Tetanduran wiji tunggal: Béda antara owahan

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Luru sajarah
← Besutan sadurungéBesutan sawisé →
Konten dihapus Konten ditambahkan
VisualTèks wiki
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
Bot
352.737 suntingan
→‎Réferènsi: replaced: Referensi → Réferènsi
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
Bot
352.737 suntingan
éjaan, replaced: jroning → sajeroning (13), Jroning → Sajeroning
Larik 10: Larik 10:
|subdivision = lihat teks
|subdivision = lihat teks
}}
}}
'''Tetanduran wiji tunggal''' (utawa '''monokotil''', utawa '''liliopsida''') iku salah siji saka rong klompok gedhé [[tetanduran ngembang]] sing sacara klasik diajaraké; klompok sing liyané ya iku tetanduran wiji loro utawa [[dikotil]]. Ciri sing paling khas ya iku wijiné ora mecah amarga mung nduwèni siji [[godhong lembaga]]. Klompok iki diakoni minangka [[takson]] (minangka [[kelas (biologi)|kelas]] sarta subkelas) jroning manéka [[sistem klasifikasi tetanduran]] lan antuk manéka jeneng, kaya '''Monocotyledoneae''', '''Liliopsida''', lan '''Liliidae'''. Miturut analisis [[filogeni]], klompok iki diweruhi duwé sipfat monofiletik utawa holofiletik. [[Sistem klasifikasi APG II]] ngakoni monokotil minangka [[klad]] sing diarani '''monocots'''.
'''Tetanduran wiji tunggal''' (utawa '''monokotil''', utawa '''liliopsida''') iku salah siji saka rong klompok gedhé [[tetanduran ngembang]] sing sacara klasik diajaraké; klompok sing liyané ya iku tetanduran wiji loro utawa [[dikotil]]. Ciri sing paling khas ya iku wijiné ora mecah amarga mung nduwèni siji [[godhong lembaga]]. Klompok iki diakoni minangka [[takson]] (minangka [[kelas (biologi)|kelas]] sarta subkelas) sajeroning manéka [[sistem klasifikasi tetanduran]] lan antuk manéka jeneng, kaya '''Monocotyledoneae''', '''Liliopsida''', lan '''Liliidae'''. Miturut analisis [[filogeni]], klompok iki diweruhi duwé sipfat monofiletik utawa holofiletik. [[Sistem klasifikasi APG II]] ngakoni monokotil minangka [[klad]] sing diarani '''monocots'''.


Klompok tetanduran iki nyakup manéka warna tetanduran paling migunani jroning kauripan [[manungsa]]. Minangka sumber pangan, sumber energi nabati, sumber bahan baku industri, perumahan, dekorasi, sandhangan, media panulisan, zat pewarna, lan sapanunggalané. Ana watara 50 èwu nganti 60 èwu [[spesies|jinis]] sing wis dikenal; mituurut IUCN ana 59.300 jinis. [[Orchidaceae]] (suku anggrèk-anggrèkan) iku [[familia|suku]] sing ndarbèni anggota paling akèh jroning tetanduran ngembang, kanthi 20 èwu jinis. Anggota suku pari-parian ([[Poaceae]] utawa Graminae) dikenal minangka suku kanthi aréal tanduran sing paling amba ing donya minangka sumber bahan pangan. Suku-suku liyané sing ora kalah wigati ya iku suku pinang-pinangan ([[Arecaceae]] utawa Palmae), suku bawang-bawangan ([[Alliaceae]]), suku temu-temuan ([[Zingiberaceae]]), lan suku pisang-pisangan ([[Musaceae]]). Akèh uga ing antarané sing dibudidayakna minangka [[tanduran pethètan]].
Klompok tetanduran iki nyakup manéka warna tetanduran paling migunani sajeroning kauripan [[manungsa]]. Minangka sumber pangan, sumber energi nabati, sumber bahan baku industri, perumahan, dekorasi, sandhangan, media panulisan, zat pewarna, lan sapanunggalané. Ana watara 50 èwu nganti 60 èwu [[spesies|jinis]] sing wis dikenal; mituurut IUCN ana 59.300 jinis. [[Orchidaceae]] (suku anggrèk-anggrèkan) iku [[familia|suku]] sing ndarbèni anggota paling akèh sajeroning tetanduran ngembang, kanthi 20 èwu jinis. Anggota suku pari-parian ([[Poaceae]] utawa Graminae) dikenal minangka suku kanthi aréal tanduran sing paling amba ing donya minangka sumber bahan pangan. Suku-suku liyané sing ora kalah wigati ya iku suku pinang-pinangan ([[Arecaceae]] utawa Palmae), suku bawang-bawangan ([[Alliaceae]]), suku temu-temuan ([[Zingiberaceae]]), lan suku pisang-pisangan ([[Musaceae]]). Akèh uga ing antarané sing dibudidayakna minangka [[tanduran pethètan]].


