Ketéla pohung: Béda antara owahan

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Konten dihapus Konten ditambahkan
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
éjaan, replaced: genus → génus, ordo → ordho, penyakit → lelara, sedina → sadina
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
→‎Sajarah lan prabawa ékonomi: éjaan, replaced: genus → génus, ordo → ordho, modhèrn → modhèren
Larik 25: Larik 25:


== Sajarah lan prabawa ékonomi ==
== Sajarah lan prabawa ékonomi ==
Jinis ketéla pohung ''Manihot esculenta'' sepisanan dikenal ing [[Amérika Kidul]] banjur tumangkar ing mangsa pra-sajarah ing [[Brasil]] lan [[Paraguay]]. Jinis-jinis modhèrn saka spésies sing wis dibudidaya bisa tinemu tuwuh ing Brasil kidul. Sanadyan spésies ''Manihot'' sing liar akèh, kabèh varitas ''M. esculenta'' bisa dibudidaya.
Jinis ketéla pohung ''Manihot esculenta'' sepisanan dikenal ing [[Amérika Kidul]] banjur tumangkar ing mangsa pra-sajarah ing [[Brasil]] lan [[Paraguay]]. Jinis-jinis modhèren saka spésies sing wis dibudidaya bisa tinemu tuwuh ing Brasil kidul. Sanadyan spésies ''Manihot'' sing liar akèh, kabèh varitas ''M. esculenta'' bisa dibudidaya.


Prodhuksi ketéla pohung donya dikira-kira ngancik 184 yuta ton ing taun 2002. Sapérangan gedhé prodhuksi diasilaké ing Afrika 99,1 yuta ton lan 33,2 yuta ton ing [[Amérika Latin]] lan [[Kapuloan Karibia]].
Prodhuksi ketéla pohung donya dikira-kira ngancik 184 yuta ton ing taun 2002. Sapérangan gedhé prodhuksi diasilaké ing Afrika 99,1 yuta ton lan 33,2 yuta ton ing [[Amérika Latin]] lan [[Kapuloan Karibia]].

Révisi kala 3 Oktober 2017 06.16

Ketéla pohung (singkong)
Gambar deskriptif singkong saka Koehlers Medizinischepflanzen
Klasifikasi ngèlmiah
Karajan: Plantae
Dhivisi: Magnoliophyta
Klas: Magnoliopsida
Ordho: Malpighiales
Famili: Euphorbiaceae
Subfamili: Crotonoideae
Tribe: Manihoteae
Génus: Manihot
Spésies: M. esculenta
Jeneng binomial
Manihot esculenta
Crantz
Manihot esculenta

Ketéla pohung utawa singkong utawa kaspé, utawa sajeroning Basa Indonésia ubi kayu utawa ubi pohon, iku tetanduran taunan tropika lan subtropika saka kulawarga Euphorbiaceae. Uwiné dikenal minangka panganan pokok sing ngasilaké karbohidrat lan godhongé minangka janganan.

Téla pohong ing tlatah Surabaya karan menyok, ing tlatah Banyumasan diarani bodin, yèn ing tlatah Kulonprogo sisih lor lan sapérangan Magelang sinebut jendal ya iku jinis tetanduran kang biyasa ditandur ana ing tegalan ing mangsa rendheng. Tela kang ditandur ing taun tropika lan subtropika asalé saka kulawarga Euphorbiaceae. Umbiné mumpangaté akèh, salah sijiné bisa kanggo bahan panganan pokok lan ngasilaké karbohidrat lan godhong bisa kanggo sayuran. Godhong téla iku jenengé jlegur. Umbi téla kang ana ing lemah (siti) mertandhakaké, tetanduran iki kagolong ing suku palakepedhem, duwé oyot kang dadi pohung utawa umbi. Kanthi duwé titikan wujudé rata-rata gilig lan lonjong. Ing pohong duwé garis tengah kurang luweh 2–3 cm lan dawané kira-kira 50–80 cm. Dawa lan gedhené téla bisa diprabawai saka jinisé kang ditandur ana ing tegalan. Werniné tela ana loro putih lan kuning.

Sajarah lan prabawa ékonomi

Jinis ketéla pohung Manihot esculenta sepisanan dikenal ing Amérika Kidul banjur tumangkar ing mangsa pra-sajarah ing Brasil lan Paraguay. Jinis-jinis modhèren saka spésies sing wis dibudidaya bisa tinemu tuwuh ing Brasil kidul. Sanadyan spésies Manihot sing liar akèh, kabèh varitas M. esculenta bisa dibudidaya.

Prodhuksi ketéla pohung donya dikira-kira ngancik 184 yuta ton ing taun 2002. Sapérangan gedhé prodhuksi diasilaké ing Afrika 99,1 yuta ton lan 33,2 yuta ton ing Amérika Latin lan Kapuloan Karibia. Téla ditandur ing Indonésia kanggo panganan pokok (mangsa iku Hindhia Walanda) lan didol ing taun 1810[1], lan sadurungé dikenalaké karo wong Portugis ing abad ke-16 ning Nuswantara saka Brasil.

Prodhuksi donya

Prodhuksi ketéla pohung donya (2008) [2]
Posisi Nagara Gunggung 
Ton
1  Niger 44.582.000
2  Thailand 27.565.636
3  Brasil 25.877.918
4  Indonésia 21.593.052
5  Républik Dhémokratik Kongo 15.019.430
6  Ghana 9.650.000*
7  Vietnam 9.395.800
8  India 9.053.900
9  Angola 8.840.000*
10  Tanzania 6.600.000*
11  Uganda 5.072.000
12  Mozambik 5.038.623*
13  Paraguay 4.800.000*
14  Républik Rakyat Cina 4.361.573*
15  Kamboja 3.676.232
Sedunia 232.950.180

Kagunan

Minangka panganan sing bahan dasaré saka téla

  1. Gaplèk
  2. Gathot
  3. Ceriping
  4. Gemblong
  5. Sledrek
  6. Cethot
  7. Klenyem
  8. Samiyèr
  9. Lempeng
  10. Kopang
  11. Gethuk

Bahan bakar

Ing sawetara nagara, ketéla pohung wis akèh digawé bahan bakar ethanol, lan ketéla pohung dadi bahan bakar wigati [3].

Panganan kéwan

Ketéla pohung biyasa kanggo panganan kéwan. Damèn godhong ketéla pohung sing wis digaringaké sadina utawa rong dina dianggo panganan kéwan kaya déné sapi, wedhus utawa wedhus gibas.

Obat tradhisional

  • Jinis sing godhongé rasané pait lumrah kanggo tamba lelara hipertènsi, sirah ngelu lan nyeri.
  • Wong Kuba biyasa migunakaké ketéla pohung kanggo nambani lara weteng.

Uga delengen

Rujukan umum

  1. FAO, June 2003 cassava market assessment, 2003
  2. Cereda, M.P. and Mattos, M.C.Y. (1996). "Linamarin - The Toxic Compound of Cassava". Journal of Venomous Animals and Toxins (online) 2 (1), 6-12; ISSN 0104-7930 [1]

Cathetan sikil

Pranala njaba