Uwuh

Sampah menumpuk di Jl. Pasteur, Bandung, Mei 2006

Larahan utawa uwuh (Basa Indonésia: sampah, Basa Sundha: runtah), iku barang sisa kang wis ora dikarepaké manèh utawi barang sing sengaja utawa ora sengaja dibuang sumberé saka prosès manungsa lan alam semèsta, sing durung ana aji sing migunani.

Jinis larahan

Miturut sumber

Werna-werna larahan miturut sumberé, ana 6:

• Larahan Alam
• Larahan Manungsa
• Larahan Konsumsi
• Larahan Industri (limbah)
• Larahan Tambang

Miturut sipaté

Larahan miturut sifate ana 2 cacahé:

• Larahan Organik yaiku larahan sing iso ajur (terurai)
• Larahan Anorganik larahan sing ora iso ajur

Miturut wujud

Larahan miturut wujudé Larahan yaiku barang sing padet utawa encer sing wis ora digunakake maneh lan bebucale manungsa, kewan,pipis lan larahan èncèr bisa uga awujud larahan rumah tangga.

• Larahan pawon
• Larahan kebon
• Larahan Plastik
• Metal
• Kaca

Miturut bahan

Miturut bahane Larahan iku di kelompokake dadi larahan organik lan anorganik

• Larahan organik yaiku larahan sing asale saka barang ana kandungan unsure bahan organik, koyoto sisa-sisa janganan (sayuran), kewan, deluwang, petilan-petilan kayu saka piranti rumah tangga, petilan-petilan kayu, suket lan sak panunggalipun.Sejatine proses pangolahe larahan ora winates diayahi dening pabrik utawa perusahaan gedhe. Para warga lumrah uga bisa ngayahi/nglakoni dewe.Umpamane larahan organik sisa-sisa rumah tangga saka sisane para ibu mangsak saka janganan (sayuran) apa dhene gegodhongan bisa dirajang-rajang kanggo campuran pakan ingon-ingon bangsane pitik, bebek, menthok, lan banyak, utawa dipakakake raja kaya
• Larahan anorganik yaiku larahan sing ora iso ajur/lebur karo lemah lan iso ngrusak kasuburane lamah utawa nuwuhake polusi koyoto botol plastik, tilas ban mobil, rongsokan omplong, tong, gabus lan sakpiturute.Larahan anorganik ora iso lebur lemah.

Cara ngolah larahan

• Larahan organik tumprape larahan sayuran, kayu lan gegodhongan, iso di budidayake digawe rabuk kompos sing diarani uga pupuk organik. Carane larahan dirajang-rajang banjur diwadhai ember utawa talam banjur diingoni salah sawijinw jenis cacing sing gelis anggone mangan cacahan utawa obat sing iso leburake marang larahan, saenggo iso dadi kompos. Marang tanduran rabuk kompos iki luwih unggul dibangdingake pupuk kimia, ramah karo lingkungan sakubenge lan dol-dolane kompos iki luwih payu tinimbang kompos saka tlethong amarga njijiki

• Larahan anorganik tumprape botol plastik, tilas ban, rongsokan omplong, tong, gabus. Ora iso diolah manungsa kajaba karo mesin olah sing canggih, nanging ana carane ngolah yaiku digawe utawa di manfaate kanggo dolan-dolanan anak-anak, prayata dolanan iku ora mung digawe saka bahan sing anyar lan iso mingunake barang bekas lan digathuk-gathukake saka gabus, plastik, seng kerdus lan liya-liyane.Dolanan sing kaya mengkono kalebu aslie olahan larahan anorganik.Thulada larahan anorganik sing diolah uga kaya dene tilase ban mobil dienggo pot tanduran lan bak sampah/adah larahan. Bakune sing diarani ngolah larahan anorganik sing kaya mengkono iku dijupuk mumpangate kanthi cara langsung lan ora nganggo diolah ing mesin utawa nganggo bahan kimia.

Kagunan ngolah larahan

• Ngolah larahan saliyane nyengkuyung programing pamarentah lan njaga keresikan
• Nyengkuyung kesehatan lingkungan, sing tegese lingkungane dhewe dadi resik lan sehat
• Bisa nambahi ulu pametu kulawarga yen anggone makarya diniyati minangka pakaryan tambahan

Sumber

• [1] Pirsani uga sejarah sakaartikel asalnya. Artikel asli dibabar kanthi lisènsi GFDL v 1.2.
• Sektor-sektor sing ngasilaké larahan ing negara-negara EEA 1992-1997, European Environmental Agency, 2005/01/05 ing URI ybs.

Pranala jaba

• (ing basa Indonésia) Jala-sampah
• (ing basa Indonésia) "Mengelola Sampah, Mengelola Gaya Hidup", WALHI
• (ing basa Indonésia) blog tentang sampah Bandung
• (ing basa Indonésia) Pernik-pernik Sampah, Blog Sampah