Wong Banjar: Béda antara owahan

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Luru sajarah
← Besutan sadurungéBesutan sawisé →
Konten dihapus Konten ditambahkan
VisualTèks wiki
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
Bot
352.737 suntingan
→‎top: éjaan, replaced: kasebut → mau
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
Bot
352.737 suntingan
éjaan, replaced: : → : (4), ke-1 → kaping 1, kaping- → kaping
Larik 39: Larik 39:
}}
}}


'''Wong Banjar''' utawa '''Sukubangsa Banjar''' <ref>[http://www.joshuaproject.net/people-profile.php?peo3=10658&rog3=ID Banjar of Indonésia]</ref> iku [[bebrayan]] sing manggon sapérangan gedhé [[wewengkon]] [[Provinsi]] [[Kalimantan Kidul]], lan wiwit abad kaping-17 wiwit manggon ing sapérangan [[Kalimantan Tengah]] lan sapérangan [[Kalimantan Wétan]] mligi [[kawasan]] dhataran lan pérangan hilir saka Laladan ilèn Kali (DAS) ing wewengkon mau.
'''Wong Banjar''' utawa '''Sukubangsa Banjar''' <ref>[http://www.joshuaproject.net/people-profile.php?peo3=10658&rog3=ID Banjar of Indonésia]</ref> iku [[bebrayan]] sing manggon sapérangan gedhé [[wewengkon]] [[Provinsi]] [[Kalimantan Kidul]], lan wiwit abad kaping 17 wiwit manggon ing sapérangan [[Kalimantan Tengah]] lan sapérangan [[Kalimantan Wétan]] mligi [[kawasan]] dhataran lan pérangan hilir saka Laladan ilèn Kali (DAS) ing wewengkon mau.


== Sistem paseduluran ==
== Sistem paseduluran ==
Larik 85: Larik 85:
ULUN uga ana celukan kanggo sadulur saka bapak lan ibu. sadulur tuwa dhéwé sinebut ''Julak'', sadulur kaping pindho sinebut ''Gulu'', sadulur candhaké sinebut ''Tuha'', sadulur tengah saka bapak lan ibu sinebut ''Angah'', lan liyané sinebut ''Pakacil'' (''paman mudha/kecil'') lan ''Makacil'' (''bibi mudha/kecil''), déné paling enom sinebut ''Busu''. Yèn nyeluk sadulur saka ''kai'' lan ''nini'' padha waé, semana uga kanggo sadulur ''datu''.
ULUN uga ana celukan kanggo sadulur saka bapak lan ibu. sadulur tuwa dhéwé sinebut ''Julak'', sadulur kaping pindho sinebut ''Gulu'', sadulur candhaké sinebut ''Tuha'', sadulur tengah saka bapak lan ibu sinebut ''Angah'', lan liyané sinebut ''Pakacil'' (''paman mudha/kecil'') lan ''Makacil'' (''bibi mudha/kecil''), déné paling enom sinebut ''Busu''. Yèn nyeluk sadulur saka ''kai'' lan ''nini'' padha waé, semana uga kanggo sadulur ''datu''.


Saliyané istilah ing dhuwun, uga ana sebutan liyané, ya iku :<br />
Saliyané istilah ing dhuwun, uga ana sebutan liyané, ya iku:<br />
{{·}} ''minantu'' (bojo saka anake ULUN)<br />
{{·}} ''minantu'' (bojo saka anake ULUN)<br />
{{·}} ''pawarangan'' (bapak / ibu saka minantu)<br />
{{·}} ''pawarangan'' (bapak / ibu saka minantu)<br />
Larik 134: Larik 134:


