Tetanduran wiji tunggal: Béda antara owahan

Monokotil; Kalamangsa: Kreta - sekarang
	Bunga Hemerocallis
Klasifikasi ngèlmiah
Karajan:	Plantae
Unranked:	Angiosperms
Unranked:	Monocots
Ordo
	lihat teks

Luru sajarah

← Besutan sadurungé Besutan sawisé →

Konten dihapus Konten ditambahkan

VisualTèks wiki

Salarik

Révisi kala 24 Januari 2018 07.30

Tetanduran wiji tunggal (utawa monokotil, utawa liliopsida) iku salah siji saka rong golongan gedhé tetanduran ngembang sing kanthi klasik diajaraké; golongan sing liyané ya iku tetanduran wiji loro utawa dikotil. Ciri sing paling khas ya iku wijiné ora mecah amarga mung duwé siji godhong lembaga. Klompok iki diakoni minangka takson (minangka kelas sarta subkelas) sajeroning manéka sistem klasifikasi tetanduran lan antuk manéka jeneng, kaya Monocotyledoneae, Liliopsida, lan Liliidae. Miturut analisis filogèni, golongan iki diweruhi duwé sipfat monofiletik utawa holofiletik. Sistem klasifikasi APG II ngakoni monokotil minangka klad sing diarani monocots.

Klompok tetanduran iki nyakup manéka warna tetanduran paling migunani sajeroning kauripan manungsa. Minangka sumber pangan, sumber ènergi nabati, sumber bahan baku indhustri, perumahan, dekorasi, sandhangan, médhia panulisan, zat pewarna, lan sapanunggalané. Ana watara 50 èwu nganti 60 èwu jinis sing wis dikenal; mituurut IUCN ana 59.300 jinis. Orchidaceae (suku anggrèk-anggrèkan) iku suku sing ndarbèni anggota paling akèh sajeroning tetanduran ngembang, kanthi 20 èwu jinis. Anggota suku pari-parian (Poaceae utawa Graminae) dikenal minangka suku kanthi aréal tanduran sing paling amba ing donya minangka sumber bahan pangan. Suku-suku liyané sing ora kalah wigati ya iku suku pinang-pinangan (Arecaceae utawa Palmae), suku bawang-bawangan (Alliaceae), suku temu-temuan (Zingiberaceae), lan suku pisang-pisangan (Musaceae). Akèh uga ing antarané sing dibudidayakna minangka tanduran pethètan.

Klasifikasi/taksonomi

Miturut manéka warna sistem klasifikasi:

Monocotyledoneae sajeroning sistem de Candolle lan sistem Engler.
Monocotyledones sajeroning sistem Bentham & Hooker lan sistem Wettstein.
Kelas Liliopsida sajeroning sistem Takhtajan lan sistem Cronquist.
Anak kelas Liliidae sajeroning sistem Dahlgren lan sistem Thorne (1992).
Klad monocots sajeroning sistem APG lan sistem APG II.

Saben sistem iku ndarbèni panglompokan internal dhéwé-dhéwé. Monokotil dikenal stabil banget ing sajabaning klompoké (jelas prabédané karo golongan liya) nanging ora stabil banget sajeroning panglompokan ing jeroné (kajaba kanggo golongan tinamtu, kaya Arecaceae, Poaceae, lan Orchidaceae). Saben sistem tansah béda saka sistem liyané.

Sistem APG II

Ing ngisor iki klasifikasi menurut Sistem APG II (2003):

klad monocots
suku Petrosaviaceae^[1]

bangsa Acorales

bangsa Alismatales

bangsa Asparagales

bangsa Dioscoreales

bangsa Liliales

bangsa Pandanales

klad commelinids ("core monocots")
suku Dasypogonaceae

bangsa Arecales

bangsa Commelinales

bangsa Poales

bangsa Zingiberales

Sajeroning perkembangané, sistem klasifikasi APG II (2003) wis direvisi. Petrosaviaceae sing dinyatakaké durung bisa diklompokaké saiki dipapanaké sajeroning bangsa Petrosaviales, klad monocots.^[1] Sabanjuré, Hydatellaceae, sing sajeroning sistem iku dilebokaké sajeroning Poales, saiki dianggep luwih cedhak kakerabatané karo Nymphaeaceae lan mlebu dadi anggota Nymphaeales.^[2] Iki kaping sepisanan sawijining anggota tuwuhan monokotil dipindahaké dadi anggota tuwuhan dikotil.

