Jagat Anyar: Béda antara owahan

Konten dihapus Konten ditambahkan

Salarik

Révisi kala 18 Fèbruari 2011 15.10

Frontispiece saka Peter Martyr d'Anghiera's *De orbe novo* ("Ing Donya Anyar").

Donya Anyar iku salah siji tembung sing dipigunakaké kanggo ngrujuk marang bawana Amérika. Nalika tembung sing kaping pisan muncul ing abad kaping-15 iki dipigunakaké, bawana Amérika arupa sawijining panggonan anyar lan asing kanggo wong Eropah, sing sadurungé nganggep yèn donya mung kapérang saka Eropah, Asia, lan Afrika (diarani uga kanthi jeneng Donya Lawas). Istilah "Donya Anyar" béda karo "Donya Modhèrn"; "Donya Modhèrn" ngrujuk marang sawijining mangsa sajarah, dudu sawijining papan.

Christopher Columbus bali menyang Eropah nalika taun 1493 saka lelaku pisanané menyang bawana Amérika lan tanggal 1 November ing taun sing padha Peter Martyr d'Anghiera nyebut Columbus jroning sawijining layang minangka panemu saka "Donya Anyar" (novi orbis).).^[1] Setaun sabanjuré ing layang sing liya, kanggo kaping loroné tembung "Donya Anyar" (orbo novo) dipigunakaké kanggo ngrujuk marang bawana Amérika.^[2] Lan nalika taun 1516 Martyr nerbitaké sawijining karya sing judhulé diwènèhi awalan De orbe novo ("Donya Anyar").

Tembung iki uga dipigunakaké déning Giovanni da Verrazzano nalika taun 1524 minangka cathetan lelakuné ing taun sing padha liwat pesisir sing saiki ana ing wilayah Amérika Sarékat lan Kanada.^[3]

"Donya Anyar" jroning kontèks sajarah bisa dipigunakaké kanggo ngomongaké perkara-perkara sing magepokan karo petualangan Christopher Columbus, panelukan Yukatan déning Spanyol, lan liya-liyané. Sauntara jroning kontèks biologi, tembung "Donya Anyar" lan "Donya Lawas" dipigunakaké kanggo nglompokaké spesies (contoné: Munyuk Donya Lawas).

Interpretasi liya saka tembung iki yaiku yèn "Donya Anyar" iku "anyar" jroning kabèh kontèks sing magepokan karo manungsa; sacara manungsa wis ngrembaka lan urip luwih suwé ing Donya Lawas adoh sadurungé bawana Amérika dipanggoni manungsa; dadi, bisa ditélakaké yèn manungsa pisanan sing tekan bawana Amérika iku sing nemokaké "Donya Anyar".

*Carte d'Amérique*, Guillaume Delisle, 1722.

Sauntara bawana Amérika asring digambaraké minangka "Donya Anyar", Australasia bisa digambaraké minangka "Donya Lawas" uga "Donya Anyar" gumantung saka apa sing dibahas, utamané jroning babagan iki yaiku Selandia Anyar, ing endi let wektu antarané tekané Columbus lan manungsa pisanan sing manggon ing kana mung let sapérangan generasi. Jroning kontèks biologi, Australasia ora bisa diarani minangka "Donya Lawas" utawa "Donya Anyar" amarga flora lan fauna sing manggon ing kana ora béda adoh karo sing ana ing Eurasia uga Amérika. Sauntara iku, anggur saka Australia lan Selandia Anyar bisa diarani minangka "anggur Donya Anyar" amarga ombènan iki nembé ngrembaka lan mlebu menyang pasaran Eropah sapérangan dhékade ing wuri iki (ngalahaké popularitas anggur Prancis lan Spanyol, utamané ing Britania Raya)

Adoh sadurungé Columbus, ing Eropah, akèh légèndha sing nyebutaké ngenani anané sawijining bawana ing ujung samodra. Upamané légèndha ngenani Irlandia Raya saka Norse utawa Hvítramannaland ("Tanah Duwèkané Kulit Putih"); "adobe of saints"; légèndha Madoc saka Welsh; lan klebu uga légèndha Atlantis sing dicetusaké déning Plato.

Pirsani uga

Réferènsi

↑ O'Gorman, Edmundo. The Invention of America. 1961. p. 84.
↑ Zerubavel, Eviatar. Terra Cognita: The Mental Discovery of America. 2003. p. 72. Citing Thacher, John B. Christopher Columbus. 1903. vol. 1. p. 62.
↑ The Written Record of the Voyage of 1524 of Giovanni da Verrazzano as recorded in a letter to Francis I, King of France, July 8th, 1524

[1] O'Gorman, Edmundo. The Invention of America. 1961. p. 84.

