Kasultanan Mataram

Nagari Mataram
1588–1681
Flag
Pernahé Kasultanan Mataram Jembar wewengkon Mataram kang paling amba ing sangisoré pimpinan Sultan Agung Hanyakrakusuma (1613–1645)
Kutha krajan		Kuthagedhé (1588–1613) Karta (1613–1647) Plèrèt (1647–1681)
Basa		Jawa
Agama		Islam, Kajawèn
Pamaréntahan		Karajan
Sultan
•	1588–1601	Panembahan Senapati
•	1677–1681	Pakubuwana I
Sajarah
•	Sédané Sultan Prabuwijaya saka Kasultanan Pajang	1588
•	Pambrontakan Trunajaya marang Amangkurat I	28 November 1681
Sadurungé Sawisé Kasultanan Pajang Kasunanan Surakarta Kasultanan Yogyakarta

Kasultanan Mataram diadegaké déning Sutawijaya, putra Ki Ageng Pamanahan taun 1586. Sadurungé, kasultanan iki dadi pérangan kakuwasaning Kasultanan Pajang ing taun 1582, Sutawijaya wiwit misahaké laladan kakuwasané saka Pajang.

Sajarah pangadegan

Koalisi antarané Jaka Tingkir, Ki Ageng Pamanahan, Sutawijaya, Ki Penjawi lan liyané kasil newasake Arya Penangsang (Sultan Demak taun 1546—1561). Ki Ageng Pamanahan banjur éntuk kuwasa ing laladan Mentaok (cedhak Kutha Gedhe, Ngayogyakarta). Laladan alas iki dibabad Ki Ageng Pamanahan malah kasil dibangun dadi laladan tetanèn kang subur. Taun 1575 Ki Ageng Pamanahan séda, putrané ya iku Sutawijaya nerusaké yasa Mentaok dibantu Ki Juru Mertani nganti pungkasané dadi laladan kakuwasan kang kuwat lan ngelih jeneng laladané dadi Mataram kang tetep dadi pérangan kakuwasaning Kasultanan Pajang. Taun 1582 akhire kedadeyan perang antara Pajang lawan Mataram, panguasa Pajang wektu iku ya iku Arya Pangiri. Sutawijaya kang dibantu Pangéran Benawa kasil ngasoraké lan nguwasani Pajang. Kraton Pajang dipindhah menyang Mataram lan Sutawijaya jumeneng nata kang kapisan Mataram nganti taun 1601. Sutawijaya kawastanan nata minangka Panembahan Sénapati.

Raja-raja

• Ki Gedhé Pamanahan
• Panembahan Sénapati
• Prabu Hanyakrawati
• Adipati Martaputra
• Sultan Agung
• Amangkurat I
• Amangkurat II
• Amangkurat III
• Pakubuwana I

Pungkasaning Mataram

Kasultanan Mataram bubar liwat Prajanjèn Giyanti kang mecah Mataram dadi 2 ya iku Kasunanan Surakarta lan Kasultanan Ngayogyakarta.

Uga delengen

• Pratélan Ratu Mataram Enggal

Kasultanan Pajang > Kasultanan Mataram > Kasultanan Yogyakarta lan Kasunanan Surakarta

Krajan ing Jawa
0-600 (Hindu-Buddha Mataram Kuna): Salakanagara | Tarumanagara | Galuh | Sundha | Kalingga 600-1500 (Hindu-Buddha): Mataram Kuna, Kahuripan, Janggala, Pangjalu, Singhasari, Majapahit, Pajajaran, Blambangan 1500-saiki (Islam): Demak, Pajang, Banten, Cirebon, Sumedang Larang, Mataram Enggal, Surakarta, Ngayogyakarta, Mangkunagaran, Pakualaman