Tribhuwana Wijayatunggadewi: Béda antara owahan
éjaan, replaced: merga → amarga (2), keluarga → kulawarga |
éjaan, replaced: dene → déné, Dhaptar → Pratélan, jabatan → kalungguhan, kerajaan → karajan, mrintah → maréntah (2), sakupengé → saubengé, Senajan → Sanajan, yén → yèn |
||
Larik 33: | Larik 33: | ||
| place of burial = |
| place of burial = |
||
|}} |
|}} |
||
'''Tribhuwana Wijayatunggadewi''' iku panguwasa katelu [[Majapait]] sing |
'''Tribhuwana Wijayatunggadewi''' iku panguwasa katelu [[Majapait]] sing maréntah taun 1328-1351. Saka [[prasasti Singasari]] (1351) diweruhi gelar abhisekané ya iku '''Sri Tribhuwanotunggadewi Maharajasa Jayawisnuwardhani'''. |
||
== Silsilah Tribhuwana == |
== Silsilah Tribhuwana == |
||
Larik 40: | Larik 40: | ||
Miturut kitab ''[[Pararaton]]'', Jayanagara kewedén amarga mbebayani tahtané, mula adhik putri keloroné ora diéntokaké nikah. Sawisé Jayanagara séda taun 1328, para [[ksatriya]] teka arep nglamar adhik putri keloroné. Pungkasané, sawisé ditindakaké sayembara, kaéntuk wong lanang loro, ya iku Cakradhara minangka bojoné Dyah Gitarja, lan [[Kudamerta]] minangka bojoné [[Dyah Wiyat]]. |
Miturut kitab ''[[Pararaton]]'', Jayanagara kewedén amarga mbebayani tahtané, mula adhik putri keloroné ora diéntokaké nikah. Sawisé Jayanagara séda taun 1328, para [[ksatriya]] teka arep nglamar adhik putri keloroné. Pungkasané, sawisé ditindakaké sayembara, kaéntuk wong lanang loro, ya iku Cakradhara minangka bojoné Dyah Gitarja, lan [[Kudamerta]] minangka bojoné [[Dyah Wiyat]]. |
||
Cakradhara ginelar Kertawardhana Bhre Tumapèl. Sawisé nikah, Cakradhara lan Dyah Gitarja duwé putra Dyah Hayam Wuruk lan Dyah Nertaja. [[Hayam Wuruk]] banjur diangkat dadi [[yuwaraja]] ginelar Bhre Kahuripan utawa Bhre Jiwana, |
Cakradhara ginelar Kertawardhana Bhre Tumapèl. Sawisé nikah, Cakradhara lan Dyah Gitarja duwé putra Dyah Hayam Wuruk lan Dyah Nertaja. [[Hayam Wuruk]] banjur diangkat dadi [[yuwaraja]] ginelar Bhre Kahuripan utawa Bhre Jiwana, déné Dyah Nertaja dadi Bhre Pajang. |
||
== Pamaréntahan Tribhuwana == |
== Pamaréntahan Tribhuwana == |
||
Miturut kitab [[Nagarakertagama]], Tribhuwana munggah takhta amarga diprèntah ibuné, ([[Gayatri]]) taun [[1329]] nggantikaké Jayanagara kang wis séda taun 1328. Nalika Gayatri séda taun [[1350]], pamrintahan Tribhuwana uga bubar. |
Miturut kitab [[Nagarakertagama]], Tribhuwana munggah takhta amarga diprèntah ibuné, ([[Gayatri]]) taun [[1329]] nggantikaké Jayanagara kang wis séda taun 1328. Nalika Gayatri séda taun [[1350]], pamrintahan Tribhuwana uga bubar. |
||
[[Pawarta]] iku mènèhi kesan |
[[Pawarta]] iku mènèhi kesan yèn Tribhuwana munggah takhta amarga makili Gayatri. Sanajan Gayatri mung putri ragil Kertanagara, nanging dhèwèké siji-sijiné kang isih urip ing saubengé bojo-bojoné [[Raden Wijaya]] mula Tribhuwana éntuk warisan takhta Jayanagara kang séda tanpa duwé keturunan. Nanging nalika iku Gayatri wis dadi [[pendeta]] [[Buda]], mula pamrintahané diwakili déning putriné, ya iku Tribhuwana Tunggadewi. |
||
Miturut kitab Nagarakretagama, Tribhuwana |
