Warna (Hindu): Béda antara owahan

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Konten dihapus Konten ditambahkan
c Bot: Ngganti katégori Hindu karo Hindhu
Top4Bot (parembugan | pasumbang)
replaced: Cathetan Suku → Cathetan suku, Pranala Njaba → Pranala njaba
Larik 36: Larik 36:
Wonten ing [[Indonesia]] (mliginipun wonten tlatah [[Bali]]) piyambak kadadean salah paham tumrap sistem Catur Warna. Catur Warna kedah dipunpisahaken saking pangerten kasta. Pamanggih kasebut dipunngendikakaken déning Drs. I Gusti Agung Gde Putera, nalika punika Dekan Fakultas Agama dan Kebudayaan Institut Hindu Dharma Denpasar nalika rapat Desa Adat se-kabupaten Badung taun 1974. Gde Putera ingkang sapunika Dirjen Bimas Hindu dan Buddha Departemen Agama nedahaken<ref>Sebuah Kutipan dari buku "Kasta dalam Hindu – kesalahpahaman berabad-abad". Oleh: Ketut Wiana dan Raka Santeri</ref>:
Wonten ing [[Indonesia]] (mliginipun wonten tlatah [[Bali]]) piyambak kadadean salah paham tumrap sistem Catur Warna. Catur Warna kedah dipunpisahaken saking pangerten kasta. Pamanggih kasebut dipunngendikakaken déning Drs. I Gusti Agung Gde Putera, nalika punika Dekan Fakultas Agama dan Kebudayaan Institut Hindu Dharma Denpasar nalika rapat Desa Adat se-kabupaten Badung taun 1974. Gde Putera ingkang sapunika Dirjen Bimas Hindu dan Buddha Departemen Agama nedahaken<ref>Sebuah Kutipan dari buku "Kasta dalam Hindu – kesalahpahaman berabad-abad". Oleh: Ketut Wiana dan Raka Santeri</ref>:


== Cathetan Suku ==
== Cathetan suku ==
{{reflist}}
{{reflist}}


== Pranala Njaba ==
== Pranala njaba ==


* Ketut Wiana dan Raka Santeri, '''Kasta dalam Hindu – kesalahpahaman selama berabad-abad'''. Penerbit: Yayasan Dharma Naradha. ISBN 979-8357-03-5
* Ketut Wiana dan Raka Santeri, '''Kasta dalam Hindu – kesalahpahaman selama berabad-abad'''. Penerbit: Yayasan Dharma Naradha. ISBN 979-8357-03-5

Révisi kala 22 Mèi 2017 06.35

Simbol Hindu

Wonten ing agama Hindu, ukara Kasta dipunsebut kanthi Warna (Sanskerta: वर्ण; varṇa). Urat tembung "Warna" kapendhet saking basa Sanskerta "vrn" ingkang ngemu teges "milih". wonten ing ajaran agama Hindu, status manungsa wonten ing masyarakat dipunpendhet saking pedamelanipun. Wonten ing konsep kasebut dipungambaraken éwadéné manungsa punika lair wonten ing kulawarga Sudra (budak) utawi Waisya (dagang), yèn piyambakipun sregep wonten ing bidang rohani saéngga dados pandhita, piyambakipun gadhah hak nyandhang status Brahmana. Saéngga, status manungsa wonten ing sajroning masyarakat punika boten saking piyambakipun lair ananging sabibaripun nglampahi pedamelan tartamtu.[1]

Wonten ing tradisi Hindu, menawi satunggal tiyang ahli wonten ing bidang kerohanian, piyambakipun nyandhang status Brahmana. Bilih setunggal tiyang ahli utawi nindakaken pedamelan wonten ing bidang administrasi pamerentahan utawi nyandhang gelar minangka pegawé utawi prajurit nagara, piyambakipun nyandhang status Ksatriya. Menawi satunggal tiyang ahli babagan dedagangan uatwi niaga, tetanen, sarta pakaryan sanesipun ingkang gegayutan kaliyan niaga, arta, piyambakipun nyandhang status Waisya. Menawi satunggaling tiyang nindakaken pakaryan minangka pembantu saking tigang status kasebut (Brahmana, Ksatriya, Waisya), piyambakipun nyandhang status minangka kasta Sudra.[2]

Warna ingkang utama

Brahmana

Brahmana minangka golongan pendeta saha rohaniwan wonten ing sawijining masyarakat, saengga golongan kasebut minangka golongan ingkang paling dipunhurmati. Wonten ing ajaran Warna, tiyang ingkang nyandhang gelar Brahmana amargi keahlianipun wonten ing bidang pengetahuan agama. Saengga, status minangka Brahmana boten dipunangsal saking lair. Status Brahmana dipunangsal kanthi nindakaken ajaran agama kanthi tumemen dumugi tiyang punika layak dipunsebut rohaniawan.[3]

Ksatriya

Ksatriya minangka golongan para bangsawan ingkang tumemen babagan pamerentahan utawi administrasi nagara. Ksatriya ugi minangka golongan para ksatriya utawi para Raja ingkang ahli babagan militer saha pinter migunakaken senjata. Kuwajiban golongan Ksatriya inggih punika ngayomi golongan Brahmana, Waisya, saha Sudra. Menawi golongan Ksatriya nindakaken kuwajibanipun kanthi leres, piyambakipun badhe angsal berkah saha pandonga saking golongan Brahmana, Waisya, sarta Sudra.[2]