== Klasifikasi/taksonomi ==
== Klasifikasi/taksonomi ==


Miturut manéka warna sistem klasifikasi:
Miturut manéka warna sistem klasifikasi:
* '''Monocotyledoneae''' jroning [[sistem de Candolle]] lan [[sistem Engler]].
* '''Monocotyledoneae''' sajeroning [[sistem de Candolle]] lan [[sistem Engler]].
* '''Monocotyledones''' jroning [[sistem Bentham & Hooker]] lan [[sistem Wettstein]].
* '''Monocotyledones''' sajeroning [[sistem Bentham & Hooker]] lan [[sistem Wettstein]].
* Kelas '''Liliopsida''' jroning [[sistem Takhtajan]] lan [[sistem Cronquist]].
* Kelas '''Liliopsida''' sajeroning [[sistem Takhtajan]] lan [[sistem Cronquist]].
* Anak kelas '''Liliidae''' jroning sistem Dahlgren lan sistem Thorne (1992).
* Anak kelas '''Liliidae''' sajeroning sistem Dahlgren lan sistem Thorne (1992).
* [[Klad]] '''monocots''' jroning [[sistem APG]] lan [[sistem APG II]].
* [[Klad]] '''monocots''' sajeroning [[sistem APG]] lan [[sistem APG II]].


Saben sistem iku ndarbèni panglompokan internal dhéwé-dhéwé. Monokotil dikenal stabil banget ing sajabaning klompoké (jelas prabédané karo klompok liya) nanging ora stabil banget jroning panglompokan ing jeroné (kajaba kanggo klompok tinamtu, kaya Arecaceae, Poaceae, lan Orchidaceae). Saben sistem tansah béda saka sistem liyané.
Saben sistem iku ndarbèni panglompokan internal dhéwé-dhéwé. Monokotil dikenal stabil banget ing sajabaning klompoké (jelas prabédané karo klompok liya) nanging ora stabil banget sajeroning panglompokan ing jeroné (kajaba kanggo klompok tinamtu, kaya Arecaceae, Poaceae, lan Orchidaceae). Saben sistem tansah béda saka sistem liyané.


=== Sistem APG II ===
=== Sistem APG II ===
Ing ngisor iki klasifikasi menurut Sistem APG II (2003):
Ing ngisor iki klasifikasi menurut Sistem APG II (2003):
*: klad '''[[monocots]]'''
*: klad '''[[monocots]]'''
*:::: suku [[Petrosaviaceae]]<ref name="Cantino">Wiwit taun 2007 dilebokaké jroning bangsa [[Petrosaviales]]. Pirsani {{cite journal | last= Cantino | first= Philip D. | coauthors= James A. Doyle, Sean W. Graham, Walter S. Judd, Richard G. Olmstead, Douglas E. Soltis, Pamela S. Soltis, & Michael J. Donoghue | year=2007 | title= Towards a phylogenetic nomenclature of ''Tracheophyta'' | journal=Taxon | volume=56 | issue=3 | pages= E1–E44 }}</ref>
*:::: suku [[Petrosaviaceae]]<ref name="Cantino">Wiwit taun 2007 dilebokaké sajeroning bangsa [[Petrosaviales]]. Pirsani {{cite journal | last= Cantino | first= Philip D. | coauthors= James A. Doyle, Sean W. Graham, Walter S. Judd, Richard G. Olmstead, Douglas E. Soltis, Pamela S. Soltis, & Michael J. Donoghue | year=2007 | title= Towards a phylogenetic nomenclature of ''Tracheophyta'' | journal=Taxon | volume=56 | issue=3 | pages= E1–E44 }}</ref>
*::: bangsa [[Acorales]]
*::: bangsa [[Acorales]]
*::: bangsa [[Alismatales]]
*::: bangsa [[Alismatales]]
Larik 42: Larik 42:
*:::: bangsa [[Zingiberales]]
*:::: bangsa [[Zingiberales]]


