lan wedhus lokal diarani wedhus peranakan etawa utawa PE. Wedhus [[PE]] ukurané méh padha karo wedhus étawa ananging luwih bisa [[adaptasi]] ing lingkungan lokal Indonésia.<ref name="internet1"/> |
||
Salah sijiné [[kunci]] suksés saka ''peternakan'' wedhus étawa yaiku kabisan kanggo ngawinaké wedhus ing wayah kang pas saéngga asilé bakal cepet ntuk anakan utawa kang diarani ''cempé''.<ref name="internet2">{{id}}[http://www.etawajaya.com/ etawajaya.com](dipunundhuh tanggal 24 Mei 2011)</ref>Wedhus étawa betina wis bisa dikawinake nalika umure [[6]] [[sasi]].<ref name="internet2"/> |
Salah sijiné [[kunci]] suksés saka ''peternakan'' wedhus étawa yaiku kabisan kanggo ngawinaké wedhus ing wayah kang pas saéngga asilé bakal cepet ntuk anakan utawa kang diarani ''cempé''.<ref name="internet2">{{id}}[http://www.etawajaya.com/ etawajaya.com](dipunundhuh tanggal 24 Mei 2011)</ref>Wedhus étawa betina wis bisa dikawinake nalika umure [[6]] [[sasi]].<ref name="internet2"/> |
||
Révisi kala 21 Sèptèmber 2012 14.02
| Wêdhus | |
|---|---|
| |
Cumbon
| |
| Klasifikasi ngèlmiah | |
| Karajan: | Animalia |
| Filum: | Chordata |
| Klas: | Mammalia |
| Ordho: | Artiodactyla |
| Famili: | Bovidae |
| Subfamili: | Caprinae |
| Génus: | Capra |
| Spésies: | C. aegagrus |
| Subspésies: | C. a. hircus |
| Trinomial name | |
| Capra aegagrus hircus (Linnaeus, 1758) | |
Wêdhus|Wèdus (Capra aegagrus hircus) iku subspesies saka wêdhus alasan (liar) ingkang jalaran alami kasêbar ing Asia Kidul-kulon (dhaérah "Bulan sabit yang subur" lan Turki) lan Eropah.[1] Wêdhus minangka kéwan memamah biak kang ukurané sêdhêng.[1] Wêdhus liar lanang utawa wadon nduwèni sungu sêpasang, nanging sungu ing wèdhus lanang|[[lanang] luwih gêdhé.[1] Umumé, wêdhus nduwèni jénggot, bathuk cêmbung, buntut rada munggah, lan akèh-akèhé nduwèni wulu kasar. [1]
Jinis
Wêdhus kacang
Wêdhus kacang yaiku wêdhus saka ras unggulan kang sêpisanan dikembangaké ing Indonésia.[1] Wêdhus jinis iki awaké cilik.[1] Dhuwuré gumba utawa jenggot ing wêdhus lanang kurang luwih 60 cm nganti 65 cm, ananging yèn wêdhus wédok mung 56 cm.[1] Boboté wêdhus lanang bisa nganti 25 kilogram, ananging wêdhus wédok mung 20 kg.[1] Wêdhus iki kupingé têgak, wuluné lurus lan cêkak.[1] Wêdhus lanang lan wêdhus wédok padha-padha nduwé sungu kang cacahé loro.[1]
Wêdhus Étawa
Wêdhus Étawa kalêbu wêdhus kang asalé saka India kang diarani wêdhus Jamnapari.[1] Awaké gêdhé, dhuwuré gumba nganti 90 cm nganti tekan 127 cm ing wedhus lanang, ananging wedhus wedok mung 92 cm.[1] Boboté wedhus lanang nganti 91 kilogram, lan wedhus wedok 63 kilogram.[1] Wedhus iki nduwéni kuping dawa lan madhep mengisor.[1] Bathuk lan irungé nduwéni bentuk cembung.[1] Wedhus lanang apadéné wedhus wédok nduwéni sungu kang cekak.[1] Wedhus jinis iki bisa ngasilaké susu nganti telung liter saben dina.[1] Keturunan silangan utawa hibrida wedhus etawa lan wedhus lokal diarani wedhus peranakan etawa utawa PE. Wedhus PE ukurané méh padha karo wedhus étawa ananging luwih bisa adaptasi ing lingkungan lokal Indonésia.[1] Salah sijiné kunci suksés saka peternakan wedhus étawa yaiku kabisan kanggo ngawinaké wedhus ing wayah kang pas saéngga asilé bakal cepet ntuk anakan utawa kang diarani cempé.[2]Wedhus étawa betina wis bisa dikawinake nalika umure 6 sasi.[2]
Wedhus Jawarandu
Wedhus Jawarandu yaiku wedhus asil persilangan antarané wedhus Étawa karo wedhus kacang.[1] Wedhus iki nduwéni ciri separo mirip wedhus wtawa lan separo mirip wedhus kacang.[1] Wedhus Jawarandu bisa ngasilaké susu kang akéhé 1,5 liter saben dina.[1]
Wedhus Saenen