Waisya

Waisya minangka golongan para pedagang, petani, nelayan, sarta pakryan sanesipun ingkang kalebet bidang niaga utawi sadaya pedamelan ingkang ngurus sadaya babagan ingkang asipat material, kadosta pangan, sandhang, papan, lsp. Kuwajibanipun inggih punika nyekapi kabetahan pokok (sandhang, pangan, papan) golongan Brahmana, Ksatriya, sarta Sudra.[2]

Sudra

Sudra minangka golongan para pembantu ingkang mbiyantu Brahmana, Kshatriya, saha Waisya supados pakaryanipun saged lumampah. Wonten ing filsafat Hindu, tanpa golongan Sudra, kuwajiban tigang kasta boten saged dipunadani kanthi seimbang saha sami – sami paring kontribusi.[2]

Sistem kerja

Caturwarna nuntun satunggaling tiyang supados nglaksanakaken kuwajibanipun kanthi sae. Golongan Brahmana dipunwajibkaken kangge nyukani pengetahuan rohani dhumateng golongan Ksatriya, Waisya, saha Sudra. Golongan Ksatriya dipunwajibkaken supados mgayomi golongan Brahmana, Waisya, saha Sudra. Golongan Waisya dipunwajibkan supados nyekapi kabetahan material golongan Brahmana, Ksatriya, saha Sudra. Dene golongan Sudra dipunwajibkan mbiyantu golongan Brahmana, Ksatriya, saha Waisya supados kuwajibanipun sadaya golongan saged dipunlaksanakaken kanthi sae.[1]

Sekawan golongan kasebut (Brahmana, Ksatriya, Waisya, Sudra) sami mbiyantu saha sami nyekapi sadayanipun supados saged kacekapan kanthi sae. Wonten ing sistem Caturwarna, babagan hak boten dipunandharaken amargi hak punika dipunangsal kanthi otomatis. Hak boten dipuntampi menawi sekawan golongan boten sami mbiyantu.Sekawan golongan dipunanjuraken supados sami mbiyantu saengga saged nampi hak.Wonten ing sistem Caturwarna wonten sawijining siklus "maringi saha dipunparingi" menawi sekawan golongan sami netepi kuwajibanipun.[1]

Amargi status setunggal tiyang boten saged dipungpirsani nalika lair, saengga statusipun saged punewahi. Hal kasebut kadadean menawi tiyang punika boten netepi kuwajibanipun kanthi status ingkang dipunsandhang. Tiyang ingkang lair wonten ing kulawarga Brahmana saged dados Sudra menawi tiyang kasebut boten gadhah wawasan rohani ingkang jembar, saha ugi boten layak dados pendeta. Mekaten ugi tiyang ingkang lair wonten ing golongan Sudra saged dados Brahmana amargi piyambakipun gadhah pengetahuan ingkang jembar babagan kerohanian saha layak dados pendeta.[1]

Penyimpangan

Kathah tiyang ingklang nganggep Caturwarna sami kaliyan Kasta ingkang maringi tiyang sawijining status wonten ing masyarakat nalika lair. Ananging wonten ing kasunyatanipun, status wonten ing sistem Warna dipunangsal sabibaripun tiyang punika nindakaken sawijining pakaryan tartamtu. Sistem Warna ugi dipunanggep mbentenaken kedhudhukan tiyang. Ananging wonten ing ajaranipun, sistem Warna kepenging supados tiyang netepi kuwajiibanipun kanthi temen.[4] Asring tiyang ingkang lair ing kulawarga ingkang gadhah status sosial ingkang inggil saha ndamel putranipun ngroas seneng dhumateng status sosial tinimbang nindakaken kuwajibanipun. Sistem Warna ngajaraken tiyang supados boten ngagungaken status sosialipun, ananging dipunsuwun saged nindakaken kuwajibanipun kanthi status ingkang dipunsandhang saking lair, ananging saking keahlianipun. Saengga, dipuntuntut langkung tanggel jawab kanthi status ingkang dipunsandhang.[1] Wonten ing Indonesia (mliginipun wonten tlatah Bali) piyambak kadadean salah paham tumrap sistem Catur Warna. Catur Warna kedah dipunpisahaken saking pangerten kasta. Pamanggih kasebut dipunngendikakaken déning Drs. I Gusti Agung Gde Putera, nalika punika Dekan Fakultas Agama dan Kebudayaan Institut Hindu Dharma Denpasar nalika rapat Desa Adat se-kabupaten Badung taun 1974. Gde Putera ingkang sapunika Dirjen Bimas Hindu dan Buddha Departemen Agama nedahaken[5]:

Cathetan suku

  1. a b c d e (ing basa Indonésia) I Ketut Sukartha, dkk. (2003). Agama Hindu untuk SLTP Kelas 3ISBN 979-571-020 6 (jilid 1). Denpasar: Penerbit Ganeca Exact.
  2. a b c d (ing basa Indonésia) Dharam Vir Singh (Alih Basa Déning I. G. A. Dewi Paramitha, S. S. (2006). Hinduisme Sebuah PengantarISBN 978-979-722-399-1. Surabaya: Penerbit Paramita.
  3. [1]
  4. [2]
  5. Sebuah Kutipan dari buku "Kasta dalam Hindu – kesalahpahaman berabad-abad". Oleh: Ketut Wiana dan Raka Santeri

Pranala njaba

  • Ketut Wiana dan Raka Santeri, Kasta dalam Hindu – kesalahpahaman selama berabad-abad. Penerbit: Yayasan Dharma Naradha. ISBN 979-8357-03-5
  • I Gusti Agung Oka, Slokantara. Penerbit: Hanumān Sakti, Jakarta.