Kasultanan Mataram: Béda antara owahan

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Konten dihapus Konten ditambahkan
Ganyong (parembugan | pasumbang)
Tenger: Besutan punsèl Besutan aplikasi punsèl Besutan aplikasi Android
Ganyong (parembugan | pasumbang)
→‎Raja-raja: Pranala ditambahaké
Tenger: Besutan punsèl Besutan aplikasi punsèl Besutan aplikasi Android
Larik 38: Larik 38:
==Wiwitan anane Mataram==
==Wiwitan anane Mataram==
[[Jaka Tingkir]], [[Ki Ageng Pamanahan]], [[Sutawijaya]], [[Ki Penjawi]] diutus sultan Pajang kanggo mbedhah Kadipaten Jipang lan kasil nyidra [[Arya Penangsang]]. Ki Ageng Pamanahan banjur diparingi bebungah rupa alas ing Mentaok (saiki cedhak [[Kuthagedhé, Kutha Ngayogyakarta|Kutha Gedhe]], Ngayogyakarta). Laladan alas iki dibabat Ki Ageng Pamanahan lan banjur dhedhekah nèng kono. Papan anyar mau banjur ramé lan reja, dijenengi Mataram. Taun 1575 Ki Ageng Pamanahan séda, putrané ya iku [[Sutawijaya]] diréwangi [[Ki Juru Mertani]] kasil mbangun negara cilik mau dadi kuwat senajan isih klebu ing kukupan Kasultanan Pajang. Wiwit nglurahi Mataram, Sutawijaya wis wiwit ngatonake gelagat bakal mbaléla menyang Pajang kanthi ora tau séba marang sultan. Taun 1582 akhire kedadeyan perang antara Pajang lawan Mataram, panguasa Pajang wektu iku ya iku [[Arya Pangiri]]. Sutawijaya kang dibantu [[Pangeran Benawa|Pangéran Benawa]] kasil nelukaké lan malah banjur ngukup Pajang lan jajahane. Isiné kadhaton dipindhah menyang Mataram lan Sutawijaya jumeneng nata kang kapisan Mataram nganti taun 1601. Sutawijaya jejuluk [[Panembahan Senapati|Panembahan Sénapati]].
[[Jaka Tingkir]], [[Ki Ageng Pamanahan]], [[Sutawijaya]], [[Ki Penjawi]] diutus sultan Pajang kanggo mbedhah Kadipaten Jipang lan kasil nyidra [[Arya Penangsang]]. Ki Ageng Pamanahan banjur diparingi bebungah rupa alas ing Mentaok (saiki cedhak [[Kuthagedhé, Kutha Ngayogyakarta|Kutha Gedhe]], Ngayogyakarta). Laladan alas iki dibabat Ki Ageng Pamanahan lan banjur dhedhekah nèng kono. Papan anyar mau banjur ramé lan reja, dijenengi Mataram. Taun 1575 Ki Ageng Pamanahan séda, putrané ya iku [[Sutawijaya]] diréwangi [[Ki Juru Mertani]] kasil mbangun negara cilik mau dadi kuwat senajan isih klebu ing kukupan Kasultanan Pajang. Wiwit nglurahi Mataram, Sutawijaya wis wiwit ngatonake gelagat bakal mbaléla menyang Pajang kanthi ora tau séba marang sultan. Taun 1582 akhire kedadeyan perang antara Pajang lawan Mataram, panguasa Pajang wektu iku ya iku [[Arya Pangiri]]. Sutawijaya kang dibantu [[Pangeran Benawa|Pangéran Benawa]] kasil nelukaké lan malah banjur ngukup Pajang lan jajahane. Isiné kadhaton dipindhah menyang Mataram lan Sutawijaya jumeneng nata kang kapisan Mataram nganti taun 1601. Sutawijaya jejuluk [[Panembahan Senapati|Panembahan Sénapati]].

==Legitimasi==
Wong kang jumeneng Ratu kudu bisa aweh bukti dheweke duwé hak winisudha dadi ratu. Mula pusaka saka Pajang diboyong menyang Mataram. Saliyané iku, ratu kudu duwé drajat keturunan kang luhur. Mula para ratu ing Mataram nulisaké sarasilah werna loro, yaiku sajarah pangiwa kang nyaritakaké urutan leluhur Mataram sambung karo para ratu ing Majapahit, Singasari, Kedhiri, Pandhawa lan para dewata. Déné sejarah panengen nyaritakaké urutan sarasilah leluhur Mataram sambung karo para ratu ing Demak, para wali lan sambung ing Nabi Muhammad. Sejarah pangiwa lan panengen banjur dadi siji ing Ki Ageng Pemanahan. Anane sarasilah werna loro iki kanggo nguataké legitimasi para ratu Mataram gegayutan karo tradhisi (pangiwa) lan agama (panengen).