[2] Zerubavel, Eviatar. Terra Cognita: The Mental Discovery of America. 2003. p. 72. Citing Thacher, John B. Christopher Columbus. 1903. vol. 1. p. 62.

[3] The Written Record of the Voyage of 1524 of Giovanni da Verrazzano as recorded in a letter to Francis I, King of France, July 8th, 1524

[1]

[2]

[3]

@@ Larik 12: / Larik 12: @@
 <!--{{cquote|<center>''Penemuan Benua Amerika{{br}} lebih dari sekedar proses{{br}} ilmiah; dan menjadi romansa —ketimbang{{br}} spekulasi dan mimpi tentang{{br}} keberadaan sebuah pulau emas{{br}} di ujung laut barat yang semula{{br}} mendorong manusia{{br}} untuk berlayar ke sana''.</center>
 <small><center>[[Lewis Spence]], 1913</center></small>}}
-[[Berkas:CartedAmerique.jpeg|thumb|right|257px|''Carte d'Amérique'', [[Guillaume Delisle]], 1722.]]
-Sementara Benua Amerika selalu digambarkan sebagai "Dunia Baru", [[Australasia]] dapat digambarkan sebagai "Dunia Lama" sekaligus "Dunia Baru" tergantung dari apa yang dibahas, terutama dalam hal ini adalah [[Selandia Baru]], [[dimana]] jarak waktu antara kedatangan Columbus dan manusia pertama yang tinggal di sana hanya selisih beberapa generasi. Dalam konteks biologi, Australasia tidak dapat disebut sebagai "Dunia Lama" ataupun "Dunia Baru" karena [[flora]] dan [[fauna]] yang tinggal di sana tak jauh berbeda dengan yang ada di [[Eurasia]] maupun Amerika. Sementara itu, [[anggur (minuman)|anggur]] dari Australia dan New Zealand dapat disebut sebagai "anggur Dunia Baru" karena minuman ini baru berkembang dan masuk ke pasaran Eropa beberapa dekade belakangan ini (mengalahkan popularitas anggur [[Perancis]] dan [[Spanyol]], terutama di [[Britania Raya]])
+-->[[Gambar:CartedAmerique.jpeg|thumb|right|257px|''Carte d'Amérique'', [[Guillaume Delisle]], 1722.]]
-Jauh sebelum Columbus, di Eropa, banyak legenda yang menyebutkan tentang keberadaan sebuah benua di ujung samudera. Misalnya legenda tentang [[Irlandia Raya]] dari Norse atau ''Hvítramannaland'' ("Tanah Milik Kulit Putih"); "adobe of saints"; legenda [[Madoc]] dari Welsh; dan termasuk juga legenda [[Atlantis]] yang dicetuskan oleh Plato.-->
+Sauntara bawana Amérika asring digambaraké minangka "Donya Anyar", [[Australasia]] bisa digambaraké minangka "Donya Lawas" uga "Donya Anyar" gumantung saka apa sing dibahas, utamané jroning babagan iki yaiku [[Selandia Anyar]], ing endi let wektu antarané tekané Columbus lan manungsa pisanan sing manggon ing kana mung let sapérangan generasi. Jroning kontèks biologi, Australasia ora bisa diarani minangka "Donya Lawas" utawa "Donya Anyar" amarga [[flora]] lan [[fauna]] sing manggon ing kana ora béda adoh karo sing ana ing [[Eurasia]] uga Amérika. Sauntara iku, [[anggur (minuman)|anggur]] saka Australia lan Selandia Anyar bisa diarani minangka "anggur Donya Anyar" amarga ombènan iki nembé ngrembaka lan mlebu menyang pasaran Eropah sapérangan dhékade ing wuri iki (ngalahaké popularitas anggur [[Prancis]] lan [[Spanyol]], utamané ing [[Britania Raya]])
+Adoh sadurungé Columbus, ing Eropah, akèh légèndha sing nyebutaké ngenani anané sawijining bawana ing ujung samodra. Upamané légèndha ngenani [[Irlandia Raya]] saka Norse utawa ''Hvítramannaland'' ("Tanah Duwèkané Kulit Putih"); "adobe of saints"; légèndha [[Madoc]] saka Welsh; lan klebu uga légèndha [[Atlantis]] sing dicetusaké déning Plato.
 == Pirsani uga ==