Jroning perkembangané, sistem klasifikasi APG II (2003) wis direvisi. [[Petrosaviaceae]] sing dinyatakaké durung bisa diklompokaké saiki dipapanaké jroning bangsa [[Petrosaviales]], klad monocots.<ref name="Cantino">{{cite journal | last= Cantino | first= Philip D. | coauthors= James A. Doyle, Sean W. Graham, Walter S. Judd, Richard G. Olmstead, Douglas E. Soltis, Pamela S. Soltis, & Michael J. Donoghue | year=2007 | title= Towards a phylogenetic nomenclature of ''Tracheophyta'' | journal=Taxon | volume=56 | issue=3 | pages= E1–E44 }}</ref> Sabanjuré, [[Hydatellaceae]], sing jroning sistem iku dilebokaké jroning [[Poales]], saiki dianggep luwih cedhak kakerabatané karo [[Nymphaeaceae]] lan mlebu dadi anggota [[Nymphaeales]].<ref name="Saarela">Saarela, Jeffery M., Hardeep S. Rai, James A. Doyle, Peter K. Endress, Sarah Mathews, Adam D. Marchant, Barbara G. Briggs & Sean W. Graham. 2007. Hydatellaceae identified as a new branch near the base of the angiosperm phylogenetic tree. ''Nature'' 446:312-315.</ref> Iki kaping sepisanan sawijining anggota tuwuhan monokotil dipindahaké dadi anggota tuwuhan dikotil.
Sajeroning perkembangané, sistem klasifikasi APG II (2003) wis direvisi. [[Petrosaviaceae]] sing dinyatakaké durung bisa diklompokaké saiki dipapanaké sajeroning bangsa [[Petrosaviales]], klad monocots.<ref name="Cantino">{{cite journal | last= Cantino | first= Philip D. | coauthors= James A. Doyle, Sean W. Graham, Walter S. Judd, Richard G. Olmstead, Douglas E. Soltis, Pamela S. Soltis, & Michael J. Donoghue | year=2007 | title= Towards a phylogenetic nomenclature of ''Tracheophyta'' | journal=Taxon | volume=56 | issue=3 | pages= E1–E44 }}</ref> Sabanjuré, [[Hydatellaceae]], sing sajeroning sistem iku dilebokaké sajeroning [[Poales]], saiki dianggep luwih cedhak kakerabatané karo [[Nymphaeaceae]] lan mlebu dadi anggota [[Nymphaeales]].<ref name="Saarela">Saarela, Jeffery M., Hardeep S. Rai, James A. Doyle, Peter K. Endress, Sarah Mathews, Adam D. Marchant, Barbara G. Briggs & Sean W. Graham. 2007. Hydatellaceae identified as a new branch near the base of the angiosperm phylogenetic tree. ''Nature'' 446:312-315.</ref> Iki kaping sepisanan sawijining anggota tuwuhan monokotil dipindahaké dadi anggota tuwuhan dikotil.