Miturut kitab Nagarakretagama, Tribhuwana maréntah didhampingi bojoné, Kertawardhana. Ing taun [[1331]] Tribhuwana bisa numpas pemberontakan laladan Sadeng lan Keta. Miturut kitab Pararaton ana persaingan antarané [[Gajah Mada]] lan Ra Kembar nalika ngrebutaké posisi panglima penumpasan Sadeng. Banjur, Tribhuwana budhal dhéwé dadi panglima anggoné nyerang Sadeng, dikancani sepupuné, [[Adityawarman]]. |
||
Prastawa penting sabanjuré sajeroning kitab [[Pararaton]] ya iku Sumpah Palapa kang dituturaké Gajah Mada nalika dilantik dadi ''rakryan patih Majapahit'' taun [[1334]]. Gajah Mada gawé sumpah ora bakal mangan énak (rempah-rempah) sadurungé bisa naklukaké kepulowan [[Nuswantara]] ing sangisoré [[Majapahit]]. |
Prastawa penting sabanjuré sajeroning kitab [[Pararaton]] ya iku Sumpah Palapa kang dituturaké Gajah Mada nalika dilantik dadi ''rakryan patih Majapahit'' taun [[1334]]. Gajah Mada gawé sumpah ora bakal mangan énak (rempah-rempah) sadurungé bisa naklukaké kepulowan [[Nuswantara]] ing sangisoré [[Majapahit]]. |
||
== Akhir Hayat Tribhuwana == |
== Akhir Hayat Tribhuwana == |
||
Tribhuwana Wijayatunggadéwi mudhun saka takhtané kira-kira taun [[1351]] (sawisé gawé [[prasasti Singasari]]). Tribhuwana banjur dadi Bhre Kahuripan manèh kang kalebu ing ''Saptaprabhu'', ya iku ''déwan pertimbangan agung'' kang duwéni anggota saka kulawarga |
Tribhuwana Wijayatunggadéwi mudhun saka takhtané kira-kira taun [[1351]] (sawisé gawé [[prasasti Singasari]]). Tribhuwana banjur dadi Bhre Kahuripan manèh kang kalebu ing ''Saptaprabhu'', ya iku ''déwan pertimbangan agung'' kang duwéni anggota saka kulawarga karajan. Kang dadi raja [[Majapahit]] sabanjuré ya iku putrané, [[Hayam Wuruk]]. |
||
Ora ana pesthiné kapan Tribhuwana séda. Kitab Pararaton mung nyritakaké yèn Bhre Kahuripan iku séda sawisé pengangkatan Gajah Enggon dadi patih ing taun [[1371]]. |
Ora ana pesthiné kapan Tribhuwana séda. Kitab Pararaton mung nyritakaké yèn Bhre Kahuripan iku séda sawisé pengangkatan Gajah Enggon dadi patih ing taun [[1371]]. |
||
Larik 86: | Larik 86: | ||
{{kotak mulai}} |
{{kotak mulai}} |
||
{{kotak suksesi| |
{{kotak suksesi|kalungguhan=[[Pratélan Raja Jawa#Majapait|Raja Majapait]]|taun=1328–1350|pendahulu=[[Jayanagara]]|pengganti=[[Hayam Wuruk]]}} |
||
{{kotak selesai}} |
{{kotak selesai}} |
||
Révisi kala 22 Agustus 2017 10.11
Dyah Gitarja (Tribhuwana Wijayatunggadewi) | ||
---|---|---|
Raja Majapait | ||
Reca Tribhuwanottungadewi, ratu Majapait, minangka Parvati | ||
Mréntah | Majapait: 1328 - 1350 | |
Gelar | Sri Tribhuwanotunggadewi Maharajasa Jayawisnuwardhani | |
Pendahulu | Jayanagara | |
Son | Hayam Wuruk | |
Pangganti | Hayam Wuruk | |
Consort | Cakradhara (Kertawardhana Bhre Tumapel) | |
Bapa | Raden Harsawijaya (Kertajasa Jayawardhana) | |
Ibu | Dyah Gayatri (Rajapatni) |
Tribhuwana Wijayatunggadewi iku panguwasa katelu Majapait sing maréntah taun 1328-1351. Saka prasasti Singasari (1351) diweruhi gelar abhisekané ya iku Sri Tribhuwanotunggadewi Maharajasa Jayawisnuwardhani.
Silsilah Tribhuwana
Jeneng asli Tribhuwana Wijayatunggadewi (utawa dicekak Tribhuwana) ya iku Dyah Gitarja. Dhèwèké putriné Radèn Wijaya lan Gayatri. Kagungan adhi kandhung jenengé Dyah Wiyat lan mas tiri karan Jayanagara. Nalika jaman pamrintahan Jayanagara (1309-1328) Tribhuwana diangkat dadi penguasa ing Jiwana diwènèhi gelar Bhré Kahuripan.
