Kasultanan Gowa

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Pura raja Gowa (1870-1892)
Litografi pura raja Gowa ing taun 1880-an (miturut lukisan Josias Cornelis Rappard)

Kasultanan Gowa utawa kadhangkala tinulis Goa, iku krajan gedhé sing ana ing laladan Sulawesi Kidul. Rakyat krajan iki asal saka Suku Makassar sing manggon ing sisih kidul lan pasisir kulon Sulawesi. Wewengkon krajan iki saiki dumunung ana ing tlatah Kabupatèn Gowa lan sawatara pérangan laladan saubengé. Krajan iki duwé raja sing paling misuwur kanthi sesebutan Sultan Hasanuddin, sing wektu semana ngayahi paprangan sing dikenal kanthi jeneng Perang Makassar (1666-1669) nglawan VOC sing dibantu déning Krajan Boné sing dikuwasani déning siji wangsa Suku Bugis lan rajané Arung Palakka. Perang Makassar dudu perang antarsuku amarga pihak Gowa duwé sekuthu saka kalangan Bugis; semono uga pihak Walanda-Boné duwé sekuthu wong Makassar. Perang Makassar ik perang gedhé dhéwé VOC sing ana ing abad angka 17.

Sajarah[besut | besut sumber]

Sajarah wiwitan[besut | besut sumber]

Wiwitané ing tlatah Gowa ana sanga komunitas, sing dikenal kanthi jeneng Bate Salapang (Sanga gendéra), sing sabanjuré dadi punjer krajan Gowa: Tombolo, Lakiung, Parang-Parang, Data, Agangjene, Saumata, Bissei, Sero lan Kalili. Liwat warna-warna cara, damai lan peksan, komunitas liyané gabung kanggo mbentuk Krajan Gowa.

Raja-raja Kasultanan Gowa[besut | besut sumber]

I Mangimangi Daeng Matutu Karaeng Bonto Nompo Sultan Muhammad Tahur Muhibuddin Tuminanga ri Sungguminasa (bertahta 1936-1946) mendengarkan sesorah pengangkatan punggawa gubernur Celebes, Tn. Bosselaar (awal taun 1930-an)
  1. Tumanurunga (+ 1300)
  2. Tumassalangga Baraya
  3. Puang Loe Lembang
  4. I Tuniatabanri
  5. Karampang ri Gowa
  6. Tunatangka Lopi (+ 1400)
  7. Batara Gowa Tuminanga ri Paralakkenna
  8. Pakere Tau Tunijallo ri Passukki
  9. Daeng Matanre Karaeng Tumapa'risi' Kallonna (awal abad kaping 16)
  10. I Manriwagau Daeng Bonto Karaeng Lakiyung Tunipallangga Ulaweng (1546-1565)
  11. I Tajibarani Daeng Marompa Karaeng Data Tunibatte
  12. I Manggorai Daeng Mameta Karaeng Bontolangkasa Tunijallo (1565-1590).
  13. I Tepukaraeng Daeng Parabbung Tuni Pasulu (1593).
  14. I Mangari Daeng Manrabbia Sultan Alauddin Tuminanga ri Gaukanna
    Berkuasa wiwit taun 1593-séda tanggal 15 Juni 1639. Merupakan penguasa Gowa kapisan yang memeluk agama Islam.[1]
  15. I Mannuntungi Daeng Mattola Karaeng Lakiyung Sultan Malikussaid Tuminanga ri Papang Batuna
    Lahir 11 Dhésèmber 1605, berkuasa wiwit taun 1639 hingga wafatnya 6 November 1653
  16. I Mallombassi Daeng Mattawang Karaeng Bonto Mangape Sultan Hasanuddin Tuminanga ri Balla'pangkana
    Lahir tanggal 12 Juni 1631, berkuasa wiwit taun 1653 sampai 1669, dan séda padha 12 Juni 1670
  17. I Mappasomba Daeng Nguraga Sultan Amir Hamzah Tuminanga ri Allu'
    Lahir 31 Maret 1656, berkuasa wiwit taun 1669 hingga 1674, dan séda 7 Mèi 1681.
    1. I Mallawakkang Daeng Mattinri Karaeng Kanjilo Tuminanga ri Passiringanna
  18. Sultan Mohammad Ali (Karaeng Bisei) Tumenanga ri Jakattara
    Lahir 29 November 1654, berkuasa wiwit 1674 sampai 1677, dan séda 15 Agustus 1681
  19. I Mappadulu Daeng Mattimung Karaeng Sanrobone Sultan Abdul Jalil Tuminanga ri Lakiyung. (1677-1709)
  20. La Pareppa Tosappe Wali Sultan Ismail Tuminanga ri Somba Opu (1709-1711)
  21. I Mappaurangi Sultan Sirajuddin Tuminang ri Pasi
  22. I Manrabbia Sultan Najamuddin
  23. I Mappaurangi Sultan Sirajuddin Tuminang ri Pasi. (Menjabat untuk kedua kalinya padha taun 1735)
  24. I Mallawagau Sultan Abdul Chair (1735-1742)
  25. I Mappibabasa Sultan Abdul Kudus (1742-1753)
  26. Amas Madina Batara Gowa (diasingkan olèh Walanda ke Sri Lanka) (1747-1795)
  27. I Mallisujawa Daeng Riboko Arungmampu Tuminanga ri Tompobalang (1767-1769)
  28. I Temmassongeng Karaeng Katanka Sultan Zainuddin Tuminanga ri Mattanging (1770-1778)
  29. I Manawari Karaeng Bontolangkasa (1778-1810)
  30. I Mappatunru / I Mangijarang Karaeng Lembang Parang Tuminang ri Katangka (1816-1825)
  31. La Oddanriu Karaeng Katangka Tuminanga ri Suangga (1825-1826)
  32. I Kumala Karaeng Lembang Parang Sultan Abdul Kadir Moh Aidid Tuminanga ri Kakuasanna (1826-séda 30 Januari 1893)
  33. I Malingkaan Daeng Nyonri Karaeng Katangka Sultan Idris Tuminanga ri Kalabbiranna (1893-séda 18 Mèi 1895)
  34. I Makkulau Daeng Serang Karaeng Lembangparang Sultan Husain Tuminang ri Bundu'na
    Memerintah sejak tanggal 18 Mèi 1895, dimahkotai di Makassar padha tanggal 5 Dhésèmber 1895. Panjenengané nglawan Walanda tanggal 19 Oktober 1905 lan dipeksa mundhun kanthi peksan déning Hindhia Walanda ing tanggal 13 April 1906. Panjenengané séda amarga tibaing Bundukma, cedhak Enrekang tanggal 25 Dhésèmber 1906.[2]
  35. I Mangimangi Daeng Matutu Karaeng Bonto Nompo Sultan Muhammad Tahur Muhibuddin Tuminanga ri Sungguminasa (1936-1946)
  36. Andi Ijo Daeng Mattawang Karaeng Lalolang Sultan Muhammad Abdul Kadir Aidudin (1956-1960) merupakan Raja Gowa terakhir, meninggal di Jongaya padha taun 1978.[2]

Réferènsi[besut | besut sumber]

Sumber[besut | besut sumber]

  1. Masalah sitiran: Tenger <ref> ora trep; ora ana tèks tumrap refs kanthi jeneng arung
  2. a b Genealogi Dinasti Ketiga Kerajaan Gowa di Royal Ark

Pranala njaba[besut | besut sumber]