L. L. Zamenhof
Ludwig Lejzer Zamenhof | |
---|---|
Lair | Leyzer Zamenhof 15 Dhésèmber 1859 Białystok, Kakaisaran Ruslan (sapuniki Polen) |
Pati | April 14, 1917 Warsawa, Polen | (umur 57)
Bangsa | Polen |
Warga nagara | Russian Empire |
Kondhang ing | Ngrancang basa Esperanto |
Dr. Ludovic Lazarus (Ludwik Lejzer, Łazarz) Zamenhof (/[unsupported input]ˈzɑːmᵻnhɒf/; miyos Leyzer Leyvi Zamengov [1] 15 Dhésèmber 1859–14 April 1917) punika satunggiling warga Polen keturunan Yahudi. Penjenenganipun ingkang ngripta basa Esperanto, basa artifisial ingkang kathah piyambak dipunpigunakken sapuniki. Zamenhof piyambak saleresipun punika satunggiling dhokter paningal lan basa ibunipun inggih punika basa Ruslan lan basa Yiddish. Nanging panjenenganipun ugi fasih migunakaken basa Polen lan Jerman. Lajeng ing tembe wingking, panjenenganipun ugi sinau basa Prancis, basa Latin, basa Ibrani, basa Yunani lan basa Inggris. Panjenenganipun ugi gadhah kawigatosan kaliyan basa Italia, basa Spanyol lan basa Litowen.
Zamenhof miyos ing Bialystok, Polen nalika taun 1859. Ing wekdal puniku kitha puniki kalebet wewengkon Ruslan. Ing kitha puniki dumunung tiga sukubangsa ingkang bènten: tiyang Polen, Bélarus lan Yahudi ingkang basanipun Yiddish. Zamenhof rumaos sedhih lan frustasi bilih katiga sukubangsa puniki asring bentrok lan panjenenganipun gadhah pendhapat bilih alasannipun inggih punika katiga sukubangsa wau boten saged komunikasi satunggal kaliyan satunggalipun. Panjenenganipun lajeng menggalih manawi katiga bebrayan wau komunikasi migunakaken basa ingkang sami, mila tiyang-tiyang ingkang asalipun saking sukubangsa ingkang bènten puniki saged nyambut damel sesarengan kanthi becik lan raos sengit bakal ical.
Nalika taksih sekolah ing SMU ing Warsawa, Zamenhof ngupados kanggé damel basanipun ingkang sepindhah. Nanging basa puniki rumit sanget, sanadyan éndah. Lajeng panjenenganipun gadhah pendhapat bilih satunggiling basa kedah prasaja kanthi migunakaken tembung-tembung internasional ingkang dipunpundhut saking kathah basa.
Nalika taun 1878, proyèkipun Lingwe uniwersala mèh rampung. Nanging Zamenhof taksih kaenèmen kanggé nerbitaken karyanipun. Lajeng panjenenganipun kuliah ing Fakultas Kedhokteran ing Moskwa lan Warsawa. Nalika taun 1885, Zamenhof lulus lan praktik minangka dhokter paningal. Sauntawis puniki panjenenganipun tetep nerasaken proyèk basanipun.
Salaminipun kalih taun panjenenganipun ngupados pados dana lan pungkasanipun pikantuk artasaking bapa calon èstrinipun. Nalika taun 1887, bukunipun ingkang asesirah "Lingvo internacia. Antaŭparolo kaj plena lernolibro" (Basa Internasional. Tembung Pengantar lan Buku Tèks Lengkap) dipunterbitaken kanthi nama samaran pseudonim "Dhoktoro Esperanto" (Dhokter Pangajeng-ajeng), ingkang dados nama basanipun. Kanggé Zamenhof basa puniki boten namung piranti komunikasi nanging satunggiling piranti kanggé nyebaraken gagasanipun supados bangsa-bangsa ing donya saged gesang sesarengan kanthi tentrem.
Dr. Zamenhof tilar donya ing Warsawa nalika tanggal 14 April 1917.
Cathetan
[besut | besut sumber]Pranala njawi
[besut | besut sumber]Wikimedia Commons duwé médhia ngenani Ludwik Lejzer Zamenhof. |
- Zamenhof, Esperanto's founder Archived 2009-12-20 at the Wayback Machine. (in English) on lernu!, an Esperanto study portal
- Zamenhof: The Life, Works, and Ideas of the Author of Esperanto Archived 2012-02-22 at the Wayback Machine. by Aleksandr Korzhenkov – a 53 pages scholarly text abridged from a 2009 book (in English)
- Karyané L. L. Zamenhof ing Project Gutenberg (in Esperanto)
- ZAMENHOF, LAZARUS LUDWIG by Joseph Jacobs, Isidore Harris. Jewish Encyclopedia, 1906 ed.
- L.L. Zamenhof and the Shadow People Archived 2012-01-01 at the Wayback Machine. by Esther Schor, The New Republic, December 30, 2009