Menyang kontèn

Luwang ireng mahaagung

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Luwang ireng gedhe pol ing inti galaksi elips raksasa Messier 87 ing rasi Virgo . Massané kira-kira milyaran massané Srengéngé ( 7.22+0.34
−0.40
</br> 7.22+0.34
−0.40
M ) ing taun 2016. [1] Gambar iki dirilis déning proyèk Event Horizon Telescope ing April 2019.

Luwang ireng mahaagung(ing basa Inggris: Supermassive black holes) iku jinis luwang ireng paling gedhé, kanthi massa saka atusan èwu nganti milyaran massané srengéngé. Umume utawa malah kabèh galaksi dianggep duwé luwang ireng mahaagung ing tengahé. Ing tengah galaksi Bimasekti dipitayani ana luwang ireng mahaagung Sagittarius A* .

Sajarah panemon

[besut | besut sumber]

Luwang ireng mahaagung awalé dihipotesisaké déning Donald Lynden-Bell lan Martin Rees ing taun 1971 sing ngira yen pusat galaksi Bimasakti nduwèni luwang ireng mahaagung. Luwang ireng mahaagung tengah Bima Sakti ditemokaké tanggal 13 lan 15 Februari 1974, dening astronom Bruce Balick lan interferometer garis dhasar Robert Brown saka Observatorium Astronomi Radio Nasional lan dijenengi Sagittarius A*. Dheweke nemokaké sumber radio sing ngetokaké radiasi sinkroton, sing ditemokaké kandhel lan ora obah amarga gravitasi. Mulane, iki minangka indikasi pisanan yèn ana luwang ireng mahaagung ing inti Bima Sakti.

Proses pambentukan

[besut | besut sumber]
Gambaran luwang ireng mahaagung lan cakra akresi.

Luwang ireng ing tengah Bima Sakti

[besut | besut sumber]

Para astronom pitaya yèn Galaksi Bima Sakti duwé luwang ireng mahaagung ing tengahé, 26.000 taun cahya saka Tata Surya, ing wilayah sing diarani Sagittarius A* [2] amarga:

  • Lintang S2 ngetutaké ideran lonjong kanthi periode orbit 15,2 taun. Jarak paling cedhak 17 jam cahya ( 1.8 utawa 120 AU) saka obyèk tengah. [3]
  • Saka pengamatan obahé lintang S2, massa obyèk kasebut bisa dikira-kira 4,1 yuta massané surya, [4] [5] utawa kira-kira 8.2 .
  • Radius obyek tengah ora luwih saka 17 jam cahya, yen luwih gedhé, S2 bakal tabrakan karo. Nyatane, pengamatan anyar [6] nuduhaké radius awak tengah ora luwih saka 6,25 jam cahya, kira-kira padha karo ideran planit Uranus .

Luwang ireng mahaagung ing njaba Bima Sakti

[besut | besut sumber]
Inti Galaksi Andromeda, panggonan kang para astronom pitaya ana luwang ireng mahaagung ing njeroné. Gambar dijupuk déning Teleskop Angkasa Hubble . NASA / ESA .

Galaksi Andromeda (M31), adohe 2,5 yuta taun cahya, ana luwang ireng mahaagung ing tengahé kanthi (1,1–2,3) × 108 (110–230 yuta) massané surya, ingkang luwih gedhé tinimbang Bimasekti. [7]

Deleng uga

[besut | besut sumber]

Referensi

[besut | besut sumber]
  1. Oldham, L. J.; Auger, M. W. (March 2016). "Galaxy structure from multiple tracers - II. M87 from parsec to megaparsec scales". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 457 (1): 421–439. arXiv:1601.01323. Bibcode:2016MNRAS.457..421O. doi:10.1093/mnras/stv2982.
  2. Henderson, Mark (December 9, 2008). "Astronomers confirm black hole at the heart of the Milky Way". London: Times Online. Diarsip saka sing asli ing 2008-12-16. Dibukak ing 2009-05-17.
  3. Schödel, R.; et al. (17 October 2002). "A star in a 15.2-year orbit around the supermassive black hole at the centre of the Milky Way". Nature. 419 (6908): 694–696. arXiv:astro-ph/0210426. Bibcode:2002Natur.419..694S. doi:10.1038/nature01121. PMID 12384690. {{cite journal}}: Explicit use of et al. in: |last2= (pitulung)
  4. Ghez, A. M.; et al. (December 2008). "Measuring Distance and Properties of the Milky Way's Central Supermassive Black Hole with Stellar Orbits". Astrophysical Journal. 689 (2): 1044–1062. arXiv:0808.2870. Bibcode:2008ApJ...689.1044G. doi:10.1086/592738. {{cite journal}}: Explicit use of et al. in: |last2= (pitulung)
  5. "Milky Way's Central Monster Measured". Diarsip saka sing asli ing 2012-09-10. Dibukak ing 2014-09-25. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (pitulung)
  6. Ghez, A. M.; Salim, S.; Hornstein, S. D.; Tanner, A.; Lu, J. R.; Morris, M.; Becklin, E. E.; Duchêne, G. (May 2005). "Stellar Orbits around the Galactic Center Black Hole". The Astrophysical Journal. 620 (2): 744–757. arXiv:astro-ph/0306130. Bibcode:2005ApJ...620..744G. doi:10.1086/427175.
  7. Bender, Ralf; et al. (2005-09-20). "HST STIS Spectroscopy of the Triple Nucleus of M31: Two Nested Disks in Keplerian Rotation around a Supermassive Black Hole". The Astrophysical Journal. 631 (1): 280–300. arXiv:astro-ph/0509839. Bibcode:2005ApJ...631..280B. doi:10.1086/432434. {{cite journal}}: Explicit use of et al. in: |last2= (pitulung)