Wedhus Saenen yaiku wedhus kang asalé saka Saenen, Swiss.[1] Wedhus jantan lan betina saka jinis iki leloroné ora nduwé sungu.[1] Wuluné awerna putih utawa krem pucet.[1] Irung lan kupingé wedhus Saenen nduwéni werna belang ireng.[1] Bathuké amba, nanging kupingé nduwéni ukuran kang ora patiya gedhe lan ora patiya cilik, kupingé nduwéni bentuk tegak mendhuwur.[1] Wedhus iki kalebu jinis wedhus kang bisa ngasilaké susu.[1]
Wedhus Kacukan
Wedhus kacukan yaiku wedhus asil saka perkawinan wedhus kacang lan baka-baka saka luar negeri kayata Anglo Nubian, Jamnapari lan uga kacukan karo baka-baka kang bisa ngasilaké susu kayata Saanen,Toggenburg lan British Alpine.[3] Wedhus kang biyasané ana ing kampung-kampung yaiku wedhus kacukan.[3] Rupané wedhus iki mirip kaya induké, lan boboté kurang-luwih 23 nganti 35 kg yèn umuré wis setaun.[3] Wedhus kacukan kang déwasa uga nduweni bobot kang luwih tinimbang wedhus kacang.[3] Nalika lahir boboté kurang luwih 2 kg nganti 2,5 kg saben wedhus.[3]
Wedhus Boer
Wedhus boer kalebu wedhus pedaging kang paling moncèr ing Indonésia.[4] Wedhus jinis iki cepet banget gedhé lan nduwéni kualitas kang apik.[4] Saliyané iku wedhus Boer uga nduwéni daging kang rendah kolésterol, ora gampang kaserang penyakit, lan gampang anggoné adaptasi ing iklim lan sistem pemeliharaan.[4]
Wedhus Boer asalé saka [Afrika Selatan]].[5] Tembung Boer tegesé petani.[5] Wedhus boer kalebu wedhus pedaging kang cepet banget gedhé.[5] Boboté wedhus bisa nganti 35-45 kg nalika umuré lima nganti enem sasi.[5] Daging wedhus boer luwih akeh tinimbang wedhus lokal.[5] Dagingé kurang luwih nganti 40%-50% saka bobot awaké.[5]
Wedhus boer gampang dikenali, ciriné yaiku awaké dawa, amba, wuluné putih, sikilé cendhak, irungé cembung, kupingé dawa lan nggantung.[5] Sirahé wernané coklat rada abang utawa coklat enom, ana uga kang coklat tuwa.[5] Ana uga wedhus boer kang nduwéni garis putih mengisor ing rainé.[5] Kulité wernané coklat, iki kang bisa njaga saka kanker kulit kang disebabaké saka cahya srengéngé.[5] Wedhus boer senengané ndhédhé ing wayah awan.[5]
Saliyane kuwi, uga ana jinis kewan liya kang diarani wedhus gembel kang saemper karo wedhus.
Daging
Saka peternakan wedhus kang dijupuk asilé yaiku daging wedhus, daging wedhus biyasané di dol kiloan ing pasar.[6] Daging wedhus bisa diolah dadi masakan.[6] Masakan kang nganggo bahan dhasar daging wedhus yaiku, semur, satè wedhus, empal, sega pindhang, sega gandhul lan akéh manéh liyané.[7]
Kanggo wong kang lara sroke lan hiperténsi utawa darah tinggi, kudu-ati-ati yèn mangan daging wedhus.[6] Daging wedhus ngandhut kadar lemak kang akéh. Mulané yèn kakèyan mangan daging wedhus bakal nganggu kaséhatan.[6] Yén kepengin mangan daging wedhus ananging tetep bisa njaga kaséhatan carané kudu milih daging wedhus saka wedhus kang wis dewasa.[6] Aja masak olahan saka daging wedhus kanthi rasa kang asin lan kentel.[6] Saliyané iku bisa ngombinaséké olahan daging wedhus karo sayuran, woh-wohan lan banyu putih kang cukup.[6]
delengen uga
Cathetan suku
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa (ing basa Indonésia)perniagaanmalaysia.com(dipunundhuh tanggal 24 Mei 2011)
- ↑ a b (ing basa Indonésia)etawajaya.com(dipunundhuh tanggal 24 Mei 2011)
- ↑ a b c d e (ing basa Indonésia)agribdc.gov.my(dipunundhuh tanggal 24 Mei 2011)
- ↑ a b c (ing basa Indonésia)sabah.gov.my(dipunundhuh tanggal 24 Mei 2011)
- ↑ a b c d e f g h i j k (ing basa Indonésia)indonesiaboergoat.com(dipunundhuh tanggal 24 Mei 2011)
- ↑ a b c d e f g (ing basa Indonésia)kesehatan.liputan6.com(dipunundhuh tanggal 24 Mei 2011)
- ↑ (ing basa Indonésia)resep-masakan.net(dipunundhuh tanggal 24 Mei 2011)
 |
Wikimedia Commons duwé médhia ngenani Capra aegagrus hircus. |
 |
Wikispecies duwé tetélan sing gegayutan: Capra aegagrus hircus |