Réferènsi

↑ ^a ^b Wiwit taun 2007 dilebokaké sajeroning bangsa Petrosaviales. Pirsani Cantino, Philip D. (2007). "Towards a phylogenetic nomenclature of Tracheophyta". Taxon. 56 (3): E1–E44. {{cite journal}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (pitulung) Masalah sitiran: Tenger <ref> ora trep; jeneng "Cantino" diwedharaké ping bola-bali déné isiné béda
↑ Saarela, Jeffery M., Hardeep S. Rai, James A. Doyle, Peter K. Endress, Sarah Mathews, Adam D. Marchant, Barbara G. Briggs & Sean W. Graham. 2007. Hydatellaceae identified as a new branch near the base of the angiosperm phylogenetic tree. Nature 446:312-315.

Artikel iki minangka artikel rintisan. Kowé bisa ngéwangi Wikipédia ngembangaké.

[Cantino-1] Wiwit taun 2007 dilebokaké sajeroning bangsa Petrosaviales. Pirsani Cantino, Philip D. (2007). "Towards a phylogenetic nomenclature of Tracheophyta". Taxon. 56 (3): E1–E44. {{cite journal}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (pitulung) Masalah sitiran: Tenger <ref> ora trep; jeneng "Cantino" diwedharaké ping bola-bali déné isiné béda

[Saarela-2] Saarela, Jeffery M., Hardeep S. Rai, James A. Doyle, Peter K. Endress, Sarah Mathews, Adam D. Marchant, Barbara G. Briggs & Sean W. Graham. 2007. Hydatellaceae identified as a new branch near the base of the angiosperm phylogenetic tree. Nature 446:312-315.

[1]

[2]

@@ Larik 12: / Larik 12: @@
 '''Tetanduran wiji tunggal''' (utawa '''monokotil''', utawa '''liliopsida''') iku salah siji saka rong golongan gedhé [[tetanduran ngembang]] sing kanthi klasik diajaraké; golongan sing liyané ya iku tetanduran wiji loro utawa [[dikotil]]. Ciri sing paling khas ya iku wijiné ora mecah amarga mung duwé siji [[godhong lembaga]]. Klompok iki diakoni minangka [[takson]] (minangka [[kelas (biologi)|kelas]] sarta subkelas) sajeroning manéka [[sistem klasifikasi tetanduran]] lan antuk manéka jeneng, kaya '''Monocotyledoneae''', '''Liliopsida''', lan '''Liliidae'''. Miturut analisis [[filogèni]], golongan iki diweruhi duwé sipfat monofiletik utawa holofiletik. [[Sistem klasifikasi APG II]] ngakoni monokotil minangka [[klad]] sing diarani '''monocots'''.
-Klompok tetanduran iki nyakup manéka warna tetanduran paling migunani sajeroning kauripan [[manungsa]]. Minangka sumber pangan, sumber ènergi nabati, sumber bahan baku indhustri, perumahan, dekorasi, sandhangan, media panulisan, zat pewarna, lan sapanunggalané. Ana watara 50 èwu nganti 60 èwu [[spésies|jinis]] sing wis dikenal; mituurut IUCN ana 59.300 jinis. [[Orchidaceae]] (suku anggrèk-anggrèkan) iku [[familia|suku]] sing ndarbèni anggota paling akèh sajeroning tetanduran ngembang, kanthi 20 èwu jinis. Anggota suku pari-parian ([[Poaceae]] utawa Graminae) dikenal minangka suku kanthi aréal tanduran sing paling amba ing donya minangka sumber bahan pangan. Suku-suku liyané sing ora kalah wigati ya iku suku pinang-pinangan ([[Arecaceae]] utawa Palmae), suku bawang-bawangan ([[Alliaceae]]), suku temu-temuan ([[Zingiberaceae]]), lan suku pisang-pisangan ([[Musaceae]]). Akèh uga ing antarané sing dibudidayakna minangka [[tanduran pethètan]].
+Klompok tetanduran iki nyakup manéka warna tetanduran paling migunani sajeroning kauripan [[manungsa]]. Minangka sumber pangan, sumber ènergi nabati, sumber bahan baku indhustri, perumahan, dekorasi, sandhangan, médhia panulisan, zat pewarna, lan sapanunggalané. Ana watara 50 èwu nganti 60 èwu [[spésies|jinis]] sing wis dikenal; mituurut IUCN ana 59.300 jinis. [[Orchidaceae]] (suku anggrèk-anggrèkan) iku [[familia|suku]] sing ndarbèni anggota paling akèh sajeroning tetanduran ngembang, kanthi 20 èwu jinis. Anggota suku pari-parian ([[Poaceae]] utawa Graminae) dikenal minangka suku kanthi aréal tanduran sing paling amba ing donya minangka sumber bahan pangan. Suku-suku liyané sing ora kalah wigati ya iku suku pinang-pinangan ([[Arecaceae]] utawa Palmae), suku bawang-bawangan ([[Alliaceae]]), suku temu-temuan ([[Zingiberaceae]]), lan suku pisang-pisangan ([[Musaceae]]). Akèh uga ing antarané sing dibudidayakna minangka [[tanduran pethètan]].
 == Klasifikasi/taksonomi ==