=== Populasi Suku Banjar ing Kalimantan Kidul ===
=== Populasi Suku Banjar ing Kalimantan Kidul ===
Miturut [[sènsus]] [[sing ndunungi]] taun [[2000]] déning Badan Pusat Statistik (BPS), [[populasi]] suku Banjar ing Kalimantan Kidul ana 2.271.586 jiwa, sing kadistribusi ing sawetara [[kabupatèn]] lan [[kutha]], ya iku :
Miturut [[sènsus]] [[sing ndunungi]] taun [[2000]] déning Badan Pusat Statistik (BPS), [[populasi]] suku Banjar ing Kalimantan Kidul ana 2.271.586 jiwa, sing kadistribusi ing sawetara [[kabupatèn]] lan [[kutha]], ya iku:
* 142.731 jiwa ing kabupatèn [[Kabupatèn Tanah Laut|Tanah Laut]]
* 142.731 jiwa ing kabupatèn [[Kabupatèn Tanah Laut|Tanah Laut]]
* 154.399 jiwa ing kabupatèn [[Kota Baru]] (kalebu kab. [[Kabupatèn Tanah Bumbu|Tanah Bumbu]])
* 154.399 jiwa ing kabupatèn [[Kota Baru]] (kalebu kab. [[Kabupatèn Tanah Bumbu|Tanah Bumbu]])
Larik 141: Larik 141:
* 417.309 jiwa ing kutha [[Kutha Banjarmasin|Banjarmasin]]
* 417.309 jiwa ing kutha [[Kutha Banjarmasin|Banjarmasin]]
* 75.537 jiwa ing kutha [[Banjarbaru]]
* 75.537 jiwa ing kutha [[Banjarbaru]]
Wong [[Banjar Hulu]] Sungai sing micara [[Basa Banjar Hulu]] ana ing 6 kabupatèn ([[Kabupatèn Banua Enam|Banua Enam]]) ya iku :
Wong [[Banjar Hulu]] Sungai sing micara [[Basa Banjar Hulu]] ana ing 6 kabupatèn ([[Kabupatèn Banua Enam|Banua Enam]]) ya iku:
* 114.265 jiwa ing kabupatèn [[Kabupatèn Tapin|Tapin]]
* 114.265 jiwa ing kabupatèn [[Kabupatèn Tapin|Tapin]]
* 188.672 jiwa ing kabupatèn [[Kabupatèn Hulu Sungai Kidul|Hulu Sungai Kidul]]
* 188.672 jiwa ing kabupatèn [[Kabupatèn Hulu Sungai Kidul|Hulu Sungai Kidul]]
Larik 153: Larik 153:
* [[Hasan Basry]], Pahlawan Nasional Indonésia.
* [[Hasan Basry]], Pahlawan Nasional Indonésia.
* [[Idham Chalid]], Wakil Perdana Menteri, Ketua MPR RI, Pahlawan Nasional Indonésia.
* [[Idham Chalid]], Wakil Perdana Menteri, Ketua MPR RI, Pahlawan Nasional Indonésia.
* [[Pangeran Muhammad Noor]], mantan menteri PU/[[Gubernur Kalimantan]] ke-1
* [[Pangeran Muhammad Noor]], mantan menteri PU/[[Gubernur Kalimantan]] kaping 1
* Prof. [[Gusti Muhammad Hatta]], menteri Riset dan Teknologi.
* Prof. [[Gusti Muhammad Hatta]], menteri Riset dan Teknologi.
* [[Abdul Hafiz Anshari]], mantan Ketua Komisi Pemilihan Umum
* [[Abdul Hafiz Anshari]], mantan Ketua Komisi Pemilihan Umum
Larik 176: Larik 176:
== Literatur ==
== Literatur ==
* [[Alfani Daud]], Islam dan Masarakat Banjar; Deskripsi dan Analisa Kebudayaan Banjar, (Jakarta: Rajawali Press, 1997).
* [[Alfani Daud]], Islam dan Masarakat Banjar; Deskripsi dan Analisa Kebudayaan Banjar, (Jakarta: Rajawali Press, 1997).
* J.J. Rass, Hikajat Bandjar:A Study in Malay Histiography, (The Hague : Martinus Nijhoff), 1968
* J.J. Rass, Hikajat Bandjar:A Study in Malay Histiography, (The Hague: Martinus Nijhoff), 1968
* Tjilik Riwut, Kalimantan Memanggil, Djakarta:Penerbit Endang, 1957.
* Tjilik Riwut, Kalimantan Memanggil, Djakarta:Penerbit Endang, 1957.
* Idwar Saleh, Sajarah bandjarmasin:Selajang Pandang Mengenai Bnagkitnja Keradjaan Bandjarmasin, Posisi, Funksi dan Artinja Dalam Sedjarah Indonésia Dalam Abad Ketudjuh Belas. Bandung: Balai Wiyata Guru. 1958
* Idwar Saleh, Sajarah bandjarmasin:Selajang Pandang Mengenai Bnagkitnja Keradjaan Bandjarmasin, Posisi, Funksi dan Artinja Dalam Sedjarah Indonésia Dalam Abad Ketudjuh Belas. Bandung: Balai Wiyata Guru. 1958