== Réferènsi ==
== Réferènsi ==

Révisi kala 8 Agustus 2017 06.43

Monokotil
Kalamangsa: Kreta - sekarang
Bunga Hemerocallis
Klasifikasi ngèlmiah
Karajan: Plantae
Unranked: Angiosperms
Unranked: Monocots
Ordo

lihat teks

Tetanduran wiji tunggal (utawa monokotil, utawa liliopsida) iku salah siji saka rong klompok gedhé tetanduran ngembang sing sacara klasik diajaraké; klompok sing liyané ya iku tetanduran wiji loro utawa dikotil. Ciri sing paling khas ya iku wijiné ora mecah amarga mung nduwèni siji godhong lembaga. Klompok iki diakoni minangka takson (minangka kelas sarta subkelas) sajeroning manéka sistem klasifikasi tetanduran lan antuk manéka jeneng, kaya Monocotyledoneae, Liliopsida, lan Liliidae. Miturut analisis filogeni, klompok iki diweruhi duwé sipfat monofiletik utawa holofiletik. Sistem klasifikasi APG II ngakoni monokotil minangka klad sing diarani monocots.

Klompok tetanduran iki nyakup manéka warna tetanduran paling migunani sajeroning kauripan manungsa. Minangka sumber pangan, sumber energi nabati, sumber bahan baku industri, perumahan, dekorasi, sandhangan, media panulisan, zat pewarna, lan sapanunggalané. Ana watara 50 èwu nganti 60 èwu jinis sing wis dikenal; mituurut IUCN ana 59.300 jinis. Orchidaceae (suku anggrèk-anggrèkan) iku suku sing ndarbèni anggota paling akèh sajeroning tetanduran ngembang, kanthi 20 èwu jinis. Anggota suku pari-parian (Poaceae utawa Graminae) dikenal minangka suku kanthi aréal tanduran sing paling amba ing donya minangka sumber bahan pangan. Suku-suku liyané sing ora kalah wigati ya iku suku pinang-pinangan (Arecaceae utawa Palmae), suku bawang-bawangan (Alliaceae), suku temu-temuan (Zingiberaceae), lan suku pisang-pisangan (Musaceae). Akèh uga ing antarané sing dibudidayakna minangka tanduran pethètan.

Klasifikasi/taksonomi

Miturut manéka warna sistem klasifikasi:

Saben sistem iku ndarbèni panglompokan internal dhéwé-dhéwé. Monokotil dikenal stabil banget ing sajabaning klompoké (jelas prabédané karo klompok liya) nanging ora stabil banget sajeroning panglompokan ing jeroné (kajaba kanggo klompok tinamtu, kaya Arecaceae, Poaceae, lan Orchidaceae). Saben sistem tansah béda saka sistem liyané.

Sistem APG II

Ing ngisor iki klasifikasi menurut Sistem APG II (2003):

Sajeroning perkembangané, sistem klasifikasi APG II (2003) wis direvisi. Petrosaviaceae sing dinyatakaké durung bisa diklompokaké saiki dipapanaké sajeroning bangsa Petrosaviales, klad monocots.[1] Sabanjuré, Hydatellaceae, sing sajeroning sistem iku dilebokaké sajeroning Poales, saiki dianggep luwih cedhak kakerabatané karo Nymphaeaceae lan mlebu dadi anggota Nymphaeales.[2] Iki kaping sepisanan sawijining anggota tuwuhan monokotil dipindahaké dadi anggota tuwuhan dikotil.

Réferènsi

  1. ↑ a b Wiwit taun 2007 dilebokaké sajeroning bangsa Petrosaviales. Pirsani Cantino, Philip D. (2007). "Towards a phylogenetic nomenclature of Tracheophyta". Taxon. 56 (3): E1–E44. {{cite journal}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (pitulung) Masalah sitiran: Tenger <ref> ora trep; jeneng "Cantino" diwedharaké ping bola-bali déné isiné béda
  2. ↑ Saarela, Jeffery M., Hardeep S. Rai, James A. Doyle, Peter K. Endress, Sarah Mathews, Adam D. Marchant, Barbara G. Briggs & Sean W. Graham. 2007. Hydatellaceae identified as a new branch near the base of the angiosperm phylogenetic tree. Nature 446:312-315.


Dijupuk saka "https://jv.wikipedia.org/w/index.php?title=Tetanduran_wiji_tunggal&oldid=1209233"