Indhèks Pangembanging Manungsa

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
World map representing the inequality-adjusted Human Development Index categories (based on 2018 data, published in 2019).[1]
     0.800–1.000 (very high)      0.700–0.799 (high)      0.550–0.699 (medium)      0.350–0.549 (low)      Data unavailable

Indèks Pangyasa Manungsa (IPM) / Human Development Index (HDI) iku pangukuran perbandingan saka pangarep-arep urip (harapan hidup), melèk aksara, pendhidhikan lan baku urip tumrap kabèh nagara saindenging donya. IPM kanggo klasifikasi apa sawiji nagara minangka nagara maju, nagara tumuwuh utawa nagara kari lan uga kanggo ngukur prabawa saka kawicaksanan ékonomi marang kualitas urip.[2]

Sajarah[besut | besut sumber]

Indèks iki ing taun 1990 dikembangaké déning pamenang nobel India Amartya Sen lan ékonom Pakistan Mahbub ul Haq, sarta dibantu déning Gustav Ranis saka Yale University lan Lord Meghnad Desai saka London School of Economics. Wiwit dina iku indèks iki dianggo déning Program pangyasa PBB sajeroning lapuran IPM tahunané.

Amartya Sen nggambaraké indèks iki minangka "pangukuran vulgar" amarga watesané. Indèks iki luwih fokus marang bab-bab sing luwih sènsitif lan migunani tinimbamng mung saukur pametu perkapita sing salawasé iki dianggo. Indèks iki uga migunani minangka kreteg tumrap paneliti sing serius kanggo meruhi bab-bab sing luwih rinci sajeroning lapuran pangyasa manungsa.

IPM ngukur pencapaian rata-rata sawiji nagara sajeroning 3 dimènsi dhasar pangyasa manungsa:

Saben taun Pratélan nagara miturut IPM diumumaké miturut panilaian ing dhuwur. Pangukuran alternatif liya ya iku Indèks Kemiskinan Manungsa sing luwih fokus marang kemiskinan.

Metodhologi[besut | besut sumber]

trend IPM antara 1975 dan 2004
     OECD      Éropa lan CIS      Amérika Latin lan Karibia      Asia Wétan      Nagara Arab      Asia Kidul      Afrika Sub-Sahara

Lumrahé kanggo ngowahi sawijining variabel awal, umpamané , tumrap sawiji index bébas antara 0 lan 1 (sing ngéntukaké indèks sing béda kanggo ditambahaké minangka siji kesatuan), formula sing dianggo ya iku:

  • -index =

ing ngendi lan wujud variabel angka maksimum lan minimum sing bisa diasilaké.

IPM nggambaraké telu indhikator umum:

  • Indèks Pangarep-arep Urip =
  • Indèks Pendhidhikan =
    • Angka melèk aksara diwasa (ALI) =
    • Gross Enrollment Ratio (GER) =
  • Indèks PDB =

LE: Angka pangarep-arep urip

ALR: Angka melèk aksara

CGER: Combined gross enrollment ratio

GDPpc: PDB perkapita miturut PPP sajeroning USD

UNDP wis nyiptakaké cathetan tèknis pangitungan IPM (pirsani pranala ing ngisor).

Indonésia[besut | besut sumber]

Angka IPM Indonésia[3][4]

  1. taun 1980 = 0,522
  2. taun 1985 = 0,562
  3. taun 1990 = 0,624
  4. taun 1995 = 0,658
  5. taun 2000 = 0,673
  6. taun 2003 = 0,709
  7. taun 2004 = 0,714
  8. taun 2005 = 0,723
  9. taun 2006 = 0,729
  10. taun 2007 = 0,734

cathetan: Tanggal 18 December 2008 diluncuraké sistem pangitungan anyar marang IPM kanthi nglebokaké GDP PPP sing anyar. Bab iki duwé akibat marang owahing angka IPM saben nagara lan rangkingnya ing donya. Miturut pratélan sing anyar, IPM indonésia ing taun 2007 ya iku = 0,734 [5]

Lapuran 2006[besut | besut sumber]

Lapuran iki diumumaké ing Cape Town, Afrika Kidul tanggal 9 November 2006.[6]

30 paling dhuwur IPM (0.965 nganti 0.885)[besut | besut sumber]

