Sapi: Béda antara owahan
c →Susu sapi: clean up, replaced: protein → protéin using AWB |
→Susu sapi: ganti isi, replaced: tumprap → tumrap |
||
Larik 90: | Larik 90: | ||
Ing [[Amérika Sarékat]], laladan-laladan penghasil [[susu]] ana ing kawasan urban utawa perkotaan kang akèh pandhudhuké.<ref name="internet6"/> Praja [[Amérika Sarékat]] kang ngasilaké susu kaya ta [[Wisconsin]], [[California]], [[New York]], [[Minnesota]],[[Pensylvania]], [[Michican]], [[Ohio]] lan [[Iowa]].<ref name="internet6"/> |
Ing [[Amérika Sarékat]], laladan-laladan penghasil [[susu]] ana ing kawasan urban utawa perkotaan kang akèh pandhudhuké.<ref name="internet6"/> Praja [[Amérika Sarékat]] kang ngasilaké susu kaya ta [[Wisconsin]], [[California]], [[New York]], [[Minnesota]],[[Pensylvania]], [[Michican]], [[Ohio]] lan [[Iowa]].<ref name="internet6"/> |
||
Susu sapi bisa dadi sumber [[protéin]].<ref name="internet5"/> Para ilmuwan nerangaké yèn [[susu]] sapi bisa dadi pengganti [[ASI]] utawa [[''Air Susu Ibu'']].<ref name="internet5"/> Saliyané iku susu sapi bisa dadi [[nutrisi]] kang ora mbebayani |
Susu sapi bisa dadi sumber [[protéin]].<ref name="internet5"/> Para ilmuwan nerangaké yèn [[susu]] sapi bisa dadi pengganti [[ASI]] utawa [[''Air Susu Ibu'']].<ref name="internet5"/> Saliyané iku susu sapi bisa dadi [[nutrisi]] kang ora mbebayani tumrap kaséhatan awak.<ref name="internet5">[http://internasional.kompas.com/read/2011/04/15/12172950/China.Jual.Susu.Sapi.Serupa.ASI](dipunundhuh tanggal 23 April 2011)</ref> |
||
== Liya-liya == |
== Liya-liya == |
Révisi kala 7 Maret 2018 06.33
Sapi | |
---|---|
Sapi karo pedhèt (anaké) | |
Klasifikasi ngèlmiah | |
Karajan: | Animalia |
Filum: | Chordata |
Klas: | Mammalia |
Ordho: | Artiodactyla |
Famili: | Bovidae |
Subfamili: | Bovinae |
Génus: | Bos |
Spésies: | B. taurus |
Jeneng binomial | |
Bos taurus Linnaeus, 1758 |
Sapi iku kéwan raja-kaya saka familia Bovidae lan subfamilia Bovinae.[1] Saliyané dipiara kanggo nggarap sawah (déning wong tani) kaya ta (narik luku, garu,lan liya-liyané), sapi uga bisa dijupuk susu lan dagingé.[1] Daging sapi rasané énak lan bisa digawé warna-warna masakan.[1] Saliyané iku kulit sapi uga bisa dimanfaatké kanggo gawé bedhug, kendhang, lan wayang kulit.[1]
Pakan Sapi
Pakan kéwan raja-kaya kang tradhisional lumrahé suket, godhong jagung, lan godhong-godhongan kaya ta godhong waru, godhong pethet, lan liya-liyané.[2] Mengkono uga sapi, lumrahé saliyané godhong-godhongan kaya mau uga kadang-kadang dicampuri katul ya iku glepung saka kulit beras.[2] Katul iku digawé saka kulit beras kang digiling.[2] Nanging bahan-bahan pangan kaya mau lumrahé thukulé musiman.[2] Yèn wayah udan akèh sing thukul subur lan yèn wayah katiga bakal padha garing.[2] Apamanéh yèn wayah rendheng bakal mati kebaceken.[2] Mulané yèn wayah mangsa-mangsa kang tinamtu para peternak sapi bakal kangélan luru pakan sapi.[2] Saliyané iku, rega suket uga mundhak.[2] Saiki ana pakan sapi kang ora gumantung saka mangsa.[2] Pakan sapi kang jenengé protefeed iki bisa tinemu sawayah-wayah tanpa ngenténi mangsa udan.[2]Protefeed iki bahané saka sampah nabati.[2] Sampah nabati iki tuladhané sampah kulit wiji kopi, ampas tebu (ampas sisa gawé gula) lan ampas téla.[2] Bahan-bahan kang asalé saka sampah ing dhuwur iku duwé protéin kang akèh, saéngga bisa nambah gizi pakan sapi.[2]
Habitat
Sapi ana kang diternak ing padang rumput lan diumbar urip bébas.[3] Modél raja-kaya kang kaya ngéné iki kaya ta ing laladan Sumba-Sumbawa lan ing Éropah kang akèh padang rumput.[3] Saliyané cara kang kaya mangkono ana uga sapi kang diternak kanthi cara dikandhang.[3] Dadi sapi-sapi mau urip ing kandhang sapi.[3] Sanajan uripé ing kandhang, nanging sapi-sapi mau kanthi rutin dipakani lan dirumat.[3] Kandhang sapi kudu diresiki sawayah-wayah supaya sapi ora kena lelara, saliyané iku sapi kudu dibedhiangi.[3] Sapi dibedhiangi kanthi cara diobongaké dami (wit pari) yèn wayah bengi.[3]
Jinis Sapi
Ing Indonésia ana warna-warna jinis sapi.[4]
No. | Jinis | Cirine |
---|---|---|
01. | Sapi Simental | warna kulite coklat rada abang wulu pérangan endhas sikil wenane putih awake gedhé, keker apike diopeni ing panggonan sing iklime sedheng. Biasane dimanfaatke daginge. |
