Kali Sindu: Béda antara owahan

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Konten dihapus Konten ditambahkan
ZéroBot (parembugan | pasumbang)
c r2.7.1) (bot Menambah: my:အိန္ဒုမြစ်
c r2.7.1) (bot Menambah: hy:Ինդոս Membuang: gu:સિંધૂ
Larik 254: Larik 254:
[[ga:An Iondúis]]
[[ga:An Iondúis]]
[[gl:Río Indo]]
[[gl:Río Indo]]
[[gu:સિંધૂ]]
[[he:אינדוס]]
[[he:אינדוס]]
[[hi:सिन्धु नदी]]
[[hi:सिन्धु नदी]]
Larik 260: Larik 259:
[[hr:Ind]]
[[hr:Ind]]
[[hu:Indus]]
[[hu:Indus]]
[[hy:Ինդոս]]
[[id:Sungai Indus]]
[[id:Sungai Indus]]
[[is:Indusfljót]]
[[is:Indusfljót]]

Révisi kala 28 Dhésèmber 2011 12.18

Sindu
Sindh, Sindhu, Hindu, Abasin, Sengge Chu, Yìndù
Gambar Satelit Kali Sindu.
Countries China, India, Pakistan
States Kashmir, Punjab, Sindh
Source Confluence of the Sengge and Gar rivers
 - location Tibetan Plateau, Tibet, China
Mouth Sapta Sindhu
 - location Sindh, Pakistan
 - elevation 0 m (0 ft)
Length 3,200 km (2,000 mi) approx.
Basin 1,165,000 km2 (450,000 sq mi) approx.
Discharge for Arabian Sea
 - average Cithakan:Geobox2 unit/discharge approx.

Kali Sindu {Urdu: سندھ Sindh; Sindhi: سنڌو Sindhu; Punjabi (Shahmukhi: سندھ, Gurmukhi: ਸਿੰਧੂ) Sindhu; Hindi and Sanskrit: सिन्धु Sindhu; Persian: Hinduحندو ; Pashto: Abasin ّآباسن"Bapaké Kali-kali"; Tibetan: Sengge Chu "Kali Singa"; Chinese: 印度 Yìndù; Greek: Ινδός Indos} kuwi sawijining kali kang paling dawa lan wigati ing Pakistan. Kali iki minangka kang paling dawa lan nomer telu paling gedhé ing babagan iliné banyu saben taun, ing anak bawana India (Indian subcontinent). Wong Iggris biasa njenengaké 'India' kanggo kabèh anak bawana, adhedhasar sebutan kali iki. Asal sumber kali iki ing dhataran Tibetan ing sacedhaké Tlaga Mansarovar. Kali Indus mili ngliwati distrik Ladakh ing Jammu & Kashmir lan laladan lor Pakistan, mili terus sabanjuré mangidul tumuju menyang Segara Arabia cedhak kutha pelabuhan Karachi. Dawané kali watara 3,180 kilometer (1,976 mil). Dhaérah kang digaringaké déning kali iki jembaré luwih saka 1,165,000 km2 (450,000 mil2). Ilèn banyu rata-rata watara 207 km3.

Miwiti saka panggonan kang dhuwur ing donya kanthi lèlèhan ès (glaciers), kali iki mènèhi warna tumrap ékosistem kang arupa alas kanthi hawa kang sedhengan, dhataran lan laladan kang gersang. Bebarengan karo kali Chenab, Ravi, Sutlej, Jhelum, Beas lan kali mati Sarasvati, kali Sindu maujud dadi delta Sapta Sindhu ("Kali Pitu") ing provinsi Sindh ing Pakistan. Kali iki nduwèni 20 anak kali utama.

Kali Sindu nyadiakaké sumber wigati banyu tumrap ekonomi Pakistan - utamané lumbung pangan {breadbasket) yakuwi provinsi Punjab, kang dadi sumber wigati produk tetanèn ing Pakistan, lan Sindh. Tembung "Punjab" kuwi kombinasi saka tembung basa Persia 'panj' (پنج) lima, lan 'āb' (آب) banyu, kang sacara harfiah dadi Lemah utawa tlatah limang kali. Lima kali kang dadi jenengé Punjab mau yakuwi, kali Beas, Jhelum, Chenab, Ravi lan Sutlej. Kali iki uga ndhukung anané indhustri-industri gedhé lan cepakan banyu ngombé (potable water) ing Pakistan. Sumber utama banyu Kali Sindu yakuwi dumunung ing Tibet; miwiti saka patemon antarané Kali Sengge lan Kali Gar kang mili saka pagunungan Nganglong Kangri lan Gangdise Shan. Sabanjuré Kali Sindu mili tumuju lor-kulon ngliwati Ladakh-Baltistan menyang Gilgit, ing kidulé pagunungan Karakoram. Jeram-jeram Shyok, Shigar lan Gilgit nggawa lèlèhan banyu ès menyang kali utama. Kali iki mbaka sethithik ménggok mangidul, metu saka pebukitan antarané Peshawar lan Rawalpindi. Kali Sindu ngliwati jurang-jurang kang gedhé banget, watara 4,500-5,200 meter (15,000-17,000 feet) jeroné, cedhak pagunungan Nanga Parbat. Sabanjuré mili alon-alon ngliwati Hazara, lan digawé bendungan ing Wadhuk Tarbela. Kali Kabul nggabung marang kali iki ing cedhak Attock. Sisa rute kali iki menyang segara yakuwi ngliwati dhataran ing tlatah Punjab lan Sind, lan iliné dadi alon-alon lan ménggak-mènggok. Kali iki nggabung karo Kali Panjnad ing Mithankot. Sawisé titik patemon kuwi, kali iki, sawijining wektu diarani Kali Satnad (sat = pitu, nadi = kali), awit kali mau saiki nggawa banyu saka Kali Kabul, Kali Sindu lan lima kali ing Punjab. Ngliwati Jamshoro, kali iki mungkasi ilèné ing sawijining delta gedhé ing sisih wétané Thatta.