Miturut kitab Pararaton, Jayanagara kewedén amarga mbebayani tahtané, mula adhik putri keloroné ora diéntokaké nikah. Sawisé Jayanagara séda taun 1328, para ksatriya teka arep nglamar adhik putri keloroné. Pungkasané, sawisé ditindakaké sayembara, kaéntuk wong lanang loro, ya iku Cakradhara minangka bojoné Dyah Gitarja, lan Kudamerta minangka bojoné Dyah Wiyat.
Cakradhara ginelar Kertawardhana Bhre Tumapèl. Sawisé nikah, Cakradhara lan Dyah Gitarja duwé putra Dyah Hayam Wuruk lan Dyah Nertaja. Hayam Wuruk banjur diangkat dadi yuwaraja ginelar Bhre Kahuripan utawa Bhre Jiwana, déné Dyah Nertaja dadi Bhre Pajang.
Pamaréntahan Tribhuwana
Miturut kitab Nagarakertagama, Tribhuwana munggah takhta amarga diprèntah ibuné, (Gayatri) taun 1329 nggantikaké Jayanagara kang wis séda taun 1328. Nalika Gayatri séda taun 1350, pamrintahan Tribhuwana uga bubar.
Pawarta iku mènèhi kesan yèn Tribhuwana munggah takhta amarga makili Gayatri. Sanajan Gayatri mung putri ragil Kertanagara, nanging dhèwèké siji-sijiné kang isih urip ing saubengé bojo-bojoné Raden Wijaya mula Tribhuwana éntuk warisan takhta Jayanagara kang séda tanpa duwé keturunan. Nanging nalika iku Gayatri wis dadi pendeta Buda, mula pamrintahané diwakili déning putriné, ya iku Tribhuwana Tunggadewi.
Miturut kitab Nagarakretagama, Tribhuwana maréntah didhampingi bojoné, Kertawardhana. Ing taun 1331 Tribhuwana bisa numpas pemberontakan laladan Sadeng lan Keta. Miturut kitab Pararaton ana persaingan antarané Gajah Mada lan Ra Kembar nalika ngrebutaké posisi panglima penumpasan Sadeng. Banjur, Tribhuwana budhal dhéwé dadi panglima anggoné nyerang Sadeng, dikancani sepupuné, Adityawarman.
Prastawa penting sabanjuré sajeroning kitab Pararaton ya iku Sumpah Palapa kang dituturaké Gajah Mada nalika dilantik dadi rakryan patih Majapahit taun 1334. Gajah Mada gawé sumpah ora bakal mangan énak (rempah-rempah) sadurungé bisa naklukaké kepulowan Nuswantara ing sangisoré Majapahit.
Akhir Hayat Tribhuwana
Tribhuwana Wijayatunggadéwi mudhun saka takhtané kira-kira taun 1351 (sawisé gawé prasasti Singasari). Tribhuwana banjur dadi Bhre Kahuripan manèh kang kalebu ing Saptaprabhu, ya iku déwan pertimbangan agung kang duwéni anggota saka kulawarga karajan. Kang dadi raja Majapahit sabanjuré ya iku putrané, Hayam Wuruk.
Ora ana pesthiné kapan Tribhuwana séda. Kitab Pararaton mung nyritakaké yèn Bhre Kahuripan iku séda sawisé pengangkatan Gajah Enggon dadi patih ing taun 1371.
Miturut kitab Pararaton, Tribhuwanotunggadéwi didharmakaké ing Candhi Pantarapura kang dumunung ing Désa Panggih. Déné bojoné, ya iku Kertawardhana Bhre Tumapél séda taun 1386, lan didharmakaké ing Candhi Sarwa Jayapurwa, kang dumunung ing Désa Japan.
Rujukan
- Bullough, Nigel (1995). Historic East Java: Remains in Stone. Adline Communications.
- Pringle, Robert (2004). Bali: Indonésia's Hindu Realm]]; A short history of. Short History of Asia Series. Allen & Unwin. ISBN 1-86508-863-3.
- Slamet Muljana. 2005. Menuju Puncak Kemegahan (terbitan ulang 1965). Yogyakarta: LKIS
- Slamet Muljana. 1979. Nagarakretagama dan Tafsir Sejarahnya. Jakarta: Bhratara
Didhisiki déning: Jayanagara |
{{{jabatan}}} 1328–1350 |
Diganti déning: Hayam Wuruk |