Kari

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Berbagai jinis kari sayuran dari India.
Murgh makhani (butter chicken).
Kari ayam India
Resep bumbu kare ayam

Kari inggih punika asma kanggé pintén-pintén jénis pangananingkang dimasak kaliayan rémpah-rémpah ngantos gadhah raos tajam lan pédès. Kari inggih punika panganan asalipun saking Asia Selatan, mliginipun saking Indiaingkang sampun ngeluas ing sédaya ndanya ing kawasan Asia Pasifik lan Éropah.

Bumbu lan rémpah-rémpah ingkang dipunginaakén kanggé damél kari punika anèka warni lan botén winates ing ketumbar, kunyit, merica, lombok, bubuk paprika, jinten, kayu legi, kapulaga, bunga lawang, kelabet, adas manis, godongsalam koja, lan cengkeh. Jinis bumbon crakèn ingkang dipun-ginakaken gumantung jinis kari lan nagari asal panganan. Bubuk kari (curry powder) utawa masala inggih punika campuran saking pinten-pinten jinis bumbu lan rempah ingkang kawiwitan dipundamel déning tiyang [[Inggr ing jaman Kemaharajaan Karajan Manunggal amergi kangen kaliyan kari India.

ing basa-basa Dravida, kari punika sayuran ing saus utawa saus.[1] tembung makarya karughi ing basa Tamil punika goreng kaliyan lenga kathah (utawi bakar). ing basa Kannada, kari ugi goreng utawa hidangan gorengan.[2] ing sapérangan basa-basa India Selatan, kari kanthi barès punika lauk (pinten-pinten macam masakan sayuran lan daging) ingkang dimadang kaliyan sekul utawa roti. ing nagari-nagari Barat, curry sampun dados kosa tembung basa Inggriss panganan kas Asia Selatan lan Asia Tenggara ingkang dimasak kaliyan pinten-pinten bumbon crakèn.

Kepopuleran kari sampun nyebar saking anak bawana India ing khazanah masakan donya. saben nagari gadhah jinis kari kas ingkang dipunjumbuhaken kaliyan selera tiyang nagari punika. Kari sampun dados panganan donya, lan diadopsi ingmasakan Thailand, masakan Inggris, lan masakan Jepang.[3]

Masakan India[besut | besut sumber]

Masakan India Utara[besut | besut sumber]

Artikel utama: masakan India Utara
Kari sayuran kas India yang dihidangkan bersama chapati.

Masakan Punjab[besut | besut sumber]

Artikel utama: masakan Punjab

Kari dari kawasan Punjabi dibuat dari masala (campuran bumbon crakèn), ghee, mentega, susu krim. Kari kas Punjabi ya iku maha di dal dan saron da saag (sarson ka saag).

Masakan Gujarat[besut | besut sumber]

Artikel utama: masakan Gujarat

Masakan Gujarat mengenal cara penyajian makanan yang ingaran thali, terdiri dari roti, daal atau kadhi, nasi, dan kari sayuran (sabzi).

Masakan India Timur Laut dan Nepal[besut | besut sumber]

Kari di India Timur Laut menggunakan sedikit bumbon crakèn dibandingkan masakan dari laladan lain di India. Masakan di wewengkon ini pengaruhi masakan nagara tetangga seperti masakan Burma dan masakan Tibet, kalebu penggunaan daging yak.

Masakan India Selatan dan Sri Lanka[besut | besut sumber]

Kari dari Karnataka, India.

Masakan Andhra dan Telugu[besut | besut sumber]

Artikel utama: masakan Andhra

Masakan kas Andhra Pradesh ing antawis kodi kura (kari ayam), ulavachaaru (sup kacang), chapala pulusu (kari ikan), utawa yatamamsam (kari kambing utawa domba).

Masakan Karnataka[besut | besut sumber]

Artikel utama: masakan Karnataka

Kari kas Karnataka (ing wujud sambar utawa saaru/rasam) dimadang kanggé mangan awan, saha mangan ndalu, lan sarapan (mliginipun dipunsiapaken kaliyan idli lan wada.

Masakan Malayali[besut | besut sumber]

Artikel utama: masakan Kerala

Kari kas tiyang Malayali kaliyan Kerala limrahipun ngginakaken santen lan godongsalam koja utawa godong kari (curry leaves). Biji moster dipun-ginakaken ingkang saben panganan kaliyan bumbu-bumbu sanès kados ta bawang bomnay, godong salam koja, lan ketokan lombok ingkang dipungoreng kaliyan lenga. Sadya inggih punika penyajian hidangan vegetarian kas Kerala. ing inggil godong gedhang dipunpanggenaken sekul lan lauk pauk kados ta parippu, papadum, sambar, rasam, aviyal, kaalan, kichadi, pachadi, injipuli, koottukari, dan acar.

Cathetan suku[besut | besut sumber]

  1. "University of Chicago". Dsal.uchicago.edu. 2001-09-01. Diarsip saka sing asli ing 2006-09-05. Dibukak ing 2012-11-04.
  2. "A Dravidian etymological dictionary". Dsal.uchicago.edu. Dibukak ing 2012-11-04.[pranala mati permanèn]
  3. "Meatless Recipes, Health and Nutrition News". Meatless Monday. Diarsip saka sing asli ing 2009-04-16. Dibukak ing 2012-11-04.