Kali Sindu kuwi salah siji saka sethithik kali ing donya kang duwé arus pasang surut ombak (tidal bore). Sistem Kali Indus kuwi olèh sumber banyu saka salju lan lèlèhan ès (glacier) saka Karakoram, Hindu Kush lan pagunungan Himalaya ing Tibet, Kashmir lan Pakistan sisih lor. Ilèné kali uga ditentokaké déning mangsa - kurang banget banyuné jroning mangsa anyep winter, nanging banjir ing mangsa ketiga (monsoon), yakuwi saka sasi Juli nganti September. Uga ana bukti yèn tansah nggèsèr ilèné wiwit jaman prasajarah - yakuwi ménggok mangulon saka arah tumuju menyang Rann of Kutch.

Sajarah

Posisi Kali Sindhu ing Vedic India.
Barkas:Indus sites.png
Situs arkeologi Lembah Indus.

Situs Paleolithic wis ditemokaké ing Pothohar, kanthi piranti saka watu Budaya Soan. Ing Gandhara kuna, bukti anané manungsa guwa watara 15,000 taun kapungkur ditemokaké ing Mardan. Kutha utama ing Peradaban Lembah Indus, kaya Harappa lan Mohenjo-daro, wis ana wiwit 3300 SM, lan makili tlatah kang dipanggoni akèh manungsa ing jaman kuna. Tlatah Peradaban Lembah Indus gumelar saka Balochistan tekanGujarat, kanthi mandhuwur tekan darcon(?) saka wétané Kali Jhelum nganti Rupar ing laladan Sutlej bagéan ndhuwur. Papan pedunungan ing pinggir panté gumelar wiwit saka Sutkagan Dor ing tapel wates karo negara Iran nganti tekan Lothal ing Gujarat. Ana sawijining panggonan Indus sapinggiring Kali Oxus ing Shortughai ( Afghanistan lor) (Kenoyer 1998:96), lan panggonan Indus Alamgirpur ing Kali Hindon dumunung mung 28 km saka kutha Delhi (S.P. Gupta 1995:183). Nganti dina iki, luwih saka 1,052 kutha lan papan pedunungan wis ditemokaké, utamané ing laladan Kali Ghaggar-Hakra lan anak-anak kaliné. Ing antara papan pedunungan mau klebu kutha-kutha Harappa lan Mohenjo-daro, uga Lothal, Dholavira, Ganeriwala, lan Rakhigarhi. Amung 90-96 saka 800-an luwih panggonan Lembah Indus kang dimangertèni sing kasil ditemokaké ing sadawaning Kali Sindu lan anak-anak kaliné. Kali Sutlej, kang saiki minangka anak kali saka Kali Sindu, ing jaman "Harappan" mili menyang Kali Ghaggar-Hakra, ing dhaérah ilèn kang luwih akèh panggonan Harappan tinimbang kang ana ing sadawané Kali Sindu (S.P. Gupta 1995: 183).

Geografi

Patemon Kali Sindu lan Kali Zanskar, Ladakh, Kashmir.

Anak kali (Tributary)

Geologi

Kali Sindu ngisi dhasar muara (submarine fan) kang dumunung ing Segara Arabia, kang dadi endhapan lumpur nomer loro paling gedhé ing donya, watara 5 yuta km3 material kang dilorod saka tlatah pagunungan. Studi bab endhapan ing kali nuduhaké yèn gunung-gunung Karakoram ing Pakistan lor minangka sumber utama material endhapan, lan pagunungan Himalaya nomer panyumbang loro, akèh-akèhé liwat ilèn kali-kali ing Punjab (yakuwi, Ravi, Jhelum, Chenab lan Sutlej). Analisis sedimèn saka Segara Arabia déning ahli geologi segara Peter Clift lan Jerzy Blusztajn nuduhaké yèn sadurungé limang yuta taun kapungkur Kali Sindu ora kahubung karo Kali-kali Punjab kang mili mangétan tumuju menyang Kali Gangga. Naskah sadurungé, uga déning Peter Clift, nuduhaké yèn wedhi lan uyah saka Tibet kulon tekan Segara Arabia wiwit 45 yuta taun kapungkur, nuduhaké ananing Kali Sidu kuna wektu kuwi.

Referensi

  • Dhomain publik Artikel iki ngamot tèks saka sawijining babaran kang sapréné ana ing dhomain publikChisholm, Hugh, èd. (1911). Encyclopædia Britannica (ing basa Inggris) (édhisi ka-11). Cambridge University Press. {{cite encyclopedia}}: Missing or empty |title= (pitulung)
  • World Atlas, Millennium Edition, pg 265.
  • Jean Fairley, "The Lion River", Karachi, 1978
  • dominique Perkins.com 176


Delengen uga

Pranala njaba