  1.  Norwegia 0.965 (Steady)
  2.  Èslan 0.960 (Steady)
  3.  Ostrali 0.957 (Steady)
  4.  Republik Irlandia 0.956 (Increase 4)
  5.  Swedia 0.951 (Increase 1)
  6.  Kanada 0.950 (Decrease 1)
  7.  Jepang 0.949 (Increase 4)
  8.  Amérika Sarékat 0.948 (Increase 2)
  9.  Walanda 0.947 (Increase 2)
  10.  Swiss 0.947 (Steady)
    1.  Finlandia 0.947 (Increase 2)
    2. Cithakan:LUX 0.945 (Decrease 8)
    3.  Belgia 0.945 (Decrease 4)
    4.  Austria 0.944 (Increase 3)
    5.  Denmark 0.943 (Decrease 1)
    6.  Britania Raya 0.942 (Increase 1)
    7.  Prancis 0.940 (Decrease 1)
    8.  Italia 0.940 (Decrease 3)
    9. Bendera_Spanyol Spanyol 0.938 (Increase 2)
    10. Bendera_Selandia Baru Selandia Baru
0.936 (Decrease 1)
    1.  Jerman 0.932 (Decrease 1)
    2. Cithakan:HKG 0.927 (Steady)
    3.  Bosnia lan Hércegovina 0.927 (Steady)
    4.  Yunani 0.921 (Steady)
    5. Bendera_Singapura Singapura 0.916 (Steady)
    6. Bendera_Koréa Kidul Koréa Kidul 0.912 (Increase 2)
    7. Cithakan:SVN 0.910 (Decrease 1)
    8. Bendera_Libya Libya
0.904 (Decrease 1)
    1.  Israel 0.903 (Steady)
    2.  Portugal 0.885 (Increase 1)

3 gedhé dhéwé / 3 paling cilik per wewengkon[besut | besut sumber]

Afrika

047. Cithakan:Country data SEY 0.842 (Increase 4)
063. Cithakan:Country data MRI 0.800 (Increase 2)
064.  Libya 0.798 (Decrease 6)
...
175.  Mali 0.338 (Decrease 1)
176. Cithakan:Country data SLE 0.335 (Steady)
177. Cithakan:Country data NIG 0.311 (Steady)

Asia

007.  Jepang 0.949 (Increase 4)
022.  Hongkong 0.927 (Steady)
023.  Israèl 0.927 (Steady)
...
138.    Népal 0.527 (Decrease 2)
142.  Timor Wétan 0.512 (Decrease 2)
150.  Yemen 0.492 (Increase 1)

Éropa

001.  Nurwègen 0.965 (Steady)
002.  Èslan 0.960 (Steady)
004.  Irlandia 0.956 (Increase 4)
...
097.  Géorgia 0.743 (Increase 3)
099.  Azerbaijan 0.736 (Increase 2)
114.  Moldhova 0.694 (Increase 1)

Amérika Lor

006.  Kanadha 0.950 (Increase 1)
008.  Amérika Sarékat 0.948 (Increase 2)
031.  Barbadhos 0.879 (Decrease 1)
...
117.  Hondhuras 0.683 (Decrease 1)
118.  Guatémala 0.673 (Decrease 1)
154. Cithakan:Country data HAI 0.482 (Decrease 1)

Oséania

003.  Ostrali 0.957 (Steady)
020.  Niu Sélan 0.936 (Decrease 1)
055. Cithakan:Country data TGA 0.815 (Decrease 1)
...
119. Cithakan:Country data VAN 0.670 (Decrease 1)
128. Cithakan:Country data SOL 0.592 (Steady)
139.  Papua Niu Guinéa 0.523 (Decrease 2)

Amérika Kidul

036.  Argèntina 0.863 (Decrease 2)
038.  Cilé 0.859 (Decrease 1)
043.  Uruguay 0.851 (Increase 3)
...
091.  Paraguay 0.757 (Decrease 3)
103.  Guyana 0.725 (Increase 4)
115. Cithakan:Country data BOL 0.692 (Decrease 2)

Nagara sing ora kalebu pétungan[besut | besut sumber]

Para juwara kapungkur[besut | besut sumber]

Nagara-nagara kanthi IPM nomer siji ing pratélan taun-taun kapungkur.

Rujukan[besut | besut sumber]

  1. "Human Development Report 2019 – "Human Development Indices and Indicators"" (PDF). HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. kc. 22–25. Dibukak ing 9 December 2019.
  2. "Davies, A. and G. Quinlivan (2006), A Panel Data Analysis of the Impact of Trade on Human Development, Journal of Socioeconomics" (PDF). Diarsip saka sing asli (PDF) ing 2008-04-13. Dibukak ing 2011-09-26.
  3. http://hdr.undp.org/en/médhia/HDI2008Tables.xls
  4. http://hdrstats.undp.org/en/indicators/81.html
  5. http://hdrstats.undp.org/en/indicators/87.html
  6. http://hdr.undp.org/hdr2006/
  7. a b Pirsani pratélan nagara miturut IPM.

Uga delengen[besut | besut sumber]

Pranala njaba[besut | besut sumber]