Révisi kala 8 Oktober 2017 12.24

Banjar
Gunggung cacah jiwa
(4.8 yuta)
Tlatah mawa cacah jiwa akèh
Indonésia (sènsus 2000)3,500,000[1]
        Kalimantan Kidul2,271,586
        Kalimantan Tengah435,758
        Kalimantan Wétan340,381
        Riau179,380
        Sumatra Lor111,886
Basa
Banjar, Indonésia lan Malayu.
Agama
Islam
Golongan ètnik magepokan
Malayu, Kutai, Jawa, Dayak (Dayak Bukit, Bakumpai, Ngaju, Ma'anyan, Lawangan)

Wong Banjar utawa Sukubangsa Banjar [2] iku bebrayan sing manggon sapérangan gedhé wewengkon Provinsi Kalimantan Kidul, lan wiwit abad kaping 17 wiwit manggon ing sapérangan Kalimantan Tengah lan sapérangan Kalimantan Wétan mligi kawasan dhataran lan pérangan hilir saka Laladan ilèn Kali (DAS) ing wewengkon mau.

Sistem paseduluran

Waring
↑
Sanggah
↑
Datu
↑
Kai (simbah kakung) + Nini (simbah putri)
↑
Abah (bapak) + Uma (ibu)
↑
Kakak < ULUN > Ading
↓
Anak
↓
Cucu
↓
Buyut
↓
Intah/Muning

Kaya sistem paseduluran lumrahé, masarakat Banjar ngenali istilah-istilah tartemtu minangka panyelukan sajeroning kulawarga. Skema mau punjere saka ULUN minangka panyebute.

ULUN uga ana celukan kanggo sadulur saka bapak lan ibu. sadulur tuwa dhéwé sinebut Julak, sadulur kaping pindho sinebut Gulu, sadulur candhaké sinebut Tuha, sadulur tengah saka bapak lan ibu sinebut Angah, lan liyané sinebut Pakacil (paman mudha/kecil) lan Makacil (bibi mudha/kecil), déné paling enom sinebut Busu. Yèn nyeluk sadulur saka kai lan nini padha waé, semana uga kanggo sadulur datu.

Saliyané istilah ing dhuwun, uga ana sebutan liyané, ya iku:
 · minantu (bojo saka anake ULUN)
 · pawarangan (bapak / ibu saka minantu)
 · mintuha (bapak / ibu saka bojone ULUN)
 · mintuha lambung (sadulur mintuha saka ULUN)
 · sabungkut (wong kang siji Datu karo ULUN)
 · mamarina (sebutan umum kanggo seduluré bapak/ibu saka ULUN)
 · kamanakan (anake kakang/adhi saka ULUN)
 · sapupu sakali (anake mamarina saka ULUN)
 · maruai (bojo wadon karo bojo wadone seduluran)
 · ipar (sadulur saka bojo saka ULUN)
 · panjulaknya (sadulur tuwa dhéwé saka ULUN)
 · pambusunya (sadulur paling cilik saka ULUN)
 · badangsanak (sadulur kandhung)

Yèn ngeluk wong kang seumuran, bisa gunakake ikam, lan uga bisa gunakake tembung aku kanggé nuduhaken awake dhéwé. Dhewe kanggé ngurmati utawa nyeluk kang luwih tuwa, gunakaken tembung pian, lan tembung ulun kanggé nuduhaké awake dhéwé.