==Raja-raja==
==Raja-raja==

Révisi kala 4 Agustus 2020 12.58

Nagari Mataram
1588–1681
Flag
Flag
Pernahé Kasultanan Mataram
Jembar wewengkon Mataram kang paling amba ing sangisoré pimpinan Sultan Agung Hanyakrakusuma (1613–1645)
Kutha krajan Kuthagedhé (1588–1613)
Karta (1613–1647)
Plèrèt (1647–1681)
Basa Jawa
Agama Islam, Kajawèn
Pamaréntahan Karajan
Sultan
 •  1588–1601 Panembahan Senapati
 •  1677–1681 Pakubuwana I
Sajarah
 •  Sédané Sultan Prabuwijaya saka Kasultanan Pajang 1588
 •  Pambrontakan Trunajaya marang Amangkurat I 28 November 1681
Sadurungé
Sawisé
Kasultanan Pajang
Kasunanan Surakarta
Kasultanan Yogyakarta

Kasultanan Mataram diadegaké déning Sutawijaya, putra Ki Ageng Pamanahan taun 1586. Sadurungé, kasultanan iki dadi pérangan kakuwasaning Kasultanan Pajang ing taun 1582, Sutawijaya wiwit misahaké laladan kakuwasané saka Pajang.

Wiwitan anane Mataram

Jaka Tingkir, Ki Ageng Pamanahan, Sutawijaya, Ki Penjawi diutus sultan Pajang kanggo mbedhah Kadipaten Jipang lan kasil nyidra Arya Penangsang. Ki Ageng Pamanahan banjur diparingi bebungah rupa alas ing Mentaok (saiki cedhak Kutha Gedhe, Ngayogyakarta). Laladan alas iki dibabat Ki Ageng Pamanahan lan banjur dhedhekah nèng kono. Papan anyar mau banjur ramé lan reja, dijenengi Mataram. Taun 1575 Ki Ageng Pamanahan séda, putrané ya iku Sutawijaya diréwangi Ki Juru Mertani kasil mbangun negara cilik mau dadi kuwat senajan isih klebu ing kukupan Kasultanan Pajang. Wiwit nglurahi Mataram, Sutawijaya wis wiwit ngatonake gelagat bakal mbaléla menyang Pajang kanthi ora tau séba marang sultan. Taun 1582 akhire kedadeyan perang antara Pajang lawan Mataram, panguasa Pajang wektu iku ya iku Arya Pangiri. Sutawijaya kang dibantu Pangéran Benawa kasil nelukaké lan malah banjur ngukup Pajang lan jajahane. Isiné kadhaton dipindhah menyang Mataram lan Sutawijaya jumeneng nata kang kapisan Mataram nganti taun 1601. Sutawijaya jejuluk Panembahan Sénapati.

Legitimasi

Wong kang jumeneng Ratu kudu bisa aweh bukti dheweke duwé hak winisudha dadi ratu. Mula pusaka saka Pajang diboyong menyang Mataram. Saliyané iku, ratu kudu duwé drajat keturunan kang luhur. Mula para ratu ing Mataram nulisaké sarasilah werna loro, yaiku sajarah pangiwa kang nyaritakaké urutan leluhur Mataram sambung karo para ratu ing Majapahit, Singasari, Kedhiri, Pandhawa lan para dewata. Déné sejarah panengen nyaritakaké urutan sarasilah leluhur Mataram sambung karo para ratu ing Demak, para wali lan sambung ing Nabi Muhammad. Sejarah pangiwa lan panengen banjur dadi siji ing Ki Ageng Pemanahan. Anane sarasilah werna loro iki kanggo nguataké legitimasi para ratu Mataram gegayutan karo tradhisi (pangiwa) lan agama (panengen).

Raja-raja

Pungkasaning Mataram

Kasultanan Mataram bubar liwat Prajanjèn Giyanti kang mecah Mataram dadi 2 ya iku Kasunanan Surakarta lan Kasultanan Ngayogyakarta.

Uga delengen

Kasultanan Pajang > Kasultanan Mataram > Kasultanan Yogyakarta lan Kasunanan Surakarta


 
Krajan ing Jawa

0-600 (Hindu-Buddha Mataram Kuna): Salakanagara | Tarumanagara | Galuh | Sundha | Kalingga
600-1500 (Hindu-Buddha): Mataram Kuna, Kahuripan, Janggala, Pangjalu, Singhasari, Majapahit, Pajajaran, Blambangan
1500-saiki (Islam): Demak, Pajang, Banten, Cirebon, Sumedang Larang, Mataram Enggal, Surakarta, Ngayogyakarta, Mangkunagaran, Pakualaman