02. | Sapi Ongole | wernane putih, rada klawu gelambire wiwit ngisor rahang nganti dhadha endhase dawa kupinge cilik, kaku kempole gedhé, kulite kandel |
03. | Sapi Madura | wernane abang bata sungune cilik, metu |
04. | Sapi Limosin | wernane soklat nom, kuning rada klawu bentuk awake dawa, gedhé pas yèn diopeni ing iklim sedhengan |
05. | Sapi Fries Holand | wernane ireng putih, batese cetha pucuk buntute warna putih |
06. | Sapi Brangus | wernane ireng gulu lan kupinge cendhak gegere lurus awake gedhé, keker sikile gedhé, kuwat campuran anatarane sapi brahman lan angus |
07. | Sapi Brahman | wernane putih, awu-awu, utwa abang gelambire saka rahang nganti dhadha punuke ing dhuwur bahu endhase dawa kupinge gedhé kempole gedhé kulite kandel |
08. | Sapi Aberden Angus | wernane ireng gulune cendhak kuping cendhak akèh wulu geger lurus awake gempal sikile gedhé, kuwat |
09. | Sapi Bali | wédok wernane abang semu emas lanang wernane ireng bokong mengisor wernane putih sungune gedhé, dawa, madhep mengarep sikile kuwat |
Asil olahan
Déndéng sayat
Déndéng sayat ya iku lembaran tipis daging sapi kang dibumboni. Déndéng sayat iki kanggo lawuh nalika mangan. Cara masak déndéng sayat kanthi digoreng.[5]
Susu sapi
Susu sapi bisa digawé warna-warna panganan. Prinsip kanggo ngolah susu sapi ya iku pasteurilisasi lan sterilisasi.[6] Susu kalebu nutrisi sepisanan kanggo makluk kang lagi waé lair, kanggo kéwan apa déné kanggo manungsa.[6] Susu sapi duwé gizi kang akèh, amarga susu sapi ngandhut zat kimia kang dibutuhaké awak kaya ta Calsium, Phosphor, Vitamin A, Vitamin B lan Riboflavin kang dhuwur.[6] Susu sapi gampang dicerna usus lan duwé protéin, mineral lan vitamin.[6] Telu-telune ndadèkaké susu sapi dadi bahan panganan kang fleksibel kang bisa diatur kadar lemaké, saéngga bisa jumbuh karo seléra konsumén.[6] Susu sapi uga bisa diolah saéngga duwé rasa strobérry, rasa jeruk, anggur lan buah-buah liyané.[6] Susu kalebu bahan pangan héwani, ya iku arupa cuwèran putih kang diasilaké kéwan raja-kaya lan kanthi cara diperes.[6] Saiki, méh saben laladan duwé pabrik susu.[6] Ing Sumatra Lor susu diasilaké ing Kabupatèn Deli Serdang, Simalungun, Binjai lan Medan.[6] Ing Pulo Jawa, susu diasilake lan diproses ing laladan Jawa Barat ya iku Lembang lan ujung berung, Jawa Tengah ya iku ing Semarang, Ungaran lan Boyolali lan ing laladan Jawa Wétan ya iku ing Pujon, Nongko jajar, Batu lan Grati.[6] Ing Amérika Sarékat, laladan-laladan penghasil susu ana ing kawasan urban utawa perkotaan kang akèh pandhudhuké.[6] Praja Amérika Sarékat kang ngasilaké susu kaya ta Wisconsin, California, New York, Minnesota,Pensylvania, Michican, Ohio lan Iowa.[6]
Susu sapi bisa dadi sumber protéin.[1] Para ilmuwan nerangaké yèn susu sapi bisa dadi pengganti ASI utawa ''Air Susu Ibu''.[1] Saliyané iku susu sapi bisa dadi nutrisi kang ora mbebayani tumrap kaséhatan awak.[1]
Liya-liya
Pranala njaba
- La Fratta, Italian Chianina cattle breeders-Sinalunga, Siena, Italy
- Western Watersheds Project-Cows versus Conservation
- Cattle Breeds website-Oklahoma State University
- Cattle.com-Comprehensive Beef Portal
- PBS Nature: Holy Cow (about cows in general)
- UK Lincoln Red Cattle Society
- SearchCattle.com - Specialized Cattle Search Engine
- Photo Gallery with Images of Cattle
- Prairie Ox Drovers -Information, help, and encouragement to get started with oxen.
- "Do McDonald's milkshakes contain seaweed?", The Straight Dope, 27-Nov-1992
- The Cattle Pages-Directory of information, cattle associations, and cattle breeders
- "45 Fun Facts About Cows"
Gladri
Wikimedia Commons duwé médhia ngenani Bos taurus. |
-
sapi
-
Sapi ing Désa Sambi, Sléman, Jawa
-
Monumèn sajarah sapi ing Polen
-
Saté Sapi
Cathetan suku
- ↑ a b c d e f g [1](dipunundhuh tanggal 23 April 2011)
- ↑ a b c d e f g h i j k l m http://www.disnak.jabarprov.go.id(dipunundhuh tanggal 23 April 2011)
- ↑ a b c d e f g green.kompasiana.com(dipunundhuh tanggal 23 April 2011)
- ↑ disnakeswan.kalbarprov.go.id(dipunundhuh tanggal 23 April 2011)
- ↑ [2](dipunundhuh tanggal 23 April]
- ↑ a b c d e f g h i j k l [3](dipunundhuh tanggal 23 April 2011)