Gegaman Tradisional

Adhedhasar asil wawancara langsung karo wong kang tau gunakake, gaman tradisional suku banjar kang padhatan digunakaké saben dina ing antarané:

  • 1. Serapang

Serapang ya iku tombak mawa mata lima. Patang mata mekar kaya ta cakar garudha kanthi bait pengait ing saben pucuke. Siji mata manèh ana ing tengahing bait, kang sinebut “besi lapar” kang dipercaya bisa ngrubuhake wong kang duwé ngèlmu kebal.

  • 2. Tiruk

Tiruk ya iku tombak dawa lurus tanpa bait kanggo golèk iwak gabus lan toman ing kali.

  • 3. Pangambangan

Pangambangan ya iku tombak lurus mawa mata siki kanthi bait ing sakloron sisine.

  • 4. Duha

Duha ya iku lading mata loro ingkang biyasa digunakaké kanggé bedhag babi.

Populasi suku Banjar

Suku Banjar minangka suku angka 8 paling akèh ing Indonésia Miturut sensus BPS taun 2000 populasi suku Banjar kira-kira semene:

Miturut situs "Joshua Project" cacahing suku Banjar ana

Populasi Suku Banjar ing Kalimantan Kidul

Miturut sènsus sing ndunungi taun 2000 déning Badan Pusat Statistik (BPS), populasi suku Banjar ing Kalimantan Kidul ana 2.271.586 jiwa, sing kadistribusi ing sawetara kabupatèn lan kutha, ya iku:

Wong Banjar Hulu Sungai sing micara Basa Banjar Hulu ana ing 6 kabupatèn (Banua Enam) ya iku:

Tokoh-tokoh Banjar

Uga delengen

Literatur

  • Alfani Daud, Islam dan Masarakat Banjar; Deskripsi dan Analisa Kebudayaan Banjar, (Jakarta: Rajawali Press, 1997).
  • J.J. Rass, Hikajat Bandjar:A Study in Malay Histiography, (The Hague: Martinus Nijhoff), 1968
  • Tjilik Riwut, Kalimantan Memanggil, Djakarta:Penerbit Endang, 1957.
  • Idwar Saleh, Sajarah bandjarmasin:Selajang Pandang Mengenai Bnagkitnja Keradjaan Bandjarmasin, Posisi, Funksi dan Artinja Dalam Sedjarah Indonésia Dalam Abad Ketudjuh Belas. Bandung: Balai Wiyata Guru. 1958
  • Rumah Tradisional Banjar: Rumah Bubungan Tinggi, Departemen Pendididkan dan Kebudayaan, Musiyum Negeri Lambung Mangkurat, 1984
  • M. Gazali Usman, Karajan Banjar:Sajarah Perkembangan Pulitik, Ékonomi, Perdagangan dan Agama Islam, Banjarmasin: Lambung Mangkurat Press, 1994.
  • Jurnal Kebudayaan:KANDIL, Melintas Tradisi, Edisi 6, Tahun II, Agustus-Oktober, 2004 ISSN: 1693-3206
  • Arthum Artha, Naskah Kitab Undang Undang Sultan Adam 1825, Banjarmasin: Penerbit Murya Artha, 1988
  • Tim Haeda, Islam Banjar; Tentang Akar Kultural dan Revitalisasi Citra Masarakat Religius, (Banjarmasin: Lekstur, 2009)

Rujukan

  1. ↑ Leo Suryadinata; Evi Nurvidya Arifin; Aris Ananta. (2003). Indonésia's Population: Ethnicity and Religion in a Changing Political Landscape. Institute of Southeast Asian Studies. ISBN 9812302123.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  2. ↑ Banjar of Indonésia

Pranala njaba

Dijupuk saka "https://jv.wikipedia.org/w/index.php?title=Wong_Banjar&oldid=1316957"